Wikipedia

Stalowa Wola

miasto i gmina w województwie podkarpackim
Ten artykuł dotyczy miasta w Polsce. Zobacz też: inne znaczenia hasła Stalowa Wola.

Stalowa Wola – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie stalowowolskim, położone w Kotlinie Sandomierskiej. Przez miasto przepływa rzeka San.

Stalowa Wola
miasto i gmina
Ilustracja
Panorama miasta z lotu ptaka
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

stalowowolski

Data założenia

1938

Prawa miejskie

1 kwietnia 1945

Prezydent

Lucjusz Nadbereżny

Powierzchnia

82,52[1] km²

Wysokość

151–160 m n.p.m.

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


55 500[2]
709,46 (31.12.2021) os./km²

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

37-450, 37-464, 37-462, 37-463, 37-465, 37-467

Tablice rejestracyjne

RST

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Stalowa Wola”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Stalowa Wola”
Położenie na mapie powiatu stalowowolskiego
Mapa konturowa powiatu stalowowolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stalowa Wola”
Ziemia50°34′34″N 22°03′40″E/50,576111 22,061111
TERC (TERYT)

1818011

SIMC

0981133

Urząd miejski
ul. Wolności 7
37-450 Stalowa Wola
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

W latach 1945–1975 miasto administracyjnie należało do województwa rzeszowskiego, a w latach 1975–1998 do województwa tarnobrzeskiego.

Według danych GUS z 30 czerwca 2023 roku miasto liczyło 55 500 mieszkańców[3].

Osiedla

edytuj

Miasto podzielone jest na 22 osiedla. Nazwy i obszary są historycznie związane z nazwami miejscowości lub terenów, które niegdyś otaczały powstającą Stalową Wolę. Inne nazwy zostały nadane w związku z rozwojem przemysłu i powstawaniem miasta[4].

  • os. Chyły
  • os. Centralne
  • os. Charzewice
  • os. Dolina
  • os. Energetyków (Ozet)
  • os. Fabryczne
  • os. Flisaków
  • os. Hutników
  • os. Karnaty
  • os. Lasowiaków
  • os. Metalowców
  • os. Młodynie
  • os. Na Skarpie
  • os. Piaski
  • os. Pławo
  • os. Polesie
  • os. Poręby
  • os. Posanie
  • os. Rozwadów
  • os. Sochy
  • os. Widok
  • os. Zasanie

Położenie

edytuj

Stalowa Wola powstała na gruntach wsi Pławo i jej przysiółków Chyłów i Swołów. Miasto położone jest na obszarze, który w średniowieczu stanowił część ziemi sandomierskiej Małopolski[5]. Leży w Kotlinie Sandomierskiej, gdzie charakterystyczny pas równin nadrzecznych zwany jest potocznie „Nadsaniem”.

Stacja Stalowa Wola Rozwadów posiada bezpośrednie połączenie z Warszawą, Krakowem, Wrocławiem, Lublinem, Częstochową, Radomiem, Rzeszowem, Opolem, Tarnowem, Ostrowcem Świętokrzyskim, Zamościem, Przemyślem, Tarnobrzegiem, Sandomierzem i Hrubieszowem[6].

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 82,52 km²[7]. Miasto stanowi 9,89% powierzchni powiatu.

Miasto jest położone na terenie o zmiennej wysokości od 151 do 160 m n.p.m.[8]

Środowisko naturalne

edytuj
Struktura użytkowania gruntów (2005)[9]
Rodzaj Powierzchnia %
Użytki rolne 1456 ha 17,67%
Lasy i grunty leśne 4974 ha 60,36%
Pozostałe grunty i nieużytki 1811 ha 21,98%
Razem (Σ) 8241 ha 100%
Użytki rolne w mieście (2005)[9]
Rodzaj Powierzchnia [ha] %
grunty orne 1027 70,54
łąki 217 14,9
pastwiska 186 12,77
sady 26 1,79
użytki rolne (Σ) 1456 100

Ochrona przyrody

edytuj

Niedaleko Stalowej Woli, na terenie powiatu, znajdują się dwa rezerwaty przyrody:

W latach 1953–1970 na terenie miasta znajdował się również rezerwat przyrody Sochy[10]. Organizacje przyrodnicze w 2020 r. złożyły wniosek o przywrócenie ochrony rezerwatowej lasu w Sochach[11].

Na terenie gminy Stalowa Wola zlokalizowanych jest 13 pomników przyrody[12] chroniących 15 drzew, w tym najwyższą topolę białą w Polsce, Topolę Pławiankę.

