Michigan (jezioro)
Michigan (ang. Lake Michigan) – jezioro w Stanach Zjednoczonych, trzecie co do wielkości w kompleksie pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej i jedyne z nich leżące całkowicie na obszarze jednego kraju – USA[1]. Na północno-wschodnim krańcu łączy się ono z jeziorem Huron przez cieśninę Mackinac, mającą 8 km szerokości w najwęższym miejscu; hydrologicznie oba jeziora stanowią jeden zbiornik wodny.
 jezioro Michigan | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość lustra |
176 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
57 800 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rodzaj jeziora |
tektoniczno-polodowcowe |
Położenie na mapie Michigan  | |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
 44°01′02″N 87°03′04″W/44,017222 -87,051111
| |
| |
Od wschodu i północy do jeziora ma dostęp stan Michigan, od południa Indiana, od zachodu Illinois i Wisconsin[1]. Do jeziora uchodzi ok. 100 cieków, z których największą jest rzeka Grand River. Część Drogi Wodnej Św. Wawrzyńca.
Powstało w późnym plejstocenie (zlodowacenie Wisconsin), kiedy to lodowiec, wędrujący pradawną doliną rzeki i pchający olbrzymie masy materiału skalnego i gliny, zatrzymał się, nie dochodząc do dzisiejszych wydm i utworzył potężny wał morenowy. Topniejące wody lodowca wypełniły wyżłobioną przez lodowiec dolinę, tworząc jezioro Michigan. W miarę wycofywania się lodowca (późny koniec plejstocenu, początek holocenu) jezioro zmieniało swój kształt i wielkość. Wydmy na południowych i wschodnich brzegach jeziora powstały w holocenie, wskutek działalności silnych północnych wiatrów.
Charakterystyka fizyczna
edytujPowierzchnia lustra wody wynosi 57 800 km², natomiast jego objętość 4920 km³. Linia brzegowa jeziora Michigan wynosi 2633 km, a dorzecze wynosi 175,8 tys. km² (67,9 tys. mil²)[2].
Długość jeziora wynosi 494 km, a szerokość 190 km. Średnia głębokość to 85 m, z maksymalną głębią do 282 m. Jezioro w stosunku do swej objętości ma niewielki odpływ przez co hipotetyczny czas opróżniania jeziora przy braku dopływu wyniósłby 99 lat[2].
Jezioro leży na tej samej wysokości co jezioro Huron (176 m n.p.m.) i czasem traktowane jest jako jeden zbiornik nazywany Michigan-Huron. Jeziora połączone są poprzez cieśninę Mackinac, która ma długość 64 km i szerokość 8 km w jej najwęższym punkcie. Umowną granicą pomiędzy jeziorami jest miejsce gdzie znajduje się wiszący Mackinac Bridge[3]. Poprzez kanały Illinois-Michigan Canal oraz nieużywany obecnie Hennepin Canal wiodące z okolic Chicago do rzeki Illinois wpadającej do Missisipi jezioro ma bezpośrednie połączenie wodne z Zatoką Meksykańską[4][5].
Parki
edytuj
Na terenach wydmowych, na południowym krańcu jeziora, w stanie Indiana, w 1916 roku utworzono park Indiana Dunes National Lakeshore, znajdujący się pod opieką National Park Service[6].
W roku 1970 ochroną objęto także północno-wschodnie wybrzeże należące do stanu Michigan. Na powierzchni 288,08 km² powstał Sleeping Bear Dunes National Lakeshore na którego terenie oprócz piaszczystych plaż znajduje się 140-metrowa wydma dająca rozległy widok na taflę jeziora[7].
Ponadto wokół wysp na północy jeziora od 1970 roku istnieje rezerwat Michigan Islands National Wildlife Refuge znajdujący się pod opieka Fedralnej Agencji ds. Połowu i Dzikiej Przyrody[8]. W pobliżu jeziora Michigan znajduje się kilkanaście parków stanowych jak na przykład Park stanowy Silver Lake[9].
Fauna
edytujReintrodukowany pstrąg, introdukowany łosoś (palia jeziorowa), okoń żółty, Bass niebieski i wielkogębowy, które obecnie stanowią główne gatunki łowne jeziora.
Miasta
edytujNad brzegami Jeziora mieszka ponad dwanaście milionów ludzi, głównie w metropoliach Chicago i Milwaukee. Wiele małych miejscowości w stanie Michigan i w hrabstwie Door w Wisconsin to ważne ośrodki turystyczne, do których przybywają mieszkańcy Chicago, Milwaukee, Grand Rapids i Detroit, jak również turyści z innych obszarów USA. Wielu bogatszych mieszkańców pobliskich metropolii posiada domy letniskowe położone nad brzegami jeziora. Południowe brzegi w okolicach Gary (Indiana) stanowią centrum przemysłowe Środkowego Zachodu.
Miejscowości położone nad Jeziorem Michigan:
|
|
|
Przypisy
edytuj- ↑ a b Lake Michigan, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-03] (ang.).
- ↑ a b Great Lakes Factsheet No. 1, Physical Features And Population. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-02]. (ang.).
- ↑ Great Lakes Map. Michigan Department of Environmental Quality. [dostęp 2014-10-02]. (ang.).
- ↑ Illinois and Michigan Canal. National Register of Historic Places, US Department of Interior. [dostęp 2014-10-03]. (ang.).
- ↑ Hennepin Canal – Illinois, USA. [dostęp 2014-10-03]. (ang.).
- ↑ Indiana Dunes National Lakeshore, Sand and Solitude. National Park Service. [dostęp 2015-12-30]. (ang.).
- ↑ Sleeping Bear Dunes, National Lakeshore Michigan. National Park Service. [dostęp 2015-12-30]. (ang.).
- ↑ Michigan Islands National Wildlife Refuge. United States Fish and Wildlife Service. [dostęp 2015-12-30]. (ang.).
- ↑ Silver Lake State Park. Michigan Department of Natural Resources. [dostęp 2015-12-30]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Jan Kałuża: Chicago. zdjęcia: Kuba Buragiewicz, Janusz Mitoraj, Simon Wolak; redakcja: Mirosław Sukiennik. Warszawa: Ex Libris, 2010. ISBN 978-83-7634-016-6.