Podkowiec śródziemnomorski

Podkowiec śródziemnomorski
	Rhinolophus euryale
	Blasius, 1853
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	podkowcowate
Rodzaj	podkowiec
Gatunek	podkowiec śródziemnomorski
Synonimy
	Rhinolophus algirus Loche, 1867; Euryalus toscanus K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus atlanticus K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus cabrerae K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus barbarus K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus meridionalis K. Andersen & Matschie, 1904; Rhinolophus euryale nordmanni Satunin, 1911;
	Rhinolophus algirus Loche, 1867; Euryalus toscanus K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus atlanticus K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus cabrerae K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus barbarus K. Andersen & Matschie, 1904; Euryalus meridionalis K. Andersen & Matschie, 1904; Rhinolophus euryale nordmanni Satunin, 1911;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Podkowiec śródziemnomorski^[9] (Rhinolophus euryale) – gatunek ssaka latającego z rodziny podkowcowatych (Rhinolophidae). Żyje głównie na obszarze basenu Morza Śródziemnego (Europa Południowa, północno-zachodnie wybrzeże Afryki).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1853 roku niemiecki zoolog Johann Heinrich Blasius nadając mu nazwę Rhinolophus euryale^[2]. Holotyp pochodził z Mediolanu, we Włoszech^[10].

Rhinolophus euryale należy do grupy gatunkowej euryale^[11]. Populacje R. euryale z regionu Lewantu wydają się być nienazwanym podgatunkiem, ale potrzebne są dodatkowe badania, aby to wyjaśnić^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[11].

Etymologia

Rhinolophus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; λοφος lophos „grzebień”^[12].
euryale: w mitologii greckiej Euriale (gr. Ευρυαλη Eurualē, łac. Euryale) była jedną z trzech gorgon^[13].

Zasięg występowania

Podkowiec śródziemnomorski występuje w południowej Europie (od Półwyspu Iberyjskiego i środkowej oraz południowej Francji po cały Półwysep Bałkański, w tym wyspy Korsyka, Sardynia, Sycylia i Rodos oraz odizolowane obszary południowej Słowacji i północnych Węgier), w północnej Afryce (północne Maroko, północna Algieria i Tunezja) i w południowo-zachodniej Azji (Turcja, Kaukaz, obszar Lewantu, północny i zachodni Iran oraz północny Irak); być może jest także na Cyprze (znany z jednego okazu uważanego przez większość autorów za osobnika podkowca średniego (R. mehelyi)) i w Turkmenistanie^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 43–58 mm, długość ogona 22–30 mm, długość ucha 17–27 mm, długość tylnej stopy 9–11 mm, długość przedramienia 43–51 mm; masa ciała 7,5–17,5 g^[14]. Posiada puszyste futro porastające jasnoszarą skórę. Strona grzbietowa jest szaro-brązowa, czasem z rudawym odcieniem. Strona brzuszna jest szaro-biała bądź żółto-biała^[15]. Kariotyp wynosi 2n = 58 i FNa = 60^[14].

Używają echolokacji, której charakterystyka dźwięku jest skorelowana z wiekiem i długością skrzydeł, ale już w przeciwieństwie do swoich bliskich krewnych - nie z masą ciała^[16].

Ekologia

Środowisko

R. euryale preferuje ciepłe, lesiste wzgórza i góry, zwłaszcza obszary wapienne z wieloma jaskiniami i dostępem do wody. Jaskinie zapewniają im schronienie, miejsce hibernacji i rozrodu. Schronienie to niejednokrotnie dzielą wraz z innymi podkowcowatymi, lecz nigdy nie mieszają się wzajemnie.

Rozmnażanie

Niewiele wiadomo o cyklu reprodukcyjnym podkowca. Wylęgarnie mieszczą zwykle 50-400 samic oraz rzadziej występujące samce.

Polowanie

Podkowiec śródziemnomorski opuszcza schronienie późnym wieczorem, polując nisko nad ziemią, na ciepłych zboczach, lecz czasem również w gęstych lasach, chwytając ćmy i inne drobne owady.

Podkowiec śródziemnomorski wykazuje 3 strategie polowania^[17]:

Ciągłe latanie slalomem, wraz z okrążaniem obranego celu.
Latanie w koronie drzewa, często z nurkowaniem pomiędzy gałęziami.
Zwisanie z drzewa, podczas którego nietoperz obserwuje ofiarę, by następnie się na nią rzucić.