W gminie znajdują się również fragmenty 3 obszarów Natura 2000: Dolina Dolnego Sanu, Puszcza Sandomierska i Enklawy Puszczy Sandomierskiej[13].

Klimat

edytuj

Teren Stalowej Woli zalicza się do typu klimatu podgórskich nizin i kotlin. Średnia roczna temperatura wynosi 8 °C. Temperatura najcieplejszego miesiąca lipca wynosi 18 °C, najzimniejszego stycznia – 3,8 °C. Okres wegetacyjny kształtuje się w granicach 200–210 dni. Maksymalne opady deszczu przypadają na miesiąc lipiec, minimalne na luty, natomiast średnia suma rocznych opadów waha się w granicach 600–700 mm. Przymrozki mogą się już zacząć we wrześniu. Dni z pokrywą śnieżna jest 60–90 w ciągu roku, w miesiącach zimowych, przy przeciętnej grubości 5–15 cm. Natomiast szczególnie szkodliwe dla upraw okazują się przymrozki wiosenne, które mogą wystąpić w maju, bądź nawet w czerwcu[14].

Rzeki

edytuj

Przez miasto przepływa rzeka San, a także Barcówka, Jelnia i Bukowa[15]. Przy czym najwyższym poziomem czystości charakteryzują się 2 ostatnie. Duże zasoby stanowią wody podziemne, które są głównym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę pitną. Obecność rzek stwarza ogromny potencjał jeśli chodzi o zapotrzebowanie w wodę zarówno dla osiedlania się na tym terenie, jak również na potrzeby gospodarcze[16].

Historia

edytuj
 
Zakłady Południowe – wizyta Prezydenta Ignacego Mościckiego
 
Stalowa Wola (ok. 1938)
 
Pomnik Eugeniusza Kwiatkowskiego.
 
Drewniany kościół św. Floriana z 1802 roku

Miasto powstało jako rezultat decyzji o zlokalizowaniu w pobliżu wsi Pławo między miasteczkami Nisko i Rozwadów w ramach budowy COP tzw. Zakładów Południowych. Pierwsze historyczne wzmianki na temat wsi Pławo, na terenie której powstało miasto, pochodzą z 1. połowy XV wieku. W pobliskim Przyszowie znajdował się dwór łowiecki króla Władysława Jagiełły, zbudowany przed 1358 rokiem przez Kazimierza Wielkiego. W końcu XV wieku Pławo było wsią królewską. Osiadła ludność trudniła się łowiectwem, wyrębem drzew, bartnictwem, uprawą roli, a także flisactwem, czyli spławianiem drewna. W pieczęci wsi Pławo znajdowały się dwa skrzyżowane wiosła[17]. Dzisiaj natomiast w mieście jest osiedle flisaków. W czasie potopu szwedzkiego w roku 1656, widły Wisły i Sanu stały się miejscem bitwy wojsk hetmana Stefana Czarnieckiego z wojskami króla Karola Gustawa.

W czasie I rozbioru Polski w 1772 r. królewska wieś Pławo weszła w skład kameralnego dominium Nisko, należącego do skarbu austriackiego. W latach 1837–1867 dobra te stanowiły prywatną własność baronów Reichenbachów. Następnie przeszły w ręce magnackiej rodziny Rességuier. Podczas I wojny światowej dobra zostały sprzedane obszarnikowi Maksymilianowi Franckemu.

Przełomowym momentem dla mieszkańców Pława, było zatwierdzenie rozporządzenia o ulgach inwestycyjnych z 22 marca 1928 roku do planu budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego[18], i budowa od 1936 roku Zakładów Południowych na terenach wsi. Głównym inicjatorem planu i autorem programu był ówczesny wicepremier i minister skarbu, budowniczy Gdyni, Eugeniusz Kwiatkowski. Przed wybuchem II wojny światowej powstała część zakładów oraz osiedla przyfabryczne nazwane Stalowa Wola. Nazwa miasta pochodzi od słów ówczesnego ministra spraw wojskowych, gen. Tadeusza Kasprzyckiego, który o planie budowy COP mówił, że jest to stalowa wola narodu polskiego wybicia się na nowoczesność[19].

W latach okupacji w osiedlu i hucie działał ruch oporu. Funkcjonowała tu Placówka AK „Stalowa Wola”, „154” należąca do Obwodu AK Nisko. Za udział w konspiracji zginęło wielu mieszkańców. Masowo wywożono tu więźniów z zamku w Rzeszowie na miejsca publicznych straceń, np. w Charzewicach w październiku 1943 r. rozstrzelano 20 osób.

