Wikipedia

Przeorowie klasztoru na Jasnej Górze

Przeorowie klasztoru na Jasnej Górze – lista przełożonych paulińskiego domu zakonnego na Jasnej Górze w Częstochowie. Przeorowie jasnogórscy mianowani są – z reguły – przez generała Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, za zgodą definitorów spośród zakonników od 1382, czyli od momentu erygowania klasztoru (z pewnymi wyjątkami) na okres trzech lat[1]. Pierwszym przeorem został o. Grzegorz Primipillus OSPPE, obecnym (od 9 maja 2020) jest o. Samuel Pacholski OSPPE[2]. Funkcję tę pełniło do tej pory około 131 zakonników[a].

Charakterystyka

edytuj
 
O. Augustyn Kordecki
(przeor 1650–1657 i 1663–1671)
 
O. Anastazy Kiedrzyński
(przeor 1716–1719)
 
Obraz o. Aleksandra Zięby, (przeora: 1848–1854, 1860–1862 i 1864–1869), pędzla Aleksandra Borawskiego
 
Obraz o. Euzebiusza Rejmana, (przeora 1895–1910), pędzla Aleksandra Borawskiego
 
Obraz o. Justyna Welońskiego, (przeora 1910–1915), pędzla Aleksandra Borawskiego
 
O. Piotr Markiewicz
(przeor 1915–1931)
 
O. Norbert Motylewski
(przeor 1934–1943)

Od chwili założenia (erygowania) klasztoru na Jasnej Górze 9 sierpnia 1382 oraz przybycia do niego pierwszych zakonników, zaczęto powoływać – zgodnie z przyjętą ogólną zasadą – jego przełożonych, czyli przeorów, zarządzających przebywającymi tam zakonnikami oraz reprezentujących klasztor w kontaktach zewnętrznych. Klucze od drewnianej wówczas świątyni odebrał o. Grzegorz Primipillus OSPPE, przeor klasztoru św. Wawrzyńca w Budzie, w obecności księcia Władysława Opolczyka[b], a wspólnotę zakonną tworzyło – jak głosi tradycja – 16 zakonników z węgierskiego klasztoru Nosztre[4]. Ojciec Grzegorz Primipillus OSPPE został powołany przez generała zakonu o. Mikołaja III OSPPE na pierwszego przeora jasnogórskiego klasztoru[3].

Początkowo powołania dokonywał najwyższy przełożony zakonu, czyli generał, który przebywał w Królestwie Węgierskim[3]. Po utworzeniu polskiej prowincji w 1396, której siedzibą stała się Jasna Góra, nominację na przeora wystawiał prowincjał, po konsultacji z przebywającymi w klasztorze zakonnikami, która to nominacja decydowała o wyborze przeora przez generała[3]. Po powstaniu styczniowym, od 27 listopada 1864, kiedy to car Aleksander II Romanow dokonał kasaty klasztorów paulińskich, pozostawiając dwa na Jasnej Górze i Skałce w Krakowie – przeora prepozyta mianował biskup diecezjalny, na zlecenie rosyjskiego generała-gubernatora[3]. Natomiast po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (1918) i organizacji na nowo struktur zakonu, powrócono do praktyki mianowania przeora przez generała, po konsultacji z zakonnikami klasztoru[3].

Pierwotnie w konstytucjach zakonnych nie określono ściśle długości kadencji przeora i możliwości ponownego wyboru (niektórzy pełnili funkcję przeora przez cztery kadencje z rzędu)[3][5]. Kadencje przeorów prepozytów trwały do ich śmierci lub odwołania z różnych powodów[3]. Po soborze watykańskim II ustalono w konstytucjach, że przeor może być wybrany na trzy lata[c].

