Oreofit
Oreofit, orofit (gr. óros ‘góra’, phytón ‘roślina’) – roślina wysokogórska, mająca centrum swojego występowania w górach powyżej górnej granicy lasu[1]. Rośliny te posiadają szereg przystosowań, umożliwiających im przetrwanie w trudnych warunkach wysokogórskich.
Specyficzne warunki wysokogórskie wpływające na przystosowania roślin obejmują[2]:
- obniżanie się temperatury wraz z wysokością (zwykle ok. 0,6 °C na każde 100 m wzniesienia w przypadku powietrza wilgotnego i 1 °C w przypadku powietrza suchego),
- silna insolacja, zwłaszcza na stokach południowych, a także promieniowanie UV,
- skrócenie okresu wegetacyjnego.
Adaptacje oreofitów związane są z zabezpieczeniem przed znacznymi zmianami temperatur i promieniowaniem UV – częsta obecność kutneru, wykształcanie drobnych liści, karłowatość, specyficzna budowa skórki, duża zawartość barwników antocyjanowych i karotenoidowych. Przystosowanie do skróconego sezonu obejmuje przyśpieszenie faz rozwoju lub rozłożenie ich na kilka sezonów np. poprzez tworzenie pąków kwiatowych w końcu jednego sezonu i rozwinięcie ich zaraz na początku następnego. Wśród oreofitów dominują rośliny wieloletnie, przy czym ze względu na bardzo wolny wzrost, mimo niewielkich rozmiarów mogą osiągać znaczny wiek, np. w przypadku lepnicy bezłodygowej sięgający 300 lat. Kwiaty tych roślin są często jaskrawe, okazałe, nierzadko z wnętrzem cieplejszym niż otoczenie, często mają lepszą jakość pyłku, skrócony jest też czas zawiązywania nasion. Do szczególnych adaptacji do krótkiego sezonu należy żyworodność[2].
W Tatrach do oreofitów należą m.in. takie gatunki jak: kuklik rozesłany, pierwiosnek maleńki, różeniec górski, wierzba zielna[1].
W niektórych ujęciach oreofity utożsamiane są z litofitami – roślinami naskalnymi[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- ↑ a b Dorota Richter i inni, Przystosowanie roślin do środowiska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2020, s. 191–198, ISBN 978-83-7717-352-7, OCLC 1258430947.
- ↑ Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 603. ISBN 83-214-1305-6.