Miejscowość została zdobyta przez wojska radzieckie po walkach, które oddziały I Frontu Ukraińskiego stoczyły 1 i 2 sierpnia 1944 roku (wiosną 1945 roku na rynku w Rozwadowie wzniesiono Pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej[20]). W Stalowej Woli rozpoczęły się represje stosowane przez NKWD[21]. W dniu 1 kwietnia 1945 r. Stalowa Wola otrzymała prawa miejskie.

W 1953 roku miasto zostało wydzielone jako odrębny powiat miejski. W 1973 przyłączono do niego Rozwadów, a w 1977 – Charzewice. W latach powojennych rozpoczął się dynamiczny rozwój miasta. Powstały nowe osiedla, ulice, budynki użyteczności publicznej, wiele zakładów przemysłowych i usługowych, szkoły podstawowe, średnie i wyższe, baza kulturalna i sportowa.

Rozwój miasta był nierozerwalnie związany z Zakładami Południowymi, które w 1948 r. otrzymały nazwę Huty Stalowa Wola. Przez wiele lat huta była kombinatem obejmującym szereg zakładów, położonych również w innych miastach. Były to m.in.: Fabryka Maszyn w Radomsku, Fabryka Maszyn w Leżajsku, Fabryka Maszyn w Strzyżowie, Zakład Maszyn Budowlanych w Lubaczowie, Zakład Projektowania i Realizacji Inwestycji i Remontów Budowlanych w Stalowej Woli, Zakład Projektowo-Technologiczny w Stalowej Woli, Odlewnia Żeliwa w Koluszkach. Kombinat zatrudniał w szczytowym okresie w zakładzie macierzystym i szeregu filii zamiejscowych około 35 tys. pracowników. Po zmianie ustroju polityczno-gospodarczego kraju dalsze istnienie i rozwój huty wymagały równoczesnego dokonania prywatyzacji, przeprowadzenia zmian organizacyjnych oraz utworzenia spółek z udziałem kapitału prywatnego. 15 lipca 1991 roku nastąpiło przekształcenie HSW Kombinatu Przemysłowego w HSW Spółkę Akcyjną. Huta Stalowa Wola SA, obecnie specjalizuje się w produkcji sprzętu wojskowego[22].

Drugim co do wielkości zakładem powstającym w Stalowej Woli w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego była Elektrownia Stalowa Wola. Początkowo elektrownia dostarczała energię elektryczną na potrzeby Huty, później w wyniku rozbudowy i modernizacji stała się podstawowym dostawcą energii cieplnej dla przemysłu i okolicznych miast. Przez wiele lat Elektrownia Stalowa Wola funkcjonowała w ramach Zakładów Energetycznych Okręgu Wschodniego jako tzw. Ozet od skrótu Okręgowy Zakład Energetyczny Tarnów, od 1989 roku stała się samodzielnym przedsiębiorstwem państwowym, zaś od 1 października 1996 roku działa jako spółka akcyjna.

W ciągu 60 lat Stalowa Wola z małego przyfabrycznego osiedla urosła do dużego miasta. Według stanu na dzień 31.12.2022[23], miasto zajmuje w województwie podkarpackim czwarte miejsce po Rzeszowie, Mielcu i Przemyślu pod względem ludności. Jest od 1 stycznia 1999 również miastem powiatowym. W skład powiatu wchodzą gminy: Bojanów, Pysznica, Radomyśl nad Sanem, Stalowa Wola, Zaklików i Zaleszany. Według stanu na dzień 31.12.2022[24], na terenie powiatu stalowowolskiego o powierzchni 831 km² zamieszkiwało 101 637 osób.

W 1989 roku miasto zostało odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[25].

Zabytki

edytuj
  •  
    Klasztor OO. kapucynów
  •  
    Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej
  •  
    Figura św. Feliksa z Kantalicjo, przed kościołem OO. Kapucynów
  •  
    Pałac Lubomirskich

Architektura modernistyczna

edytuj
 
Typowa architektura Stalowej Woli (1938)[26]; budynek w stylu modernistycznym na terenie dawnej kolonii majstersko-robotniczej
 
Hotel Hutnik na ulicy Prymasa Stefana Wyszyńskiego, dawniej Dom Gościnny Dyrekcji Zakładów Przemysłowych – przykład architektury modernistycznej

