Stanisław Karwowski (1848–1917)

polski historyk

Stanisław Karwowski herbu Pniejnia (ur. 25 lutego 1848 w Lesznie, zm. 1917 w Berlinie) – profesor, historyk, geograf, lingwista, pedagog, publicysta, działacz społeczny w Wielkopolsce i na Śląsku.

Stanisław Karwowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 lutego 1848
Leszno

Data i miejsce śmierci

1917
Berlin

Miejsce spoczynku

Cmentarz parafialny św. Jana Vianneya, Poznań

Zawód, zajęcie

Polski historyk, geograf, publicysta i działacz.

Życiorys

edytuj

Pochodził z mazowieckiej szlacheckiej rodziny herbu Pniejnia[1], osiadłej w miastach Wielkopolski. Syn Adama Karwowskiego, nauczyciela matematyki i polskiego w gimnazjum w Lesznie i matki Ferdynardy Habdank Białoskórskiej[2]. Ukończył gimnazjum w Lesznie, studiował na uniwersytetach we Wrocławiu i w Berlinie, w 1870 r. otrzymał w Halle tytuł doktora w dziedzinie filozofii pracą pt. De Livonia imperio Sigismundi Augusti, regis Poloniae subjecta[2].

Profesor w Królewskim Katolickim Gimnazjum w Ostrowie. Występował przeciwko germanizacji. W 1874 przesiedlony przymusowo, za odmowę nauczania w języku niemieckim, do Żagania. Później pracował jeszcze jako profesor gimnazjalny w Głubczycach. W 1907 r. jako emeryt zamieszkał w Poznaniu, gdzie był m.in. wiceprezesem PTPN. Został pochowany w Poznaniu na starym cmentarzu świętomarcińskim.

Badacz dziejów Wielkopolski. Członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego, przewodniczący Wydziału Historyczno-Literackiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Interesował się dziejami Wielkopolski, ale także i Śląska oraz genealogią wybitnych rodzin szlacheckich.

W dorobku Karwowskiego wysuwa się na czoło 3-tomowa Historia Wielkiego Księstwa Poznańskiego, którą ocenia się jako nieocenioną kronikę życia politycznego oraz społeczno-kulturalnego z okresu zaboru. Publikował w „Roczniku Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, „Przeglądzie Wielkopolskim” i innych.

Autor monografii wielkopolskich miast: Gniezna, Leszna, Jarocina, Lwówka, Rakoniewic[2]- Jarocin i jego dziedzice (1903); Genealogia Łodzia Brodnickich (1910); Szlachta polska a chłopi (1911); Lwówek i jego dziedzice (1914); Leszczyńscy herbu Wieniawa (1914) oraz wiele innych.

Pochowany na cmentarzu św. Jana Vianneya w Poznaniu.

Żoną Stanisława Karwowskiego była Maria Pstrokońska, synem Adam Karwowski, lekarz, dermatolog, wenerolog, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, który zyskał dużą popularność.

Jego imię nosi ulica w Poznaniu, Jarocinie i w Lesznie (tu ul. Karwowskich).

Wybrane publikacje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. herb Pniejnia. [dostęp 2017-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-28)].
  2. a b c Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego T.44 - NEKROlOGIA. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, dostęp 2015-05-26.

Bibliografia

edytuj
  • Patroni wielkopolskich ulic, zebrał i oprac. Paweł Anders, Poznań, Wydaw. Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, 2006, ISBN 83-87816-76-0

Linki zewnętrzne

edytuj

Dzieła w: