Stanisław Lanckoroński (starosta małogoski)
starosta małogoski
Stanisław Lanckoroński herbu Zadora (zm. 1650) – starosta małogoski, współdziedzic dóbr włodzisławskich.
 Zadora | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Ojciec |
Samuel Lanckoroński (zm. 1638) |
| Matka |
Zofia Firlej (zm. 1645) |
| Żona |
1) Anna Maria Krasińska, kasztelanka ciechanowska 2) Anna Szyszkowska, kasztelanka wojnicka |
Rodzina
edytujPochodził z gałęzi Lanckorońskich osiadłej na Włodzisławiu. Był synem Samuela Lanckorońskiego, (zm. 1638) i Zofii Firlej (zm. 1645).
Wywód genealogiczny
edytuj| 4. Hieronim na Włodzisławiu Lanckoroński | ||||||
| 2. Samuel Lanckoroński | ||||||
| 5. Anna Drohiczyńska | ||||||
| 1. Stanisław Lanckoroński | ||||||
| 6. Jan Firlej | ||||||
| 3. Zofia Firlej | ||||||
| 7. Gertruda Opalińska | ||||||
Krótka biografia
edytuj- miał liczne rodzeństwo; w odróżnieniu od braci nie brał aktywnego udziału w życiu politycznym kraju, stąd zachowały się o nim tylko skąpe informacje,
- był współdziedzicem dóbr włodzisławskich, w roku 1649 brat Wespazjan zrzekł się na rzecz Stanisława swej części Wodzisławia i Mokrska oraz wsi Klemencic i Zielonek. Stanisław zobowiązany został do zaopatrzenia sióstr Elżbiety i Anny, które wybrały drogę zakonną. Dotrzymał warunków umowy, gdyż ostały się dowody, że zakonnicom Elżbiecie i Annie zabezpieczył 40 florenów rocznie na wsiach Klemencice i Zielonki.
- 1638 – otrzymał starostwo małogoskie dzięki cesji matki[1]; prowadził spór o granice starostwa z okoliczną szlachtą i z proboszczem małogoskim,
- 1639 – zaorał 44 zagony plebańskie położone po lewej stronie drogi prowadzącej z Małogoszcza do Kozłowa. Polecił swym poddanym rozkopać w ośmiu miejscach drogę i zaorać ją. Obszar ten zagrodził żerdziami i zasiał na nim żyto[2]. Sprawa znalazła się przed sądem grodzkim w Chęcinach. Proboszcz małogoski nie odzyskał już zajętych przez starostę zagonów. Starosta Stanisław Lanckoroński zamierzał też zlikwidować istniejący podział Małogoszcza[3]. Egzekwował nawet wbrew woli proboszcza czynsze od mieszczan, których domy stały na terenie kościelnym[4]. Tak jak jego ojciec był zainteresowany rozwojem i bogaceniem się miasta, bowiem dzięki większej liczbie mieszkańców, a szczególnie rzemieślników, wzrastały też dochody starostwa.
- 1648 – uczestniczył w elekcji Jana Kazimierza,
- 1649 – probostwo małogoskie objął jego brat Wespazjan Lanckoroński, jako koadiutor zmarłego Jakuba Chrostkowica[5].
- umarł w roku 1650
Pomimo dwukrotnego małżeństwa, po raz pierwszy w 1645 r. z Anną Marią Krasińską, kasztelanką ciechanowską, a po raz drugi w 1649 z Anną Szyszkowską, córką Piotra, kasztelana wojnickiego, zmarł bezdzietnie.
Przypisy
edytuj- ↑ W roku 1624 Samuel Lanckoroński otrzymał dla swej żony, Zofii Firlej z Dąbrowicy, prawo wspólności na starostwie małogoskim
- ↑ tereny te wchodziły pierwotnie w skład starostwa, a dostały się w ręce proboszczów małogoskich w drodze nadań, zdaniem starosty nieprawnych
- ↑ W roku 1342 król Kazimierz Wielki, wynagradzając usługi oddane Kurii Rzymskiej przez plebana małogoskiego Jana z Buska, ofiarował mu południowo-zachodnią część Małogoszcza rozciągającą się pomiędzy drogą lasochowską a kozłowską; od chwili tego nadania proboszczowie małogoscy byli współgospodarzami miasta
- ↑ w części plebańskiej miasta z poparciem Samuela Lanckorońskiego mieszczanie pobudowali w latach 1624-1638 aż 18 domów
- ↑ Funkcję proboszcza małogojskiego Wespazjan Lanckoroński sprawował w latach potopu szwedzkiego (Szwedzi dwukrotnie przechodzili przez Małogoszcz); około roku 1669, kiedy Wespazjan postąpił na biskupstwo kamienieckie, proboszczem małogoskim został Zbigniew z Brzezia Lanckoroński
Bibliografia
edytuj- E. Kosik, Starostwo niegrodowe małogoskie od XV do końca XVIII, "Studia Historyczne", R. 19, 1976, z. 4, s. 511 i nn.
- S. Cynarski, Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku. Sprawy kariery urzędniczej i awansu majątkowego, PWN, Warszawa-Kraków 1996, s. 165-166