Stalowa Wola jako ośrodek przemysłowy i mieszkaniowy została ukształtowana w latach 1937–1939. Jest to miasto, które zostało zaplanowane i zbudowane w kilka miesięcy. Było to możliwe dzięki dobremu zaplanowaniu, organizacji i zapałowi ówczesnych pionierów. Koncepcję urbanistyczną i architektoniczną wznoszonego „na surowym korzeniu” miasta opracowali warszawscy architekci – Bronisław Rudziński i Stefania Skibniewska. Budynki z tego okresu wpisują się w architekturę dojrzałego modernizmu z lat trzydziestych i ich funkcjonalistyczne rozwiązania, w których nadrzędną rolę pełnił praktycyzm[27]. W mieście (podobnie jak np. w Gdyni[28]) powstało wiele budynków w stylu modernistycznym (w niektórych znajdują się elementy w stylu art deco). Do przykładów architektury modernistycznej znajdujących się w mieście należą m.in.: Budynek Dyrekcji Naczelnej Huty na ul. Kwiatkowskiego oraz Hotel Hutnik[29].

Trwają dyskusje na temat ustanowienia na terenie miasta parku kulturowego, który miałby zwiększyć rangę modernistycznych budowli z lat 30. jako zabytków[30].

Demografia

edytuj

Dane z 31 grudnia 2021[31]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 58 545 100 30 673 52,39 27 872 47,61
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		 709,46 371,70 337,76

 

Gospodarka

edytuj
 
Elektrownia Stalowa Wola od ul. Grabskiego
 
Wyrzutnia WR-40 Langusta
 
Haubicoarmata Krab produkowana w Hucie Stalowa Wola

W Stalowej Woli działa ponad 6 tysięcy przedsiębiorstw[33]. Dominujące branże koncentrują się wokół przemysłu maszynowego, zbrojeniowego, aluminiowego, metalowego, odlewniczego, stalowego, drzewnego, budowlanego. Swój kapitał ulokowali tu inwestorzy z całego świata m.in. Korei, Chin, USA, Skandynawii, Niemiec. Najwięksi z nich to: SK Nexilis Poland Sp. z o.o., Cognor S.A., Thoni Alutec Sp. z o.o., Uniwheels Production Poland Sp. z o.o., ATI ZKM Forging Sp.z o.o., Cellfast Sp. z o.o., Eurometal S.A., Tasta Armatura Sp. z o.o., Wobi – Stal Sp. z o.o., Rakoczy Stal Sp. j., Swedwood Poland Sp. z o.o. (IKEA Industry), Bagpak Polska Sp. z o.o.

 
Siedziba HSW S.A. przy ul. Kasprzyckiego 8

Stalowa Wola to ważne w skali kraju centrum uzbrojenia polskiej armii[34]. Huta Stalowa Wola S.A., bazując na wojskowym profilu projektowania, produkcji i sprzedaży, oferuje m.in. artyleryjski sprzęt wojskowego oraz opancerzone transportery gąsienicowe. Od roku 1939 istnieje Elektrownia Stalowa Wola należąca obecnie (stan na rok 2024) do Grupy Tauron.

9 września 1997 roku inaugurowano Tarnobrzeską Specjalną Strefę Ekonomiczną „Euro-Park Wisłosan”[35]. Tereny, jakie obejmuje obszar Podstrefy Stalowa Wola, należały do Huty Stalowa Wola S.A., która w wyniku restrukturyzacji dysponowała niewykorzystywanym majątkiem w postaci budynków produkcyjnych, niewykończonych w pełni hal, pomieszczeń magazynowych oraz uzbrojonych działek pod zabudowę przemysłową. Podstrefa Stalowa Wola to rejon Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Wisłosan, zajmujący obszar 280 hektarów. Przedsiębiorcy działający na podstawie zezwoleń wydanych przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. ponieśli tu nakłady inwestycyjne w wysokości 1,71 mld złotych, przy łącznym zatrudnieniu sięgającym prawie 6 tysięcy pracowników[36].

31 sierpnia 2021 podpisano porozumienie w sprawie powołania spółki „Euro-Park Stalowa Wola” mającej na celu zarządzanie nowo utworzoną strefą inwestycyjną[37]. Strefie tej nadano nazwę „Strategiczny Park Inwestycyjny – Euro-Park Stalowa Wola”. Jest to teren o powierzchni niespełna 1000 hektarów, położony na południe od istniejących zakładów, przeznaczony pod inwestycje przemysłowe, związane ze wspieraniem rozwoju i wdrażaniem nowoczesnych technologii w dziedzinie energii, elektromobilności, transportu, technologii wodorowej, lotnictwa czy motoryzacji[36]. Pierwszą dużą inwestycją jest zakład produkcji foli miedzianej na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego, inwestorem jest koreański gigant technologiczny – SK Nexilis[38].