Zgodnie z przepisami i tradycją zakonną powołuje się na ten urząd zwykle zakonników odznaczających się świętością życia, cieszących się zaufaniem wspólnoty, pracowitych z inicjatywą oraz mających doświadczenie w kierowaniu wspólnotą. Przeor ma do pomocy tzw. radę domu w postaci: zastępców (podprzeorów), kustosza sanktuarium, administratora oraz delegatów wybranych ze współbraci[6]. Nowo mianowany przeor składa wyznanie wiary i przysięgę na Biblię oraz przejmuje pieczęcie klasztoru[3]. Ponadto mieszka w specjalnej, reprezentacyjnej, wyznaczonej celi w klasztorze, a do obsługi ze światem zewnętrznym ma kancelarię[7]. Wyznacza on ze wspólnoty ojców – odpowiedzialnych za różne działy działalności w wymiarze duszpasterskim oraz ekonomicznym[8]. Rytm dnia przeora wyznacza modlitwa wspólnotowa (program życia klasztornego), a oprócz tego ma wyznaczony czas na codzienną posługę wspólnocie oraz różne spotkania z osobami z zewnątrz, załatwianie korespondencji czy też na posługę kapłańską[8].

Przeorowie

edytuj

Tabela przedstawia niepełną[a] listę chronologicznie uporządkowanych przeorów klasztoru na Jasnej Górze:

  Przeorowie klasztoru na Jasnej Górze[5]
Lp. Okres Kadencja Przeor №
1 1382 o. Grzegorz Primipillus 1*
2 1388 o. Jakub 2*
? ? ? ? ?
... ... ... ... ...
3 1579 o. Mikołaj z Wilkowiecka 37*
4 1580 o. Jan z Opatowa 38*
5 1590 o. Marcin Kamocki 39*
6 1593 1° o. Walentyn z Warty 40*
7 1599 2° o. Walentyn z Warty
8 1608 3° o. Walentyn z Warty
9 o. Piotr Nigrycy 41*
10 o. Walentyn Miedziński ALic. et PhB. 42*
11 o. Andrzej Żymicki 43*
12 1624-08-01T00:00:00.001 1 sierpnia 1624(dts) † o. Albert Raczyński STLic. 44*
13 1629 – 1630-06-10 10 czerwca 1630(dts) o. Marcin Gruszkowicz STD. 45*
14 czerwiec 1630 – lipiec 1632 1° o. Benedykt Mstowski STD. 46*
15 lipiec 1632 – lipiec 1633 o. Kasper Aleksandrowicz 47*
16 lipiec 1633 – grudzień 1635 o. Grzegorz Bolesławski 48*
17 grudzień 1635 – kwiecień 1638 o. Zbigniew Kempczyński STD. 49*
18 kwiecień 1638 – czerwiec 1638 2° o. Benedykt Mstowski STD.
19 lipiec 1638 – czerwiec 1641 1° o. Kazimierz Zaremba 50*
20 czerwiec 1641 – sierpień 1645 2° i 3° o. Kazimierz Zaremba
21 sierpień 1645 – lipiec 1647 o. Adam Zawada 51*
22 lipiec 1647 – kwiecień 1650 o. Paulin Kłodawski STD. 52*
23 1650-05-10 10 maja 1650(dts) – lipiec 1653 1° o. Augustyn Kordecki 53*
24 lipiec 1653 – lipiec 1656 2° o. Augustyn Kordecki
25 lipiec 1656 – 1657-02-18 18 lutego 1657(dts) 3° o. Augustyn Kordecki
26 1657-02-18 18 lutego 1657(dts) – 1663-07-04 4 lipca 1663(dts) 1° i 2° o. Kilian Żywiecki 54*
27 1663-07-04 4 lipca 1663(dts) – 1671-04-07 7 kwietnia 1671(dts) 4° - 6° o. Augustyn Kordecki
28 kwiecień 1671 – kwiecień 1674 o. Stanisław Ligęza 55*
29 kwiecień 1674 – maj 1677 o. Adam Stypulski 56*
30 maj 1677 – maj 1680 1° o. Tobiasz Czechowicz STD. 57*
31 maj 1680 – maj 1683 o. Rafał Michalski 58*
32 maj 1683 – 1684-06-06 6 czerwca 1684(dts) † o. Mateusz Grębiński 59*
33 1685-01-08 8 stycznia 1685(dts) – 1687-05-28 28 maja 1687(dts) o. Krzysztof Magdaliński 60*
34 listopad 1687 – maj 1691 1° o. Euzebiusz Najman 61*
35 maj 1691 – maj 1694 2° o. Tobiasz Czechowicz STD.
36 maj 1694 – styczeń 1696 o. Izydor Krasuski 62*
37 styczeń 1696 – styczeń 1697 2° o. Euzebiusz Najman
38 styczeń 1697 – 1699-09-23 23 września 1699(dts) † o. Tobiasz Gruszkowicz 63*
39 maj 1700 – maj 1702 3° o. Tobiasz Czechowicz STD.
40 maj 1702 – maj 1703 3° o. Euzebiusz Najman
41 maj 1703 – wrzesień 1706 o. Innocenty Pokorski 64*
42 wrzesień 1706 – czerwiec 1708 o. Rafał Chrzanowski STD. 65*
43 czerwiec 1708 – maj 1710 o. Dionizy Chełstowski PhD. 66*
44 maj 1710 – maj 1713 o. Romuald Karczewski 67*
45 maj 1713 – maj 1716 1° o. Konstanty Moszyński STD. 68*
46 maj 1716 – maj 1719 o. Anastazy Kiedrzyński STD. 69*
47 maj 1719 – maj 1722 2° o. Konstanty Moszyński STD.
48 maj 1722 – maj 1725 1° o. Marcjan Kazarnicki 70*
49 maj 1725 – maj 1728 2° o. Marcjan Kazarnicki
50 maj 1728 – listopad 1729 3° o. Konstanty Moszyński STD.
51 listopad 1729 – maj 1731 1° o. Stanisław Bronikowski STD. 71*
52 maj 1731 – luty 1739 2° - 4° o. Stanisław Bronikowski STD.
