Sanniki
Sanniki – miasto w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie gostynińskim, w gminie Sanniki[4], której jest siedzibą. Uzyskały status miasta z dniem 1 stycznia 2018[5].
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Zespół pałacowo-parkowy im. Fryderyka Chopina | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
2018 | ||||
| Burmistrz |
Gabriel Wieczorek | ||||
| Powierzchnia |
11,77[1] km² | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
24 | ||||
| Kod pocztowy |
09-540 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
WGS | ||||
Położenie na mapie gminy Sanniki  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu gostynińskiego  | |||||
 52°19′54″N 19°51′51″E/52,331667 19,864167
| |||||
| TERC (TERYT) |
1404044[3] | ||||
| SIMC |
0574511 | ||||
Urząd miejski ul. Warszawska 16909-540 Sanniki | |||||
| Strona internetowa | |||||
Administracyjnie Sanniki mają status sołectwa[2].
Miejscowość jest położona na Równinie Kutnowskiej, jest lokalnym ośrodkiem obsługi regionu i węzłem drogowym, stykają się tu drogi wojewódzkie nr 577, nr 583, nr 584 oraz droga powiatowa do Słubic.
Historia
edytujNazwa miejscowości pochodzi od wyrobu sań – służebnej funkcji wobec książąt płockich w okresie średniowiecza. Pierwsze wzmianki o Sannikach pochodzą z XIV wieku, w 1462 zmarł tu książę Siemowit VI. Dawne dobra książąt mazowieckich, w tym od 1462 roku własność księżnej mazowieckiej Anny. Później we władaniu Szydłowieckich, w tym w 1502 roku Piotra Szydłowieckiego, podkomorzego krakowskiego, a od 1513 roku kanclerza wielkiego koronnego Krzysztofa Szydłowieckiego. Od XVI wieku wieś była stolicą starostwa niegrodowego. W XVIII wieku we władaniu Sołłohubów, w tym w 1771 roku wojewody witebskiego Józefa Sołłohuba, a następnie Jana Sołłohuba, generała adiutanta królewskiego. Potem własność Wacława Zabłockiego, pisarza ziemskiego gostynińskiego, w końcu XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku rodziny Pruszaków, w drugiej połowie stulecia krótko Sapiehów, a następnie Natansonów[6].
Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gąbińskim ziemi gostynińskiej województwa rawskiego[7]. Od 1793 wieś znajdowała się w zaborze pruskim. Od 1807 Sanniki należały do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 do Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim. W 1828 w pałacu sannickim przebywał gościnnie Fryderyk Chopin u rodziny Pruszaków[8]. Podczas powstania styczniowego miejscowa ludność brała powszechnie udział w walkach niepodległościowych, za co później spotkały ją represje. W 1905 miały miejsce strajki pracowników tutejszej cukrowni. W 1915 Sanniki znalazły się w obszarze okupowanym przez Niemcy, na którym w roku 1917 proklamowano niesamodzielne Królestwo Polskie, a tym samym od listopada 1918 w granicach II Rzeczypospolitej. Podczas II wojny światowej Niemcy nadali Sannikom w 1943 roku oficjalną nazwę Sannikau. Pod koniec 1945 w okolicy znajdowało się lotnisko 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
Z Sannik pochodzili:
- Eugeniusz Pogorzelski (1867–1934) – generał,
- Jan Godzimir Jaworski (1903–1945) – sinolog, japonista, historyk,
- Stanisław Myśliborski-Wołowski (1919–1983) – historyk,
- Eligiusz Dymowski (1965–) – zakonnik, poeta, pisarz.
Folklor
edytujSanniki są stolicą regionu sannickiego, który charakteryzuje się znaczną odrębnością od sąsiedniego regionu łowickiego. Jego podstawą jest sztuka regionalna, rękodzieło i działalność zespołów muzycznych. Najbardziej znane są tzw. „klapoki”, czyli wycinanki wstęgowe z motywami roślinnymi, postaciami ludzkimi, rzadziej z układami geometrycznymi. Od wycinanek łowickich odróżnia je tematyka, przedstawiają najczęściej sceny weselne lub inne obrzędy ludowe. Innymi motywami są „ptaki”, koguty, indory i gołębie. Ludowe rzemiosło to przede wszystkim tkactwo, wytwarzane są wielobarwne wełniane pasiaki, narzuty na łóżka tzw. „odziewajki” i makatki. W barwach przeważa kolor fioletowy i żółty. Charakterystycznym meblem są zielone skrzynie ozdobione motywem czerwonych lub żółtych kwiatów. W mieście działa Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Sanniki” oraz kapela ludowa.
Zabytki i obiekty historyczne
edytuj
- kościół Świętej Trójcy, neoklasycystyczny, wzniesiony w latach 1870–1872 według projektu Franciszka Tournelle.
- Zespół Pałacowo-Parkowy im. Fryderyka Chopina z pałacem z 4 ćw. XVIII w.[9], gruntownie przebudowanym w 1910 r. W pałacu tym gościł Fryderyk Chopin (przypomina o tym tablica umieszczona na elewacji). Obecny budynek został przebudowany według projektu Władysława Marconiego i ma charakter willi włoskiej. W lewym skrzydle znajduje się ośrodek chopinowski oraz małe muzeum poświęcone kompozytorowi. W parku krajobrazowym znajduje się pomnik Fryderyka Chopina dłuta Ludwiki Nitschowej. Obok pałacu spichlerz z I poł. XIX wieku.
- drewniana zabudowa przy ul. Wiejskiej (chałupy z XIX wieku)
- wiatrak koźlak z 1911 r.[10]
Ludzie związani z Sannikami
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
- ↑ a b BIP gminy, liczba mieszkańców sołectw na dzień 30.06.2024 r.
- ↑ Rejestr TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-18].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz.U. z 2017 r. poz. 1427).
- ↑ Patrycja Grygoruk, Pałac Sanniki [online], Dwory i Pałace Polski dipp.info.pl [dostęp 2024-05-11] (pol.).
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
- ↑ Sanniki. nifc.pl [dostęp 2022-03-19].
- ↑ Paweł Giergoń: Odkrycie w pałacu w Sannikach. 2011-03-16. [dostęp 2011-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ wiatrak koźlak. zabytek.pl [dostęp 2022-03-19].
Bibliografia
edytuj- Atlas samochodowy Polska, PPWK S.A. Warszawa 2005, Wyd. I, ISBN 83-7329-509-7.
- Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska (red.), Iwona Swenson (red.), Zofia Aleksandrowicz, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12677-9, OCLC 830195866.
- Lechosław Hertz: Mazowsze, Wyd. Wiedza i Życie, Warszawa 2000, ISBN 83-7184-916-8.
- Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński, Mazowsze – mały przewodnik, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1978.
- Jerzy Głownia, Tadeusz Maczubski, Mazowsze – panorama turystyczna, Wyd. KAW, Warszawa 1976.
Linki zewnętrzne
edytuj- Pałac w Sannikach
- Sanniki 1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 295.