Przypisy

↑ Rhinolophus euryale, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b J.H. Blasius. Beschreibung zweier neuer deutscher Fledermausarten. „Archiv für Naturgeschichte”. 19 (1), s. 49, 1853. (niem.).
↑ V.J.-F. Loche: Histoire naturelle des Mammifères. W: Exploration scientifique de l’Algérie: pendant les années 1840, 1841, 1842. Cz. 5. Paris: Imprimerie royale, 1853, s. 83. (fr.).
↑ ^a ^b Andersen i Matschie 1904 ↓, s. 77.
↑ Andersen i Matschie 1904 ↓, s. 78.
↑ ^a ^b Andersen i Matschie 1904 ↓, s. 79.
↑ К.А. Сатунин. Пещерные летучие мыши Абхазии. „Известия Кавказского отдела Русского географического общества”. 21 (1), s. 47, 1912. (ros.).
↑ J. Juste &J.J.& J.Alcaldé J. Juste &J.J.&, Rhinolophus euryale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-22] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 88. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rhinolophus euryale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-19].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 132. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 606.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 279.
↑ ^a ^b G. Csorba, A. Hutson, S. Rossiter & C. Burgin: Family Rhinolophidae (Horseshoe Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 288. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Schober, Wilfried; Eckard Grimmberger (1989).
↑ D.D. RUSSO D.D., G.G. JONES G.G., M.M. MUCEDDA M.M., Influence of age, sex and body size on echolocation calls of Mediterranean and Mehely’s horseshoe bats, Rhinolophus euryale and R. mehelyi (Chiroptera: Rhinolophidae), „Mammalia”, 65 (4), 2001, DOI: 10.1515/mamm.2001.65.4.429, ISSN 1864-1547 (ang.).
↑ UrtziU. Goiti UrtziU. i inni, Influence of Habitat on the Foraging Behaviour of the Mediterranean Horseshoe Bat,Rhinolophus euryale, „Acta Chiropterologica”, 5 (1), s. 75–84, DOI: 10.3161/001.005.0106 .

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
K.C. Andersen & P. Matschie. Uebersicht einiger geographischen Formen der Untergattung Euryalus. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1904 (5), s. 71–83, 1904. (niem.).
Wilfried Schober, Eckard Grimmberger: A Guide to Bats of Britain and Europe. Wyd. 1st. UK: Hamlyn Publishing Group, 1989. ISBN 0-600-56424-X. (ang.).

[itis-1] Rhinolophus euryale, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Blasius-2] J.H. Blasius. Beschreibung zweier neuer deutscher Fledermausarten. „Archiv für Naturgeschichte”. 19 (1), s. 49, 1853. (niem.).

[Loche-3] V.J.-F. Loche: Histoire naturelle des Mammifères. W: Exploration scientifique de l’Algérie: pendant les années 1840, 1841, 1842. Cz. 5. Paris: Imprimerie royale, 1853, s. 83. (fr.).

[CITEREFAndersenMatschie1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/7674091_77]-4] Andersen i Matschie 1904 ↓, s. 77.

[CITEREFAndersenMatschie1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/7674090_78]-5] Andersen i Matschie 1904 ↓, s. 78.

[CITEREFAndersenMatschie1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/7674089_79]-6] Andersen i Matschie 1904 ↓, s. 79.

[Satunin-7] К.А. Сатунин. Пещерные летучие мыши Абхазии. „Известия Кавказского отдела Русского географического общества”. 21 (1), s. 47, 1912. (ros.).

[iucn-8] J. Juste &J.J.& J.Alcaldé J. Juste &J.J.&, Rhinolophus euryale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-22] (ang.).

[Cichocki&inni-9] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 88. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rhinolophus euryale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-19].

[Burgin&inni-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 132. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792353_606]-12] Palmer 1904 ↓, s. 606.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792026_279]-13] Palmer 1904 ↓, s. 279.

[Csorba&inni-14] G. Csorba, A. Hutson, S. Rossiter & C. Burgin: Family Rhinolophidae (Horseshoe Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 288. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[15] Schober, Wilfried; Eckard Grimmberger (1989).

[16] D.D. RUSSO D.D., G.G. JONES G.G., M.M. MUCEDDA M.M., Influence of age, sex and body size on echolocation calls of Mediterranean and Mehely’s horseshoe bats, Rhinolophus euryale and R. mehelyi (Chiroptera: Rhinolophidae), „Mammalia”, 65 (4), 2001, DOI: 10.1515/mamm.2001.65.4.429, ISSN 1864-1547 (ang.).

[17] UrtziU. Goiti UrtziU. i inni, Influence of Habitat on the Foraging Behaviour of the Mediterranean Horseshoe Bat,Rhinolophus euryale, „Acta Chiropterologica”, 5 (1), s. 75–84, DOI: 10.3161/001.005.0106 .

[9]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]