W Stalowej Woli działają następujące instytucje otoczenia biznesu:

Handel

edytuj

W mieście funkcjonują galerie i centra handlowe, supermarkety spożywcze, budowlane oraz meblowe. Wybrane przykłady to:

  • Galeria Handlowa Vivo! – ul. Chopina 42
  • Galeria Handlowa City Park – ul. Generała Leopolda Okulickiego 9A
  • Galeria Prima – ul. Generała Leopolda Okulickiego 16C
  • Park Handlowy KEN – Komisji Edukacji Narodowej 47
  • Retail Park – Przemysłowa 8
  • Castorama – Przemysłowa 2B
  • PSB Mrówka – Przemysłowa 11
  • Kaufland – Komisji Edukacji Narodowej 47
  • Agata Meble – ul. Chopina 40

Budżet miasta

edytuj

Dochody miasta na rok 2024 ustalono na 830 680 000 zł, z tego: dochody bieżące – 358 713 053,43 zł, dochody majątkowe – 471 966 946,57 zł. Wydatki budżetu miasta na rok 2024 ustalono na 830 830 000 zł, z tego: wydatki bieżące w kwocie 357 980 791,72 zł oraz wydatki majątkowe w kwocie 472 849 208,28 zł[39].

Infrastruktura techniczna

edytuj

Mieszkańcy Stalowej Woli korzystają z następujących nadajników radiowo-telewizyjnych:

Transport

edytuj
 
Obwodnica, droga krajowa 77

Transport drogowy

edytuj

Przez miasto przebiegają szlaki komunikacyjne:

Głównymi arteriami miasta są aleje Jana Pawła II i ulica Podskarpowa. Ważną funkcję spełniają także ulice Komisji Edukacji Narodowej, Poniatowskiego, Brandwicka, Sandomierska, Ofiar Katynia, Solidarności, Hutnicza i Energetyków.

Zobacz też kategorię: Ulice w Stalowej Woli.

Transport autobusowy

edytuj
 
MAN Lion’s City na linii 1

Początek miejskiej komunikacji sięga 1961 roku, kiedy to rozpoczęła swoją działalność komunikacja autobusowa, obsługiwana przez PKS[41]. Obecnie transport na terenie miasta i najbliższych okolic zapewnia Miejski Zakład Komunalny. Obejmuje on miasto Stalowa Wola, Nisko oraz najbliższe wsie.

Osobny artykuł: Miejski Zakład Komunalny w Stalowej Woli.

PKS w Stalowej Woli realizuje przewozy w ramach publicznego transportu zbiorowego o charakterze użyteczności publicznej na terenie powiatów: stalowowolskiego oraz niżańskiego. Zadanie realizowane jest poprzez 81 linii autobusowych[42]. Odjazdy odbywają się z dworca autobusowego położonego przy ul. Generała Leopolda Okulickiego 3.

 
Dworzec kolejowy Stalowa Wola Rozwadów

Transport kolejowy

edytuj

Stalowa Wola posiada pięć czynnych stacji/przystanków kolejowych:

Przez miasto przebiegają następujące linie kolejowe:

Kultura

edytuj
 
Miejski Dom Kultury
 
Muzeum Regionalne

W Stalowej Woli funkcjonują następujące instytucje kultury:

  • Miejski Dom Kultury
  • Spółdzielczy Dom Kultury
  • Rozwadowski Dom Kultury „Sokół”
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. I.J. Paderewskiego

Muzea

edytuj

Biblioteki

edytuj
  • Miejska Biblioteka Publiczna im. Melchiora Wańkowicza
  • Biblioteka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II
  • Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu – Filia w Stalowej Woli

Kina

edytuj
  • Helios (Galeria Handlowa Vivo!)
  • Kino Wrzos (MDK)
  • Kino Ballada (w 2023 zapowiedziano reaktywację na przełomie lat 2025/2026[43])

Oświata

edytuj
Osobny artykuł: Lista placówek oświatowych w Stalowej Woli.
 
