Stanisław Chomętowski (lekarz)

Stanisław Chomętowski
Data i miejsce urodzenia	14 maja 1838 ; Gortatowice
Data śmierci	26 stycznia 1881
Zawód, zajęcie	lekarz psychiatra
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Chomętowski (ur. 14 maja 1838 w Gortatowicach, zm. 26 stycznia 1881) – polski lekarz psychiatra i neurolog, ordynator Szpitala św. Jana Bożego, właściciel prywatnego zakładu dla chorych nerwowo i umysłowo, autor około 40 prac naukowych.

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum realnego w Warszawie w 1856 roku wstąpił na Akademię Medyko-Chirurgiczną i 22 grudnia 1862 roku otrzymał dyplom lekarski. Studia medyczne uzupełniał w Wiedniu, gdzie uczęszczał na wykłady psychiatrii Leidesdorfa i Schlagera. W Warszawie praktykował na oddziale psychiatrycznym Ildefonsa Krysińskiego, a potem jako asystent prywatny u Romualda Pląskowskiego w Szpitalu św. Jana Bożego. W 1865 roku mianowany ordynatorem nadetatowym, od 1866 zatrudniony jako ordynator etatowy.

W 1874 roku otworzył prywatny zakład dla chorych nerwowo i umysłowo; mieścił się początkowo przy ul. Twardej 6, potem przy Marszałkowskiej 7 (później 27). Zakład działał przez dwadzieścia lat, do 1913 roku. Po śmierci Chomętowskiego kierował nim Bronisław Taczanowski, a potem Stanisław Orłowski.

Należał do Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego. Współredagował tygodnik „Kronika Rodzinna”, współpracował z „Tygodnikiem Ilustrowanym”, „Gazetą Warszawską” i „Echem”. Część artykułów publikował pod pseudonimami (St.Ch., Dr Bonifacyusz Nemo). Zwalczał darwinizm i przełożył na język polski pracę Homo versus Darwin.

Syn Franciszka Chomętowskiego i Konstancji z Orłowskich. Pochodził z rodziny szlacheckiej; jego przodkiem był Stanisław Chomętowski, hetman polny koronny. Miał siostrę Aleksandrę (1828–1898), zamężną Dunin-Borkowską, i brata Władysława. Był zięciem filarety Antoniego Odyńca – ożenił się z jego córką Teresą (zm. 1909). Małżeństwo miało cztery córki: Marię, Celinę, Antoninę i Jadwigę.

Zmarł 26 stycznia 1881 roku. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 29, rząd 2, miejsce 10/11)^[1]^[2].

Wybrane prace

Obłąkanie wobec sądów cywilnych w naszym kraju, 1870
Klinika chorób nerwowych i umysłowych

Przekłady

Homo versus Darwin, czyli Sprawa o pochodzenie człowieka. Warszawa, 1874

Przypisy

↑ M.M. Demel M.M., Mogiły lekarskie na cmentarzach warszawskich, „Archiwum Historii Medycyny”, 29 (4), 1966, s. 433-462, PMID: 5964293 .
↑ Cmentarz Stare Powązki: ODYŃCOWIE I CHOMĘTOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .

Bibliografia

Eufemiusz Herman: Neurolodzy polscy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1958, s. 180-182
Piotr Szarejko: Słownik lekarzy polskich XIX wieku. Warszawa, 1991, s. 107–108
Stanisław Kośmiński: Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. Warszawa: Nakł. autora 1883 s. 66-67
Grażyna Herczyńska: Stanisław Chomętowski 1838-1881. Postępy Psychiatrii i Neurologii 7 (Supl. 2), 1998
Jan Mazurkiewicz: Chomętowski Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 414. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[1] M.M. Demel M.M., Mogiły lekarskie na cmentarzach warszawskich, „Archiwum Historii Medycyny”, 29 (4), 1966, s. 433-462, PMID: 5964293 .

[2] Cmentarz Stare Powązki: ODYŃCOWIE I CHOMĘTOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .

[1]

[2]