Stalking
Stalking – termin pochodzący z języka angielskiego, który oznacza „podchody” lub „skradanie się”[1]. Pod koniec lat 80. XX wieku stalking zyskał dodatkowe negatywne znaczenie na skutek nowego zjawiska społecznego, jakim było obsesyjne podążanie fanów za gwiazdami filmowymi Hollywood. Obecnie stalking jest definiowany jako „złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu”.
| KK z 1997 | |
| Ciężar gatunkowy | |
|---|---|
| Przepis |
art. 190a § 1 k.k. |
| Kara |
pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat |
| Strona podmiotowa |
umyślna w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym (niektóre ze znamion) |
| Odpowiedzialność od 15. roku życia |
nie |
| Typ kwalifikowany |
tak |
| Typ uprzywilejowany |
nie |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Stalking jest często powiązany z czynami karalnymi, tj. obrazą i zniewagą, zniszczeniem mienia, przemocą domową. Przykładowe zachowania definiowane jako stalking to śledzenie ofiary, osaczanie jej (np. poprzez ciągłe wizyty, telefony, smsy, pocztę elektroniczną, podarunki) i ciągłe, powtarzające się nagabywanie. Działania te są szczególnie niebezpieczne, gdy mogą przybrać formę przemocy fizycznej, zagrażającej życiu ofiary[2]. Ofiarami stalkingu w dużej mierze są kobiety, a najczęściej stalkerami zostają mężczyźni, którzy się rozstali ze swoją partnerką[3].
Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w art. 34 określa stalking jako umyślne powtarzające się zastraszające działania wymierzone w daną osobę, powodujące, że obawia się ona o swoje bezpieczeństwo.
W polskim kodeksie karnym stalking (zdefiniowany jako uporczywe nękanie powodujące uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotne naruszenie prywatności[4]) od 6 czerwca 2011 r. stanowi przestępstwo[5], zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat (art. 190a § 1 k.k.)[6] lub – w przypadku doprowadzenia ofiary do próby samobójczej – od 2 do 12 lat[7][8]. Osoba dopuszczająca się stalkingu nazywana jest stalkerem[9][10].
Zjawisko nękania istniało już w starożytności. Prawo rzymskie znało wykroczenie zwane adtemptata pudicitia (łac. naruszenie skromności) polegające na natrętnym chodzeniu za osobą dobrych obyczajów lub/oraz zaczepianiu jej[11].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Stalking. Opis znamion przestępstwa
- ↑ Wioletta Olszewska, Paragraf na stalkera, „Na wokandzie” (3), 16 października 2010, s. 13-14, ISSN 2081-4852 [dostęp 2012-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-17].
- ↑ Miłe początki stalkingu, wywiad z dr Dagmarą Woźniakowską-Fajst, Rzeczpospolita, 29 maja 2019, A4
- ↑ Istotna ingerencja w życie osobiste jednostki.
- ↑ Nowe przestępstwo w kodeksie karnym (PAP) 25.02.2011, Stalking – uporczywe nękanie, Nękanie – jak się bronić?
- ↑ Pierwotnie do lat 3. Zmianę wprowadził art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568).
- ↑ Art. 190a kk – Dz.U. z 2022 r. poz. 1138
- ↑ Pierwotnie od roku do 10 lat. Zmianę wprowadził art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
- ↑ Jolanta Kosińska: Prokuratura i prawo. 10. Prawnokarna problematyka stalkingu,. 2008. s. 33-47. [dostęp 2015-05-12]. Przestępstwa często spotykane w praktyce: art. 190a
- ↑ Słownik Diki: stalker
- ↑ Digesta 47. 10., Instytucje Gajusza III, 220, Zniesławienie w prawie rzymskim, s. 66 – 71. Por. Pudicitia.
Bibliografia
edytuj- sigma Jutta Georg, Dlaczego jesteście tacy okrutni? Mobbing w szkole. Św. Wojciech, 2008.