Budynek dydaktyczny Politechniki Rzeszowskiej przy ul. Kwiatkowskiego
 
Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej

W mieście działalność dydaktyczną prowadzą lub prowadziły następujące uczelnie:

Ponadto w mieście znajduje się:

oraz:

  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego
  • Medyczna Szkoła Policealna im. Hanny Chrzanowskiej
  • Zespół Szkół nr 6 Specjalnych
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego
  • Centrum Kształcenia Torus – oddział w Stalowej Woli

Media

edytuj

Portale internetowe

edytuj

Radio

edytuj
  • Radio Leliwa – radio regionalne (nadaje od 1992)

Telewizja

edytuj
  • Stella TVK – telewizja kablowa (nadaje od 27 lipca 2004)
  • Telewizja Miejska Stalowa Wola – dostępna w Multimedia Polska (nadaje od 1995)

TVK Diana została w 2012 roku wykupiona przez Multimedia Polska.

Prasa

edytuj

Cmentarze

edytuj

Sport i rekreacja

edytuj
 
Podkarpackie Centrum Piłki Nożnej

Lista organizacji klubów sportowych ze Stalowej Woli (ostatnia aktualizacja 19.08.2023[52]):

  • ZKS Stal Stalowa Wola
  • Stal Stalowa Wola PSA (piłka nożna)
  • KKS Stal Stalowa Wola (lekkoatletyka)[53]
  • Aeroklub Stalowowolski[54]
  • Aquila Stalowa Wola (piłka nożna kobiet)
  • Liga Obrony Kraju
  • Automobilklub Stalowa Wola
  • Miejski Klub Tenisowy Stalowa Wola
  • Centrum Sportu Młodzieżowego Kuźnia Koszykówki
  • Stowarzyszenie Promocji Sportu i Aktywności Ruchowej SportStal
  • Klub Kolarski Sokół Stalowa Wola
  • Stalowowolski Klub Biegacza[55]
  • Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Stal Stalowa Wola Boxing Team
  • Stalowowolski Klub Morsów Lodołamacze
  • Stalowowolski Klub Płetwonurkowy Hover
  • Stowarzyszenie Przyjaciół Klasztoru Braci Mniejszych Kapucynów w Stalowej Woli
  • Uczniowski Klub Sportowy GIM – TIM 5
  • Yacht Klub Stalowa Wola

Obiekty sportowe

edytuj
  • Stadiony
  • Hala sportowa MOSIR – ul. Hutnicza 15
  • Pływalnia kryta i odkryta – ul. Hutnicza 15
  • Korty tenisowe
    • Korty tenisowe i hala tenisowa – ul. Wyszyńskiego 1
    • Korty tenisowe – ul. ks. J. Skoczyńskiego 3
  • Inne obiekty sportowe
    • Wodny Plac Zabaw – ul. Popiełuszki (Park Miejski)
    • Park Linowy –ul. Popiełuszki (Park Miejski)
    • Boisko – hala pneumatyczna – ul. Hutnicza 10a
    • Ścianka wspinaczkowa „Aniołów stróżów” – ul. Klasztorna 27
    • SkatePark – ul.Przestrzenna (Park Zimenj Wody)
    • Pumptrack – ul.Przestrzenna (Park Zimenj Wody)
    • Tor Kartingowy RST – ul. Przemysłowa 15

Turystyka

edytuj

Turystyka rowerowa

edytuj

Przez Stalową Wolę przebiegają następujące szlaki rowerowe:

W pobliżu Stalowej Woli przebiega także   Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo

Szlaki turystyczne

edytuj

Przez miasto przebiegają szlaki turystyczne takie jak:

Baza hotelowa

edytuj

Na terenie miasta znajdują się następujące obiekty noclegowe (aktualizacja 04.2024 r.):

  • Hotel Stal
  • Hotel Hutnik
  • Hotel Metalowiec
  • Zajazd Sezam
  • Dwór Olimp

Administracja

edytuj

Prezydenci miasta

edytuj

Wspólnoty wyznaniowe

edytuj
 
Bazylika konkatedralna Matki Bożej Królowej Polski

Stalowa Wola ma 8 parafii, należących do dekanatu Stalowa Wola:

Współpraca

edytuj

Miejscowości partnerskie:

Sąsiednie gminy

edytuj

Bojanów, Grębów, Nisko, Pysznica, Radomyśl nad Sanem, Zaleszany, Zaklików

Ludzie związani ze Stalową Wolą‎ ‎

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani ze Stalową Wolą‎.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22.
  2. ↑ Ludność. Stan i struktura ludności, tab. 09 – Ludność według płci i miast (stan w dniu 30.06.2023). GUS. [dostęp 2023-11-18]. (pol.).
  3. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-18].
  4. ↑ Osiedla w Stalowej Woli - Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 2024-09-10].
  5. ↑ Jerzy Zbigniew Pająk: Historia podziałów administracyjnych w: Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe, red. Grażyna Okła. Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2002, s. 105. ISBN 83-88710-43-5.
  6. ↑ Twój Plan Podróży – Odjazdy/przyjazdy [online], old.rozklad-pkp.pl [dostęp 2019-07-25].
  7. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2010-08-20. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  8. ↑ Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2004–2006, s. 6. stalowawola.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-03)].
  9. ↑ a b Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  10. ↑ Zdzisław Surowaniec: W niedzielę rodzinna wyprawa do dawnego rezerwatu przyrody. echodnia.eu, 17 września 2019. [dostęp 2020-01-22].
  11. ↑ Projektowany rezerwat Sochy [online], Wolne Rzeki, 6 lutego 2020 [dostęp 2021-01-11] (pol.).
  12. ↑ CRFOP – Wyszukiwanie [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2021-01-11].
  13. ↑ Enklawy Puszczy Sandomierskiej. eunis.eea.europa.eu. [dostęp 2021-01-19].
  14. ↑ Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2004–2006. s. 7. stalowawola.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-03)].
  15. ↑ Geoportal.gov.pl [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2016-01-03].
  16. ↑ Strategia rozwoju miasta Stalowa Wola na lata 2007–2015. stalowawola.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-03)].
  17. ↑ Jacek Rodecki, Osiedle Pławo [online] [dostęp 2018-09-12].
  18. ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. w sprawie ulg dla przedsiębiorstw przemysłowych i komunikacyjnych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-05-12].
  19. ↑ Garbacz D.: Jak powstała Stalowa Wola, w zbiorze: Stalowa wola narodu polskiego..., Stalowa Wola 1987, s. 37, wydawnictwo bezdebitowe.
  20. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 715.
  21. ↑ Grzegorz Ostasz, Podziemna Armia. Podokręg AK Rzeszów, Rzeszów 2010, s. 66.
  22. ↑ Huta Stalowa Wola weszła do Polskiej Grupy Zbrojeniowej [online], echodnia.eu [dostęp 2024-09-03].
  23. ↑ Na podstawie danych GUS, Stalowa Wola [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-01] (pol.).
  24. ↑ Na podstawie danych GUS, powiat stalowowolski [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-01] (pol.).
  25. ↑ M.P. z 1988 r. nr 21, poz. 190.
  26. ↑ Historia w interia.pl [online], interia.pl [dostęp 2024-05-06] (pol.).
  27. ↑ Architektura Stalowej Woli [online], dziedzictwomdk.pl [dostęp 2024-04-02] (pol.).
  28. ↑ Modernizm w Gdyni [online], historiaposzukaj.pl [dostęp 2023-07-06] (pol.).
  29. ↑ Architektura art déco w Stalowej Woli [Brylanty polskiej moderny] [online], bryla.pl [dostęp 2023-07-06] (pol.).
  30. ↑ Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Stalowa Wola na lata 2014–1017, s. 56.
  31. ↑ Ludność. Stan i struktura ludności, tab. 09 – Ludność według płci i miast (stan w dniu 31.12.2021). GUS. [dostęp 2022-05-24]. (pol.).
  32. ↑ Stalowa Wola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-01], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  33. ↑ Miasto z przemysłowym DNA [online], Stalowa Wola – oficjalny portal miasta [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  34. ↑ OKT (oprac.), Oto największe polskie firmy zbrojeniowe. Po wybuchu wojny w Ukrainie rosną o kilkaset procent [online], www.money.pl, 18 marca 2022 [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  35. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 września 1997 r. w sprawie ustanowienia tarnobrzeskiej specjalnej strefy ekonomicznej (Dz.U. z 1997 r. nr 135, poz. 907).
  36. ↑ a b Urząd Miasta Stalowa Wola, Przewodnik dla inwestora 2022 [online], stalowawola.pl, 2022 [dostęp 2024-04-05].