53 luty 1739 – marzec 1742 o. January Langner STD. 72*
54 marzec 1742 – maj 1745 o. Damazy Perelski STD. 73*
55 maj 1745 – kwiecień 1748 1° o. Aleksy Olbrycki 74*
56 kwiecień 1748 – październik 1750 1° o. Stanisław Kiełczewski STD. 75*
57 październik 1750 – 1753-09-21 21 września 1753(dts) 2° o. Stanisław Kiełczewski STD.
58 1753-09-21 21 września 1753(dts) – wrzesień 1756 2° o. Aleksy Olbrycki
59 wrzesień 1756 – wrzesień 1759 o. Albin Dworzański 76*
60 wrzesień 1759 – wrzesień 1762 o. Ksawery Rotter STD. 77*
61 wrzesień 1762 – 1764 1° o. Patrycy Mniński 78*
62 1764 – sierpień 1765 1° o. Mateusz Łękawski 79*
63 sierpień 1765 – sierpień 1768 2° o. Patrycy Mniński
64 sierpień 1768 – listopad 1771 o. Pafnucy Brzeziński 80*
65 listopad 1771 – wrzesień 1783 2° - 5° o. Mateusz Łękawski
66 wrzesień 1783 – wrzesień 1786 1° o. January Lubojeński 81*
67 wrzesień 1786 – wrzesień 1789 2° o. January Lubojeński
68 wrzesień 1789 – czerwiec 1791 o. Marcin Jasiński STD. 82*
69 czerwiec 1791 – wrzesień 1792 1° o. Cyryl Żernicki 83*
70 wrzesień 1792 – wrzesień 1798 2° i 3° o. Cyryl Żernicki
71 wrzesień 1798 – październik 1801 4° o. Cyryl Żernicki
72 październik 1801 – wrzesień 1804 o. Jacek Wyrzykowski 84*
73 wrzesień 1804 – wrzesień 1807 o. Gaudenty Olkowski 85*
74 wrzesień 1807 – październik 1810 1° o. Hilarion Szuffranowicz 86*
75 październik 1810 – luty 1814 2° o. Hilarion Szuffranowicz
76 luty 1814 – październik 1816 o. Andrzej Czechowicz 87*
77 1816-10-23 23 października 1816(dts) – maj 1818 o. Bartłomiej Rubiszewski 88*
78 maj 1818 – 1819-03-13 13 marca 1819(dts) † o. Hieronim Zniełkiewicz 89*
79 1819-03-13 13 marca 1819(dts) – listopad 1819 o. Eugeniusz Lachowski STD. 90*
80 listopad 1819 – grudzień 1822 o. Eustachy Skibiński 91*
81 marzec 1825 – 1825-05-17 17 maja 1825(dts) o. Jan Gółkowski 92*
82 1825-05-17 17 maja 1825(dts) – listopad 1825 1° o. Teodor Fortuński 93*
83 listopad 1825 – wrzesień 1828 2° o. Teodor Fortuński
84 wrzesień 1828 – listopad 1831 o. Remigiusz Wiechulski 94*
85 listopad 1831 – lipiec 1833 1° o. Aleksy Cisowski 95*
86 lipiec 1833 – czerwiec 1835 2° o. Aleksy Cisowski
87 czerwiec 1835 – październik 1836 o. Filip Lipiński 96*
88 październik 1836 – wrzesień 1839 o. Klemens Śleziński 97*
89 wrzesień 1839 – wrzesień 1842 1° o. Teodor Miernikiewicz 98*
90 wrzesień 1842 – wrzesień 1848 2° i 3° o. Teodor Miernikiewicz
91 wrzesień 1848 – październik 1851 1° o. Aleksander Zięba 99*
92 październik 1851 – październik 1854 1° o. Mateusz Knefliński STD. 100*
93 październik 1854 – czerwiec 1856 o. Gaudenty Stasiński 101*
94 czerwiec 1856 – październik 1857 2° o. Mateusz Knefliński STD.
95 październik 1857 – październik 1860 3° o. Mateusz Knefliński STD.
96 październik 1860 – kwiecień 1862 2° o. Aleksander Zięba
97 kwiecień 1862 – 1864-11-27 27 listopada 1864(dts) o. Stanisław Kapiczyński 102*
Przeorowie prepozyci[5]
Lp. Okres Kadencja Prepozyt №
1 listopad 1864 – 1869-11-09 9 listopada 1869(dts) 3° o. Aleksander Zięba STD.
