Rybożer białosterny

Rybożer białosterny[5] (Icthyophaga ichthyaetus) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Zamieszkuje Azję Południową i Południowo-Wschodnią. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Rybożer białosterny
Icthyophaga ichthyaetus[1]
(Horsfield, 1821)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Accipitrini

Rodzaj

Icthyophaga

Gatunek

rybożer białosterny

Synonimy
  • Falco Ichthyaetus Horsfield, 1821[2]
  • Ichtchyophaga ichthyaetus (Horsfield, 1821)[2]
  • Haliaeetus ichthyaetus (Horsfield, 1821)
  • Icthyiophaga javana Lesson, 1843[3]
  • Ichthyophaga ichthyaëtus plumbeiceps E.C.S. Baker, 1927[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Systematyka

edytuj

Po raz pierwszy gatunek ten został opisany w 1821 roku przez Thomasa Horsfielda jako Falco ichthyaetus. Jako miejsce typowe autor wskazał Jawę[6][7]. Niektórzy autorzy umieszczają ten gatunek w rodzaju Haliaeetus[8]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][8]. Niekiedy wydzielano populację ze Sri Lanki do podgatunku plumbeiceps, jednak nie jest on obecnie akceptowany[2].

Morfologia

edytuj

Rybożer białosterny mierzy od 61 do 75 cm. Rozpiętość skrzydeł 155–170 cm. Masa ciała 1600–2700 g[7].

Dorosłe osobniki mają ciemnobrązowe upierzenie skrzydeł, karku oraz większej części brzucha. Jedynie głowa jest szara, a dolna część brzucha biała. Brak jest wyraźnego dymorfizmu płciowego w upierzeniu, ale młode osobniki mają nieco jaśniejsze upierzenie wokół głowy.

Zasięg występowania

edytuj

Rybożer białosterny występuje od Indii, Sri Lanki i Nepalu przez Indochiny i Półwysep Malajski po Wielkie Wyspy Sundajskie (na wschodzie po Celebes) oraz północne i wschodnie Filipiny[2]. Nie migruje, jedynie osobniki młodociane opuszczają swe rodzinne tereny i rozpraszają się[9].

Ekologia i zachowanie

edytuj
 
Rybożer białosterny ze złowioną rybą z rodzaju Tilapia

Jest ptakiem leśnym. Występuje w pobliżu wolno płynących rzek i strumieni, jezior, zbiorników wodnych, bagien, estuariów i lagun pływowych, zwykle na nizinach, ale lokalnie do 1525 m n.p.m.[9][10]

Buduje gniazdo na drzewach w pobliżu wody. Składa od jednego[7] do czterech jaj (zwykle dwa[9]).

Żywi się rybami, które chwyta spod powierzchni wody, skacząc z gałęzi lub pikując z powietrza[9]. Populacja znad jeziora Tonle Sap w Kambodży oprócz ryb żywi się też wężami wodnymi[10].

Status

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybożera białosternego za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened). Ocenia się, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 10–100 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy. Najpoważniejszymi zagrożeniami dla tego gatunku są: utrata dziewiczych terenów podmokłych, przełowienie, zamulenie i zanieczyszczenie wód oraz prześladowania ze strony ludzi[4][10].

Przypisy

edytuj
  1. Icthyophaga ichthyaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e Grey-headed Fishing-eagle (Ichthyophaga ichthyaetus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
  3. a b D. Lepage, Grey-headed Fish-Eagle Haliaeetus ichthyaetus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2024-02-05] (ang.).
  4. a b Icthyophaga ichthyaetus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2023-08-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-05].
  6. T. Horsfield, XIV. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java, „Transactions of the Linnean Society of London”, 13 cz.1, 1821, s. 136 (łac. • ang.).
  7. a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 123. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).
  8. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-14]. (ang.).
  9. a b c d Species account: Grey-headed Fish Eagle Ichthyophaga ichthyaetus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-14]. (ang.).
  10. a b c Species factsheet: Icthyophaga ichthyaetus. BirdLife International. [dostęp 2020-11-14]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Richard Grimmett, Carol Inskipp, Tim Inskipp, Clive Byers: Birds of India, Pakistan, Nepal, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives. Princeton, N. J.: Princeton University Press, 1999. ISBN 0-691-04910-6. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj