Sobór Narodzenia Matki Bożej w Suzdalu

Sobór Narodzenia Matki Bożej
Богородице-Рождественский собор
	nr rej. 3310127004 z dnia 30.08.1960
	sobór parafialny
	; Widok ogólny
Państwo	Rosja
Obwód	włodzimierski
Miejscowość	Suzdal
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	włodzimierska
Wezwanie	Narodzenia Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	8/21 września
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1222
Data zakończenia budowy	1225
Data poświęcenia	1225
Data zamknięcia	lata 30. XX wieku, ponowne poświęcenie – 2005
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • kamień
Kopuła; • liczba kopuł	; 5
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wolnostojąca
	Położenie na mapie obwodu włodzimierskiego Suzdal, sobór Narodzenia Matki Bożej
	Położenie na mapie Rosji Suzdal, sobór Narodzenia Matki Bożej
	56°25′00,2″N 40°26′34,3″E/56,416722 40,442861
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sobór Narodzenia Matki Bożej – prawosławny sobór w Suzdalu, w obrębie Kremla suzdalskiego. Najstarsza budowla w mieście^[2].

Sobór w Suzdalu powstał na miejscu starszej cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej, której fundatorem był Włodzimierz Monomach, a która z powodu zbyt słabych fundamentów musiała zostać rozebrana za rządów Jerzego Dołgorukiego^[2]. Nowy sobór zbudowano w całości z białego kamienia, przyjmując za wzór sobór Zaśnięcia Matki Bożej w ławrze Peczerskiej w Kijowie. Obiekt był wzniesiony na planie czworoboku, z trzema cebulastymi kopułami^[2].

W 1222 Latopis Laurentego podaje, iż na miejscu soboru zbudowanego za rządów Dołgorukiego zaczęto wznosić kolejną świątynię. Była to cerkiew na planie czworoboku z trzema przedsionkami, wsparta na rzędzie przypór, zdobiona zewnętrznie płaskorzeźbami z motywem masek, łuków i półkolumn. W 1225 prace budowlane zostały ukończone; w czasie poświęcenia obiektu biskup Symeon zmienił wezwanie cerkwi z Zaśnięcia na Narodzenia Matki Bożej. W 1233 we wnętrzu wykonano freski oraz położono terakotową podłogę^[2]. Wejście do przebudowanej świątyni prowadziło przez trzy bramy z ozdobnymi skrzydłowymi drzwiami, na których wypalono kwasem w blasze miedzianej, a następnie pozłocono sceny z Ewangelii^[3].

W 1445 obiekt ucierpiał w czasie najazdu tatarskiego. Dopiero w 1530, z polecenia Wasyla III, rozebrane zostały zniszczone górne partie budynku, które następnie odbudowano i podwyższono. W miejsce trzech kopuł wzniesiono wówczas pięć takich konstrukcji^[2]. W 1634 na polecenie biskupa suzdalskiego Serapiona we wnętrzu wykonano nowy zespół malowideł ściennych oraz dobudowano do głównej bryły budynku kaplicę Świętych Teodora i Jana^[2].

Sobór pozostawał czynną świątynią do lat 30. XX wieku. Jeszcze w 1938 rozpoczęto w nim prace konserwatorskie i archeologiczne, do lat 60. XX wieku dokonano również przebudowy, która przywróciła obiektowi wygląd z XVI stulecia. Na ścianach soboru zostały odkryte fragmenty jego najstarszej, trzynastowiecznej dekoracji malarskiej^[2], zaś w jego sąsiedztwie fundamenty cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej wzniesionej przez Włodzimierza Monomacha^[4]. W 2005 obiekt został przywrócony do użytku liturgicznego^[2].

W sąsiedztwie soboru znajduje się siedemnastowieczna dzwonnica, połączona gankiem z kompleksem pałacu biskupiego^[2].

Razem z całym kompleksem Kremla suzdalskiego sobór został w 1992 wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO^[5].

W soborze służył, przed przyłączeniem się do ruchu staroobrzędowego i wykluczeniem z Cerkwi, Nikita Dobrynin, jeden z najważniejszych teologów pierwszego pokolenia starowierców^[6].

Obecnie katedrę można zwiedzać z osobistym certyfikowanym przewodnikiem i zobaczyć wszystkie zabytki.^[7]