Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku

Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku
	nr rej. A-51 z dnia 19.09.1964
	kościół parafialny; bazylika mniejsza
	; Sanktuarium Maryjne w Różanymstoku
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Różanystok
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku
Wezwanie	Ofiarowania NMP
Historia
Data zakończenia budowy	1759 – 1785
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
	Położenie na mapie Polski Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku
	Położenie na mapie powiatu sokólskiego Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku
	Położenie na mapie gminy Dąbrowa Białostocka Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Różanymstoku
	53°38′00,35″N 23°24′13,21″E/53,633431 23,403669
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Sanktuarium Maryjne w Różanymstoku^[2] – sanktuarium maryjne prowadzone przez salezjanów w miejscowości Różanystok w świątyni wzniesionej na wzór kościoła jezuickiego w Grodnie.

Architektura

Kościół jest trzynawowy, wzniesiony na rzucie krzyża łacińskiego, prezbiterium jest zwrócone w kierunku południowym, całość ma styl barokowy, natomiast wystrój i ołtarze z ornamentami dekoracyjnymi – rokokowy.

Historia

Historia sanktuarium zaczęła się od obrazu namalowanego w Grodnie w 1652 roku przez Jana Szrettera. Obraz ten, przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem na ręku, nabył właściciel ziemski majątku ówcześnie zwanego Tabenszczyzna lub Krzywy Stok Szczęsny Tyszkiewicz herbu Leliwa z żoną Eufrozyną. Wizerunek umieszczony został w domowej sypialni, gdzie domownicy zbierali się na wspólne modlitwy.

21 listopada 1658 w święto Ofiarowania NMP rozpoczęły się pierwsze nadzwyczajne zjawiska: samoczynne zapalanie się lampki oliwnej, zakwitnięcie suchych wianków, niespotykany wcześniej zapach różany. Towarzyszyć miał temu anielski śpiew oraz muzyka.

Z powodu pielgrzymek, które przychodziły do Tyszkiewiczów, na przełomie roku 1660 i 1661 obraz przeniesiono do drewnianego kościoła. 21 listopada 1662 roku w dzień Ofiarowania NMP ks. Wojsznarowicz z polecenia biskupa wileńskiego Jerzego Białłozora dokonał uroczystego poświęcenia obrazu Matki Boskiej. Jeszcze w tym samym roku w celu „wyświecani prawdy cudów” biskup Białłozor wyznaczył specjalną komisję do zbadania cudowności obrazu. Miała ona za zadanie zebrać wiadomości o cudach jakie miał dokonać obraz. Z zebranego materiału ponad 30 zjawisk komisja uznała za autentyczne, spisała i zaprzysięgła. W 1663 roku opiekę nad obrazem zaczęli sprawować dominikanie z Sejn, którzy przyjechali na zaproszenie Tyszkiewiczów. W tym też czasie została zmieniona nazwa miejscowości na Różanystok.

Kalendarium

1667 – O. Gabriel Jurkowski wydaje książkę o obrazie różanostockim pt. Glansowany i prześliczny miesiąc
XVIII wiek – dalsze rozszerzanie kultu obrazu poprzez misje, jakie prowadzili oo. dominikanie na Litwie, Rusi i w Koronie
1759 – rozpoczęcie budowy nowej świątyni
1785 – sufragan wileński bp Tomasz Ignacy Zienkowicz konsekruje nową świątynię
1794 – zakończenie budowy murowanego klasztoru. Jednym z malarzy obrazów był Antoni Gruszecki^[3]
1795 – po utracie niepodległości Różanystok znajduje się w granicach zaboru pruskiego
1807 – po traktacie w Tylży wchodzi w granice zaboru rosyjskiego
1811 – abp metropolita mohylewski Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz tworzy w Różanymstoku parafię i powierza ja oo. dominikanom
1846 – następuje kasata zakonu dominikanów ukazem cara Mikołaja I
26.08.1861 – manifestacja patriotyczno-religijna w Różanymstoku mieszkańców powiatu augustowskiego i sokólskiego
15.09.1866 – zamknięcie kościoła na rozkaz cara Aleksandra II. Wszystkie dobra kościelne zostały przekazane duchowieństwu prawosławnemu. Kościół zamieniono na cerkiew.
8.09.1901 – do zabudowań skasowanego klasztoru dominikańskiego Świątobliwy Synod Rządzący Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przenosi zakonnice z monasteru żeńskiego w Grodnie. Powstaje monaster Narodzenia Matki Bożej w Różanymstoku. Zakonnice budują cerkiew zimową św. Sergiusza z Radoneża, która przez salezjanów została zamieniona na kaplicę dla młodzieży szkolnej oraz klasztor i inne zabudowania, otwierają szpital, kilka szkół, sierociniec, przytułek i pracownie różnych specjalności^[4]
14.08.1915 – w związku ze zbliżającym się frontem mniszki prawosławne uciekają z Różanegostoku w głąb Rosji, zabierając ze sobą słynący łaskami obraz Matki Bożej, a klasztor zostaje zmieniony na koszary wojskowe, a kościół na magazyn
13.11.1918 – przekazanie kościoła przez komisję niemiecką duchowieństwu katolickiemu
28.11.1918 – bp wileński Jerzy Matulewicz przywraca do życia parafię różanostocką, a jej proboszczem mianuje kapłana diecezjalnego ks. Witolda Sarosieka – wikariusza dąbrowskiego^[5]
10.11.1919 – dzięki staraniom bpa J. Matulewicza i proboszcza ks. Witolda Sarosieka do Różanegostoku przybywają salezjanie i podejmują działalność oświatowo-wychowawczą, otwierając różnego typu szkoły
6.11.1922 – do Różanegostoku na prośbę salezjanów przybywają z Włoch siostry salezjanki
1923 – na uroczystości odpustowe Zielonych Świąt przybywają: nuncjusz apostolski abp. Lorenzo Lauri oraz jego sekretarz ks. Giovanni Battista Montini (późniejszy papież Paweł VI)
1925 – poświęcenie nowych 32-głosowych organów zbudowanych przez Fabrykę Organów Wacława Biernackiego z Warszawy
8.09.1929 – wprowadzenie do kościoła nowego obrazu Matki Boskiej namalowanego w Warszawie w firmie Włodzimierza Tura, a poświęconego w Rzymie przez papieża Piusa XI. Obraz ten czczony jest do dziś.
12.10.1929 – przybywa do Różanegostoku kardynał August Hlond, prymas Polski – salezjanin, który przewodniczył uroczystościom pierwszych obłóczyn sióstr salezjanek w Polsce
1939 – wybuch wojny spowodował zahamowanie działalności ośrodka różanostockiego, część budynków uległa zniszczeniu
1945 – gimnazjum ponownie rozpoczyna swoją działalność oświatowo-wychowawczą
1949 – powstaje Niższe Centrum Duchowe dla archidiecezji w Białymstoku, diecezji łomżyńskiej i diecezji w Drohiczynie
30.06.1954 – zamknięcie szkoły i klasztoru salezjanów i sióstr salezjanek przez władze państwowe. Odtąd działa tu zespół szkół rolniczych. Salezjanom pozostała tylko praca duszpasterska oraz opieka nad sanktuarium.
1958/1959 – Sanktuarium Różanostockie uroczyście obchodziło 300-lecie kultu Matki Bożej Różanostockiej
8.09.1959 – Uroczystościom kończącym jubileusz przewodniczył metropolita poznański Antoni Baraniak, salezjanin. Poświęcił wówczas nową szatę na Obrazie Matki Bożej – Różanystok staje się coraz bardziej znanym sanktuarium maryjnym na kresach wschodnich. Salezjanie przygotowują dokumentację potrzebną do wniesienia do Stolicy Świętej prośby o zezwolenie na koronację obrazu.
10.09.1978 – Trwają intensywne przygotowania do koronacji. Odnowiono całkowicie wystrój wewnątrz świątyni.
28.06.1981 – uroczystości koronacyjne, którym przewodniczył ks. kardynał Franciszek Macharski z Krakowa, a współkoronatorami byli: ks. bp Edward Kisiel z Białegostoku, przy współudziale przedstawicieli episkopatu Polski, duchowieństwa i około 250 000 wiernych.
30.08.1987 – nadanie kościołowi Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny tytułu bazyliki mniejszej
2000 – Sanktuarium zostało wyznaczone jako miejsce odpustu jubileuszowego
06.12.2000 – otwarcie dzieł wychowawczych w Różanymstoku: Salezjańskiego Domu Młodzieżowego i Bursy salezjańskiej
11.01.2004 – w Pałacu Apostolskim w Watykanie przekazano dary papieskie dla wspólnoty salezjańskiej
2021 - nowa szata obrazu Matki Bożej Różanostockiej^[6]

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-01-03] .
↑ Sanktuarium na stronie archidiecezji białostockiej.
↑ Bazylika Ofiarowania Matki Bożej. Sanktuarium Maryjne w Różanymstoku. [dostęp 2019-03-30].
↑ U. A. Pawluczuk, Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2007, ISBN 978-83-7431-127-4, s. 39-40.
↑ Proboszczowie różanostoccy (od 1919 roku)
↑ Redakcja, Matka Boża Różanostocka ma nową szatę. W uroczystości wzięły udział tysiące wiernych [online], Sokółka Nasze Miasto, 27 czerwca 2021 [dostęp 2023-02-23] (pol.).

Bibliografia

Aneta Kułak. Zespół ołtarzowy w kościele parafialnym w Różanymstoku – historia i ikonografia. „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”. 2004 z. 10, s. 159–188. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku. ISSN 1509-071X.

Linki zewnętrzne

Strona Sanktuarium Maryjnego w Różanymstoku

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-01-03] .

[2] Sanktuarium na stronie archidiecezji białostockiej.

[3] Bazylika Ofiarowania Matki Bożej. Sanktuarium Maryjne w Różanymstoku. [dostęp 2019-03-30].

[4] U. A. Pawluczuk, Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2007, ISBN 978-83-7431-127-4, s. 39-40.

[sarosiek-5] Proboszczowie różanostoccy (od 1919 roku)

[6] Redakcja, Matka Boża Różanostocka ma nową szatę. W uroczystości wzięły udział tysiące wiernych [online], Sokółka Nasze Miasto, 27 czerwca 2021 [dostęp 2023-02-23] (pol.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]