  37. ↑ Dzięki specjalnej ustawie Stalowa Wola poszerzy obszar dla przemysłu [online], Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  38. ↑ W Stalowej Woli rozpoczęła się budowa fabryki SK Nexilis [online], www.cire.pl [dostęp 2024-04-03].
  39. ↑ Aleksandra Soból, Stalowa Wola z budżetem na 2024 rok [online], sztafeta.pl, 19 grudnia 2023 [dostęp 2024-04-01] (pol.).
  40. ↑ Obwodnica Niska i Stalowej Woli oficjalnie otwarta [online], www.nisko.pl, 17 maja 2021 [dostęp 2022-06-25], Cytat: Od 15 maja kierowcy mogą poruszać się po kilkunastokilometrowym odcinku obwodnicy Niska i Stalowej Woli. (...) Nowa droga w ciągu drogi krajowej nr 77 ma 15,3 km długości..
  41. ↑ g, 45 lat komunikacji miejskiej w Stalowej Woli [online], Miejski Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Stalowej Woli, 1 kwietnia 2021 [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  42. ↑ BIP Starostwo Powiatowe w Stalowej Woli – [online], bip.stalowowolski.pl [dostęp 2024-04-03].
  43. ↑ Stalowa Wola: Kino Ballada doczeka się reaktywacji po remoncie [online], Radio Leliwa, 7 listopada 2023 [dostęp 2024-04-02] (pol.).
  44. ↑ Koniec roku akademickiego na KUL-u. Trwa wygaszanie kierunków [online], www.stalowka.net [dostęp 2022-06-27].
  45. ↑ Szkoły [online], Stalowa Wola – oficjalny portal miasta [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  46. ↑ Społeczna Szkoła Podstawowa nr 1 – Społeczna Szkoła Podstawowa nr. 1 im. Armii Krajowej w Stalowej Woli [online], 29 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  47. ↑ Oferta edukacyjna – Powiat Stalowowolski [online] [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  48. ↑ Szymon Haczyk-, I Liceum Ogólnokształcące im. KEN [online], loken.pl [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  49. ↑ Samorządowe Liceum Ogólnokształcące [online], www.slosw.pl [dostęp 2024-01-07].
  50. ↑ SLO Stalowa Wola [online] [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  51. ↑ Szkoła Katolicka w Stalowej Woli [online], 21 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  52. ↑ Organizacje i kluby sportowe [online], Stalowa Wola – oficjalny portal miasta [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  53. ↑ Katolicki Klub Lekkoatletyczny Stal Stalowa Wola podsumował sezon 2022 [online], 10 grudnia 2022 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  54. ↑ Aeroklub Stalowowolski zaprasza na „Majowy Piknik Szybowcowy” na lotnisku w Turbi [online], Echo Dnia Podkarpackie, 25 kwietnia 2023 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  55. ↑ Ludzie ze stali. Zbigniew Biskup ze Stalowowolskiego Klubu Biegacza oraz Tomasz Kmuk z Padwi Narodowej pokonali morderczy dystans podwójnego Ironmana [online], Korso24, 1 lipca 2023 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  56. ↑ Szlak rowerowy powiatu stalowowolskiego [online], Stalowka.NET – Encyklopedia miasta Stalowa Wola [dostęp 2024-04-05].
  57. ↑ Kościół parafialny pw. św. Floriana [online], Szlak Architektury Drewnianej (województwo podkarpackie) [dostęp 2024-04-05].
  58. ↑ Szlak żółty, szlak doliny Sanu: Sandomierz-Leżajsk (107km) [online], Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział im. Aleksandra Patkowskiego w Sandomierzu [dostęp 2024-04-05].
  59. ↑ Znajdź kościół [online], kz.pl [dostęp 2021-12-05].
  60. ↑ Nasze zbory – województwo podkarpackie [online], kchwe.pl [dostęp 2021-12-05].
  61. ↑ Zbory [online], adwent.pl [dostęp 2021-12-05].
  62. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-04-14].
  63. ↑ Bogdan Hućko, Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa u Świadków Jehowy [online], jaslo.naszemiasto.pl, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-14].
  64. ↑ ŚRME w Polsce. epifania.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-09)].
  65. ↑ Buddyzm [online], stalowawola.buddyzm.pl [dostęp 2017-10-08].
  66. ↑ Stalowa Wola podpisała porozumienie z Belgami [online], stalowka.net [dostęp 2022-06-20].
  67. ↑ Przypieczętowano wspólny rozwój Stalowej Woli z koreańskim SK Nexilis i miastem Jeongeup [online], Stalowa Wola – oficjalny portal miasta, 8 listopada 2022 [dostęp 2024-04-01] (pol.).
  68. ↑ Stalowa Wola na jedwabnym szlaku [online], stalowawola.pl [dostęp 2022-06-20].

Bibliografia

edytuj
  • Kazimierz Bobiński: Centralny Okręg Przemysłowy: Przyczyny powstania i warunki rozwoju. Warszawa: Z. Kozierkiewicz, 1939.
  • Marek Adam Stańkowski: Stalowa Wola. Marek Myśliwiec (zdjęcia). Rzeszów: Libra, 2008. ISBN 978-83-89183-32-3.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Stalowa_Wola&oldid=74900095”