Wikipedia

Ropica

Ten artykuł dotyczy wsi na Śląsku Cieszyńskim. Zobacz też: inne wsie o tej nazwie.

Ropica (cz. ⓘRopice, niem. Roppitz) – wieś gminna i gmina na Śląsku Cieszyńskim w Czechach, w powiecie Frydek-Mistek, w kraju morawsko-śląskim, nad rzekami Ropiczanką i Olzą.

Ropica
Ropice
gmina
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Czechy

Kraj

 morawsko-śląski

Powiat

Frydek-Mistek

Kraina

Śląsk

Starosta

Uršula Waniová (2012)

Powierzchnia

10,1 km²

Populacja (2015)
• liczba ludności


1535[1]

• gęstość

140,3 os./km²

Kod pocztowy

739 56

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba obrębów ewidencyjnych

2

Liczba części gminy

1

Liczba gmin katastralnych

1

Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego
Mapa konturowa kraju morawsko-śląskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Ropica”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Ropica”
Ziemia49°42′N 18°36′E/49,696389 18,605556
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia

edytuj

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Ropiza[2][3][4]. Zapis ten (brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek) wskazuje, że wieś była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

Dzięki położeniu na szlaku z Cieszyna do Jabłonkowa następował jej szybki rozwój.

Miejscową parafię katolicką założono jeszcze w XIV lub w pierwszej połowie XV wieku[5] i po raz pierwszy wzmiankowano w sprawozdaniu z poboru świętopietrza sporządzonym przez archidiakona opolskiego Mikołaja Wolffa w 1447 jako jedną z 51 w archiprezbiteracie cieszyńskim (pod nazwą Ropicza)[6]. Pierwszy kościół we wsi wybudowano być może już w połowie XIV wieku, zaś obecnie na jego miejscu znajduje się świątynia Zwiastowania Pańskiego w stylu empirowym z 1806. Obok kościoła znajdują się grobowce rodzin Saint Genois d’Anneaucourt i Cselestów.

W 1687 istniała tu już szkoła parafialna, zaś w 1810 hrabina Maria Cselesta na koszt własny wybudowała szkołę murowaną istniejącą do dziś. W 1816 Ropica została odziedziczona przez ród Spensów von Booden.

Pod koniec XVIII wieku Ropica liczyła 732 mieszkańców[7].

Budowa Kolei Koszycko-Bogumińskiej (1871) oraz jednotorowej linii do Frydku (1886) spowodowała dalszy rozwój wsi.

W 1980 Ropicę przyłączono do Trzyńca, usamodzielniła się ponownie w 2000.

Pałac w Ropicy

edytuj
Osobny artykuł: Pałac w Ropicy.

W XV wieku Sobkowie z Kornic wybudowali tu twierdzę, która w XVIII wieku została przebudowana na jednokondygnacyjny pałac barokowy. Około 1810 pałac przebudowano w stylu klasycystycznym i założono park zamkowy. Pałac kolejno przechodził we władanie rodziny baronów Saint Genois, baronów Cselestów, a ostatnimi właścicielami byli baronowie Spens von Booden. Ostatni właściciel – Herman hrabia Künburg – Spens był hodowcą psów, których cmentarzyk w pobliżu pałacuzachował się do dziś. W 1945 majątek upaństwowiono, a po przekazaniu państwowemu gospodarstwu rolnemu nastąpił jego upadek. Po 1989 trafił w prywatne ręce, ale pozbawiony opieki stanowi dziś całkowitą ruinę.

W pierwszej dekadzie XXI wieku pałac miał zostać odbudowany z przeznaczeniem na hotel, jednak ostatecznie do tego nie doszło. W 2009 w wyniku powodzi błyskawicznej zawaliła się środkowa część budynku wraz z dużym fragmentem dachu.

Na początku 2011 pałac zmienił właściciela. W styczniu 2012 roku przykryto część dachu oraz zrekonstruowano zawaloną ścianę.

Cegielnia

edytuj
 
Ruiny cegielni w Ropicy

W 1804 roku w Ropicy powstała cegielnia, której właścicielem był Jerzy Grycz[8][9], a następnie Józef Pawlica[10][11]. Na obszarze 0,88 ha wybudowano szopy, wielki piec oraz tory, po których jeździły specjalne wózki. Podczas I i II wojny światowej nie funkcjonowała. Ponownie otwarto ją w latach 50. XX wieku. Odtąd działała aż do 1979 roku, w którym z powodu wyczerpania się zasobów gliny i nierentowności jej dowozu z dalszych okolic została opuszczona i rozszabrowana[12]. Pozostałe wyrobiska, o głębokości dochodzącej do 7 m, zasypano śmieciami i obsiano trawą. W efekcie po zakładzie pozostały tylko zrujnowane budynki fabryczne.

