Skalnica naprzeciwlistna

Skalnica naprzeciwlistna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	skalnicowate
Rodzaj	skalnica
Gatunek	skalnica naprzeciwlistna
	Nazwa systematyczna
	Saxifraga oppositifolia L.; Sp. pl. 1:402. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skalnica naprzeciwlistna^[4] (Saxifraga oppositifolia L.) – gatunek rośliny należący do rodziny skalnicowatych. Występuje w górach Azji, Europy i Ameryki Północnej oraz w tundrze. Roślina arktyczna, rosnąca także na północnej Syberii, na Alasce i na Grenlandii^[5]. W Polsce występuje jedynie w Tatrach i to w najwyższych ich partiach (roślina tatrzańska)^[6]. Niektórzy autorzy notują występowanie skalnicy naprzeciwlistnej także w Karkonoszach^[7].

Morfologia

Pokrój: Niewielka roślina darniowa, tworząca dość gęste darnie o wysokości zaledwie 0,5-1,5 cm. Z darni wyrastają pionowo do góry nieco dłuższe pędy kwiatowe^[6].

Łodyga: Krótkie, pełzające pędy płonne, od których odgałęziają się wzniesione, również krótkie (mają długość do 3 cm) pędy kwiatowe^[6].
Liście: Ulistnienie naprzeciwległe (stąd gatunkowa nazwa rośliny, zarówno w języku polskim, jak i łacińskim). Liście drobne, sztywne, o kształcie odwrotnie jajowatym. Mają odgięte wierzchołki. Pędy płonne są bardzo gęsto ulistnione liśćmi wyrastającymi w 4 szeregach. Na brzegach liści występuje przeważnie 1 (czasami, ale rzadko 3) wypotniki oraz długie i sztywne rzęsy^[8].
Kwiaty: Pojedynczo na szczytach pędów kwiatowych. Kwiaty mają długość 7-12 mm i kolor od różowoliliowego do fioletowopurpurowego. Działki kielicha orzęsione, ok. trzykrotnie krótsze od płatków korony. Kwiaty promieniste, o 5, rzadziej 4 płatkach korony z na wpół dolnym słupkiem^[6]^[8].
Owoc: Torebka^[6].

Pokrój
Morfologia
Kwiaty

Biologia i ekologia

Rozwój: bylina. Roślina kwitnie od kwietnia do lipca. Kwiaty mimo tak niewielkich rozmiarów bezwzględnych, są jednak bardzo duże w porównaniu z miniaturowymi rozmiarami pędów, z których wyrastają. Duże i jaskrawe kwiaty to przystosowanie występujące u wielu roślin górskich, mające za cel skuteczne zwabienie owadów. Wysoko w górach owady są bowiem nieliczne, a i surowa i zmienna pogoda często uniemożliwia im oblot kwiatów^[9].

Siedlisko: jeden z bardziej wysokogórskich gatunków (orofit), a także roślina arktyczna. Należy do jednej z najbardziej wytrzymałych na mróz i surowe wysokogórskie warunki roślin. W Tatrach występuje od regla górnego po piętro turniowe, przy czym dwa najwyższe piętra – alpejskie i turniowe stanowią główny ośrodek jej występowania. Rośnie na skałach i w szczelinach skalnych, w naskalnych murawach, na żwirkach. Występuje na podłożu wapiennym, rzadko na granitowym^[6].
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Androsacetalia alpinae^[10].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie i rośliny piętra turniowego.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ Opracowanie ekofizjograficzne dla Dolnego Śląska. 29 stycznia 2008 r..
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-11].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].

[mirek-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.

[7] Opracowanie ekofizjograficzne dla Dolnego Śląska. 29 stycznia 2008 r..

[szafer-8] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[paryska-9] Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.

[10] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]

[10]