SM UC-97
SM UC-97 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 25 ukończonych jednostek typu UC III. Zwodowany 17 marca 1918 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 3 września 1918 roku. Po podpisaniu rozejmu w Compiègne UC-97 został 22 listopada 1918 roku poddany Amerykanom, a następnie wystawiany na widok publiczny w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie w celach propagandowych. 7 czerwca 1921 roku został zatopiony jako okręt-cel przez USS „Wilmette” na Jeziorze Michigan.
 UC-97 po zakończeniu wojny | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt |
41a |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1917 |
| Wodowanie |
17 marca 1918 |
 Kaiserliche Marine
| |
| Wejście do służby |
3 września 1918 |
| Wycofanie ze służby |
listopad 1918 |
| Zatopiony |
7 czerwca 1921 jako okręt-cel |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
56,51 m |
| Szerokość |
5,54 m |
| Zanurzenie |
3,77 m |
| Zanurzenie testowe |
75 m |
| Rodzaj kadłuba | |
| Materiał kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 770 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 9 850 Mm przy 7 w. |
| Uzbrojenie | |
| 14 min UC/200, 1 działo kal. 10,5 cm (lub kal. 8,8 cm), 7 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 500 mm |
| Załoga |
32 |
Projekt i budowa
edytujPodwodne stawiacze min typu UC III były lekko ulepszoną wersją swoich poprzedników (typu UC II), zaprojektowaną w celu uzupełnienia wojennych strat tych ostatnich i likwidacji wad zauważonych podczas eksploatacji[1][2]. Powiększono minimalnie wymiary, wyporność i moc układu napędowego, zwiększono liczbę członków załogi, zainstalowano działo pokładowe o większym kalibrze (10,5 cm), zwiększono maksymalną głębokość zanurzenia do 75 metrów, skrócono czas alarmowego zanurzenia do 15 sekund, zmniejszono natomiast ilość przewożonych min do 14 sztuk[2][3]. Łącznie zamówiono 88 jednostek tego typu, jednak do zakończenia działań wojennych do służby przyjęto jedynie 16 okrętów[4][5].
SM[a] UC-97 zamówiony został w czerwcu 1917 roku jako jedna z 39 jednostek z I serii okrętów typu UC III (numer projektu 41a, nadany przez Inspektorat U-Bootów), w ramach wojennego programu rozbudowy floty[1][6][b]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 50 okrętów typu UC III zamówionych w tej wytwórni[3][8]. UC-97 otrzymał numer stoczniowy 331 (Werk 331)[7][8]. Stępkę okrętu położono w 1917 roku[8], został zwodowany 17 marca 1918 roku[7][9], a ukończono go we wrześniu 1918 roku[10].
Dane taktyczno-techniczne
edytujSM UC-97 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 56,51 metra, szerokość 5,54 metra i zanurzenie 3,77 metra[3][11]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 42,2 metra długości i 3,65 metra szerokości[5]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,98 metra[5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 491 ton, a w zanurzeniu 571 ton[3][12]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla MAN S6V26/36 o łącznej mocy 600 KM, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 770 KM[6][11]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 6,6 węzła w zanurzeniu[11][13]. Zasięg wynosił 9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 40 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą[3][11][c]. Zbiorniki mieściły 77 ton paliwa[3]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 75 metrów[3][11], a czas zanurzenia 15 sekund[2][14].
Głównym uzbrojeniem okrętu było 14 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej[3][11]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (strzelające w kierunku dziobu, umiejscowione na pokładzie na śródokręciu po obu stronach kiosku), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 10,5 cm Utof C/16 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi[2][8][d].
Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 29 podoficerów i marynarzy[2][15].
Służba
edytuj
3 września 1918 roku SM UC-97 został przyjęty do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej, a 6 września jego dowództwo objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Walter Wiedemann, dowodzący wcześniej UC-73[7][16]. Do momentu zakończenia działań wojennych okręt nie uczestniczył w żadnej misji bojowej i nie odniósł sukcesów[7]. Po podpisaniu rozejmu w Compiègne UC-97 został poddany Amerykanom 22 listopada 1918 roku[7][11]. Wystawiany był na widok publiczny w między innymi w Nowym Jorku i Halifax celem zwiększenia sprzedaży amerykańskich obligacji wojennych (Liberty Bonds)[7]. Następnie rzeką Świętego Wawrzyńca trafił na wody Wielkich Jezior[7]. 7 czerwca 1921 roku UC-97 został zatopiony ogniem artylerii jako cel przez okręt szkolny USS „Wilmette” na Jeziorze Michigan[7][11].
Spoczywający na głębokości 100 metrów wrak UC-97 został odnaleziony przez firmę A&T Recovery w 1992 roku[17].
Uwagi
edytuj- ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
- ↑ Według G. Helgasona okręt zamówiono 12 stycznia 1916 roku[7].
- ↑ Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że zasięg na powierzchni wynosił 8200 mil morskich przy prędkości 7 węzłów.
- ↑ Część okrętów typu UC III wyposażono w starsze działo pokładowe kal. 8,8 cm TK C/08 L/30, z zapasem 230 naboi[2][8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rössler 1989 ↓, s. 76.
- ↑ a b c d e f Perepeczko 2000 ↓, s. 400.
- ↑ a b c d e f g h Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 117.
- ↑ a b c UC III ↓.
- ↑ a b Perepeczko 2000 ↓, s. 398.
- ↑ a b c d e f g h i UC 97 ↓.
- ↑ a b c d e Gogin ↓.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 116.
- ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 435.
- ↑ a b c d e f g h Möller i Brack 2004 ↓, s. 63.
- ↑ Moore 1990 ↓, s. 127.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 565.
- ↑ Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
- ↑ Gröner 1985 ↓, s. 62.
- ↑ Walter Wiedemann ↓.
- ↑ thestar 2013 ↓.
Bibliografia
edytuj- Marc Ellison: Wharf a reminder of Toronto's transformed shoreline. thestar.com, 26 czerwca 2013. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
- Ivan Gogin: UC III type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
- Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Walter Wiedemann. uboat.net. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: UC 97. uboat.net. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: UC III. uboat.net. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
- Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).