Glinę na cegły (tzw. celinę) robotnicy pozyskiwali nieopodal obiektów cegielni[13] no, Najpierw robotnicy kopali[14], po czym nakładali ją na duże wózki o masie około 150 kg, pchane przez dwie dorosłe osoby. Celinę mieszano z wodą[15], następnie gniotło i lisowało, a na koniec krojono na cegły szeroką drucianą siatką. Na cześć Jerzego Grycza na cegłach wytłaczano dużą literę G. Mokre cegły układano na półki w szopach, gdzie je suszono dymem z komina specjalnie zakupionej w tym celu nieczynnej, opalanej węglem lokomotywy parowej. Suche cegły wywożono do wielkiego pieca[16] z wysokim kominem. Wielki piec, również opalany węglem[17], w kształcie koła /opony/ o średnicy około 15 metrów, był podzielony na 5 kolejno podgrzewanych komór[18]. Po ostygnięciu wypalone cegły nakładano na wózki i odwożono na dworzec w Ropicy. W czasie transportu wiele cegieł rozpadało się, w związku z czym sprzedawano je ze zniżką. W kierunku powrotnym (do cegielni) transportowano węgiel.

Na początku lat 70. XX wieku cegielnia produkowała średnio 107 milionów[19] czerwonych cegieł. Większość budowli oraz domów w Ropicy jest zbudowana z cegieł pochodzących z tutejszej cegielni.

Dziś

edytuj

W korycie Ropiczanki można znaleźć kryształy celestynu, we wsi zbudowano także nowoczesne pole golfowe. W Ropicy mieszka 65,8% Czechów oraz 28,9% Polaków[20]. Mieszkańcy pracują także w hucie w pobliskim Trzyńcu.

Znani ludzie urodzeni w Ropicy

edytuj
  • W miejscowości w 1871 roku urodził się polski rzeźbiarz, medalier oraz pedagog Jan Raszka[21].

Galeria

edytuj
  •  
    Ruiny pałacu w 2009
  •  
    Odnowiony pałac w czerwcu 2022
  •  
    Cmentarz ewangelicki z kaplicą
  •  
    Jeden z przystanków kolejowych
  •  
    Szkoła podstawowa

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Český statistický úřad: Informativní počet občanů v ČR ve všech obcích, v obcích 3. typu a v městských částech. [w:] Počty obyvatel v obcích [on-line]. Ministerstvo vnitra České republiky, 2015-01-01. [dostęp 2015-04-08]. (cz.).
  2. ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
  3. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
  4. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
  5. ↑ I. Panic, 2010, s. 415
  6. ↑ Registrum denarii sancti Petri in archidiaconatu Opoliensi sub anno domini MCCCCXLVII per dominum Nicolaum Wolff decretorum doctorem, archidiaconum Opoliensem, ex commisione reverendi in Christo patris ac domini Conradi episcopi Wratislaviensis, sedis apostolice collectoris, collecti. „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”. 27, s. 369-372, 1893. Breslau: H. Markgraf. (niem.). 
  7. ↑ E. Vojkovská, Nástin dějin farnosti Ropice na počátku 19. století a výstavba kostela Zvěstování Panny Marie a sv. Kateřiny, Sborník SOkA Frýdek-Místek 7 (2006), s. 68.
  8. ↑ Ojcowie nasi i bracia Polacy ewangelicy, Książnica Cieszyńska, 2017.
  9. ↑ Historie obce | ropice.cz [online], ropice.cz [dostęp 2021-10-12].
  10. ↑ Ogłoszenia, „Poradnik Gospodarczy” (2), Tow. Rolnicze, 1932.
  11. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji "Towarzystwa Oszczędności i Zaliczek w Cieszynie", 1899, s. 48.
  12. ↑ Cihelna | BRF-MSK.cz [online], brf-msk.cz [dostęp 2021-10-12] (cz.).
  13. ↑ Mieczysław Jarosz, Śląsk Cieszyński, 1909.
  14. ↑ Bastro-stavební, Pálená cihla a její více než stoletá historie [online], Bastro - stavební magazín, 6 lipca 2017 [dostęp 2021-11-02] (cz.).
  15. ↑ Fabriky-Jak se co dělá [online], fabriky.cz [dostęp 2021-11-02].
  16. ↑ o, Cihla – kde se vzala a jak se v průběhu let měnila [online], Chytré bydlení [dostęp 2021-10-18] (cz.).
  17. ↑ Historie cihly od neolytu přes Babylon až po současnost [online], stavebnictvi3000.cz [dostęp 2021-10-18].
  18. ↑ Dějiny cihly jsou dějinami lidstva – 4. díl: Od ruční výroby k automatizaci – CSČM [online] [dostęp 2021-11-02] (cz.).
  19. ↑ Jak jsme žili - Ropice, „Frýdecko-místecký a třinecký deník” [dostęp 2021-10-10] (cz.).
  20. ↑ Sčítaní lidu, domů a bytů 2001. [dostęp 2010-09-16]. (cz.).
  21. ↑ Józef Golec 1993 ↓.

Bibliografia

edytuj
  • Józef Golec: Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej t.1. Cieszyn: 1993, s. 230. ISBN 8390100707.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ropica&oldid=73572872”