Różanystok
Różanystok – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Dąbrowa Białostocka[5][6], dawniej zwana Krzywym Stokiem.
| wieś | |
 Sanktuarium maryjne | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
16-200[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BSK |
| SIMC |
0026778[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sokólskiego  | |
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Białostocka  | |
 53°38′03″N 23°24′20″E/53,634167 23,405556[1]
| |
Wieś duchowna położona była w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Położenie
edytujWieś położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 670 biegnącej z Osowca-Twierdzy przez Suchowolę (DK8), Różanystok do granicy państwa (ok. 13 km) z Białorusią w Chworościanach tzw. Trakt carski.
Historia
edytujW latach 80. XVI wieku został tutaj założony folwark dworsko-ogrodowy przez spadkobierców kawalkatora Zygmunta Augusta Scipiona del Campo. W połowie XVII wieku Krzywy Stok stał się własnością Szczęsnego Tyszkiewicza (potomka Świdrygiełły), stolnika derpskiego i powiatowego rotmistrza grodzieńskiego pospolitego ruszenia. Szczęsny i jego żona Eufrozyna byli kolatorami w roku 1661 drewnianego kościoła w ich posiadłościach. W 1663 roku do wsi przybyli z Sejn oo. dominikanie i na prośbę rodziny Tyszkiewiczów stali się opiekunami cudownego obrazu. Kult Matki Bożej oraz otrzymywane przez wiernych łaski spowodowały zmianę nazwy miejscowości w roku 1663 z Krzywego Stoku na Różanystok[8].
Zabytki
edytujZespół klasztorny dominikanów i klasztoru prawosławnego[9]:
- Późnobarokowy kościół pw. Ofiarowania NMP, słynący z cudownego obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku, zbudowany w latach 1759–1785. Obraz został koronowany przez ks. Kardynała Franciszka Macharskiego z Krakowa w dniu 28 czerwca 1981 roku, a współkoronatorem był ks. bp Edward Kisiel z Białegostoku. W dniu 30 sierpnia 1987 roku kościołowi Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny nadano tytuł Bazyliki Mniejszej. Wpisany do rejestru zabytków pod nr rej. A-51 z 19.09.1964.
- Dawny klasztor, obecnie internat, zbudowany w latach 1759–1794, przebudowa XX w., nr rej. zabytków 182 (188) z 19.09.1964.
- klasztor prawosławny, obecnie zespół szkół rolniczych:
- cerkiew, XIX/XX w., nr rej. zabytków 741 z 16.04.1991,
- klasztor żeński, tzw. Drapieżnik, k. XIX w., nr rej. zabytków 812 z 22.03.1997.
W sąsiedztwie sanktuarium, znajduje się willa „Zielona Dacza”, drewniana, k. XIX w., nr rej. zabytków 827 z 25.04.1997, obecnie od 2002 r. własność prywatna.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117519
- ↑ Wieś Różanystok w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-13], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1088 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 87.
- ↑ Aneta Kułak. Zespół ołtarzowy w kościele parafialnym w Różanymstoku – historia i ikonografia. „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”. 2004 z. 10, s. 159–160. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku. ISSN 1509-071X.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
Linki zewnętrzne
edytuj- Różanystok, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 858.
- Dekanat Sokólski Prawosławnej Diecezji Białostocko-Gdańskiej
- Historia Różanegostoku. rozanystok-salezjanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-27)].. rozanystok-salezjanie.pl