2 1869-11-09 9 listopada 1869(dts) – 1881-12-07 7 grudnia 1881(dts) o. Wawrzyniec Kubaczek STD. 103*
3 1881-12-07 7 grudnia 1881(dts) – 1895-02-05 5 lutego 1895(dts) † o. Piotr Kubarski STD. 104*
4 luty 1895 – 1910-06-30 30 czerwca 1910(dts) o. Euzebiusz Rejman 105*
5 1910-06-30 30 czerwca 1910(dts) – 1915-10-16 16 października 1915(dts) † o. Justyn Weloński 106*
6 18 – 1915-11-19 19 listopada 1915(dts) o. Wincenty Olszewicz 107*
7 1915-11-19 19 listopada 1915(dts) – 1931-10-13 13 października 1931(dts) o. Piotr Markiewicz 108*
Przeorowie klasztoru na Jasnej Górze
Lp. Okres Kadencja Przeor №
1 listopad 1931 – 1934-10-12 12 października 1934(dts) o. Dominik Zienkowski 109*
2 1934-10-12 12 października 1934(dts) – 1937-06-06 6 czerwca 1937(dts) 1° o. Norbert Motylewski 110*
3 1937-10-26 26 października 1937(dts) – 1943-09-29 29 września 1943(dts) † 2° i 3° o. Norbert Motylewski
4 1943-10-05 5 października 1943(dts) – 1946-01-19 19 stycznia 1946(dts) o. Stanisław Nowak 111*
5 1946-01-19 19 stycznia 1946(dts) – styczeń 1949 1° o. Kajetan Raczyński 112*
6 styczeń 1949 – 1950 2° o. Kajetan Raczyński
7 1950 – 1952 o. Klemens Izdebski 113*
8 1952-05-27 27 maja 1952(dts) – 1955-05-20 20 maja 1955(dts) 1° o. Jerzy Tomziński 114*
9 1955-05-20 20 maja 1955(dts) – 1957-08-01T00:00:00.001 1 sierpnia 1957(dts) 2° o. Jerzy Tomziński
10 1957-08-01T00:00:00.001 1 sierpnia 1957(dts) – 1959-03-23 23 marca 1959(dts) o. Korneliusz Jemioł 115*
11 1959-03-23 23 marca 1959(dts) – 1960-07-16 16 lipca 1960(dts) 3° o. Kajetan Raczyński
12 1960-07-16 16 lipca 1960(dts) – 1963-08-01T00:00:00.001 1 sierpnia 1963(dts) o. Anzelm Radwański 116*
13 1963-08-01T00:00:00.001 1 sierpnia 1963(dts) – 1969 1° i 2° o. Teofil Krauze 117*
14 1969 – 1972-06-03 3 czerwca 1972(dts) o. Efrem Osiadły 118*
15 1972-06-03 3 czerwca 1972(dts) – 1975-07-23 23 lipca 1975(dts) o. Tadeusz Kubik[9] 119*
16 1975-07-23 23 lipca 1975(dts) – 1977 o. Józef Płatek 120*
17 1977 – 1978-06-10 10 czerwca 1978(dts) o. Sykstus Szafraniec 121*
18 1978-06-10 10 czerwca 1978(dts) – 1984-07-14 14 lipca 1984(dts) 1° i 2° o. Konstancjusz Kunz[10] 122*
19 1984-07-14 14 lipca 1984(dts) – 1990 1° i 2° o. Rufin Abramek 123*
20 1990 – 1993-05-08 8 maja 1993(dts) 3° o. Jerzy Tomziński
21 1993-05-08 8 maja 1993(dts) – 1996-05-06 6 maja 1996(dts) o. Szczepan Kośnik[11] 124*
22 1996-05-06 6 maja 1996(dts) – 2002-03-09 9 marca 2002(dts) 1° i 2° o. Izydor Matuszewski[12] 125*
23 2002-04-12 12 kwietnia 2002(dts) – 2005-05-06 6 maja 2005(dts) o. Marian Lubelski[13] 126*
24 2005-05-06 6 maja 2005(dts) – 2008-04-23 23 kwietnia 2008(dts) o. Bogdan Waliczek[14] 127*
25 2008-04-23 23 kwietnia 2008(dts) – 2014-04-16 16 kwietnia 2014(dts) 1° i 2° o. Roman Majewski[15] 128*
26 2014-04-16 16 kwietnia 2014(dts) – 2014-07-05 5 lipca 2014(dts)[16] o. Łukasz Buzun[17] 129*
27 2014-08-04 4 sierpnia 2014(dts) – 2020-05-09 9 maja 2020(dts) 1° i 2° o. Marian Waligóra[18] 130*
28 2020-05-09 9 maja 2020(dts) – o. Samuel Pacholski[2] 131*[a]

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b c W związku z trudnościami historyków w ścisłym określeniu ile osób pełniło funkcję przeora jasnogórskiego oraz zliczeniu poszczególnych ich kadencji – przyjmuje się, że kadencja o. Samuela Pacholskiego OSPPE jest 131[3].
  2. ↑ 22 czerwca 1382 na miejscu w Starej Częstochowie w obecności księcia Władysława Opolczyka proboszcz częstochowski ks. Henryk Biel z Błeszna zrezygnował z kościoła parafialnego i jego uposażenia na rzecz przeora generalnego paulinów i braci tego zakonu, a na znak dobrowolnej i całkowitej rezygnacji przekazał klucze od kościoła bratu Jerzemu (względnie Grzegorzowi), przeorowi klasztoru paulinów pod wezwaniem św. Wawrzyńca koło miasta Budy na Węgrzech. Ponadto wzmiankowany proboszcz publicznie i wyraźnie oświadczył, że w związku z dokonaną rezygnacją i cesją otrzymał należną rekompensatę i wszechstronną satysfakcję. Dokument rezygnacji i cesji spisał na pergaminie Piotr, notariusz księcia, i zaopatrzył w osiem pieczęci wiszących na paskach pergaminowych. 9 sierpnia 1382 w mieście Częstochowie kanclerz księcia Władysława Mikołaj Ticzkonis, kustosz wrocławski, wystawił dwa dokumenty, w których książę fundator zaświadcza o całkowitej zgodzie biskupa krakowskiego Jana z Radliczyc, zwanego Radlicą, na założenie klasztoru oraz uposaża zakonników nadaniem dwóch wsi: Starej Częstochowy i Krowodrzy, jak również hutą żelaza z sadzawką i folwarkiem przylegającym do klasztoru i dziesięcinami pieniężnymi, zbożowymi i polnymi, przy czym udziela pewnych uprawnień i uwalnia od ponoszenia niektórych ciężarów. Na pieczęci konnej księcia Władysława Opolczyka zawieszonej przy dokumencie fundacyjnym widnieje rycerz stojący na koniu w biegu, z twarzą zwróconą do widza i trzymający miecz do góry w prawej ręce. Stojący na zadzie konia piesek wspina się na biodro księcia (→ Szafraniec 1978 ↓, s. 79–80, 96).
  3. ↑ Według Art. 145 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – przeor może być bezpośrednio powołany na drugą trzyletnią kadencję[1].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 93.
  2. ↑ a b NOWY PRZEOR JASNEJ GÓRY - O. SAMUEL PACHOLSKI, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 9 maja 2020 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-05].
  3. ↑ a b c d e f g h i Znana i nieznana historia jasnogórskiego przeorstwa [online], ekai.pl, 9 maja 2020 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-04].
  4. ↑ O DZIEJACH TWIERDZY NA JASNEJ GÓRZE, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 20 listopada 2008 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-05].
  5. ↑ a b c Przeorowie Jasnej Góry, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 5 lipca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16].
  6. ↑ Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 96.
  7. ↑ Biuro Prasowe Jasnej Góry (kancelaria Przeora Jasnej Góry), [w:] Biuro Prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com.
  8. ↑ a b Maciej Orman, Jasna Góra. Po drugiej stronie furty, „Tygodnik katolicki Niedziela”, Nr 5, 2020 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-05].
  9. ↑ ZMARŁ O. TADEUSZ KUBIK, PAULIN (CURRICULUM VITAE O. Tadeusza Władysława Kubika (15.03.1924 – 21.06.2008)), [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 22 czerwca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  10. ↑ Wydawnictwo Paulinianum (Ojciec Konstancjusz Stefan Kunz), [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2016-06-23].
  11. ↑ Z POLSKI. Nowy przeor Jasnej Góry, „Gość Niedzielny”, Nr 22, Wydawnictwo Kurii Metropolitalnej w Katowicach, 30 maja 1993, s. 5, OCLC 830371674 [dostęp 2023-04-06].
  12. ↑ Stanisław Tomoń, O.Izydor Matuszewski nowym Generałem Zakonu Paulinów, „Tygodnik katolicki Niedziela”, Nr 11, 2002 [zarchiwizowane z adresu 2013-09-23].
  13. ↑ NOWY PRZEOR JASNEJ GÓRY, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 12 kwietnia 2002 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  14. ↑ PRZEOR JASNEJ GÓRY, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 6 maja 2005 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  15. ↑ NOWY PRZEOR JASNEJ GÓRY, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 31 marca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  16. ↑ PRZEOR JASNEJ GÓRY - BISKUPEM POMOCNICZYM W KALISZU!, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 5 lipca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  17. ↑ Stanisław Tomoń, O. ŁUKASZ BUZUN MIANOWANY NA NOWEGO PRZEORA JASNEJ GÓRY, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 2 kwietnia 2014 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  18. ↑ O. MARIAN WALIGÓRA NOWYM PRZEOREM JASNEJ GÓRY, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 4 sierpnia 2014 [zarchiwizowane z adresu 2018-11-01].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Przeorowie_klasztoru_na_Jasnej_Górze&oldid=74119897”