Wikipedia

Powiat kłobucki

powiat

Powiat kłobucki – powiat w Polsce położony na północy województwa śląskiego. Utworzony został w 1952 roku. Zlikwidowany w 1975. Ponownie utworzony w 1999 roku w wyniku reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest Kłobuck.

Powiat kłobucki
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

TERC

2406

Siedziba

Kłobuck

Starosta

Dariusz Pilśniak[1]

Powierzchnia

889[2] km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


84 591[3]

• gęstość

95,2 os./km²

Urbanizacja

20,97%

Tablice rejestracyjne

SKL

Adres urzędu:
Rynek im. Jana Pawła II 13
42-100 Kłobuck
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu kłobuckiego
Liczba gmin miejsko-wiejskich

2

Liczba gmin wiejskich

7

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Siedziba starostwa powiatu
Siedziba Wydziału Komunikacji i Transportu

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[4] powiat zamieszkiwało 84 591 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 84 501 osób[5].

Struktura

edytuj

W skład powiatu wchodzą:

Historia

edytuj

Początki osadnictwa

edytuj

Najstarsze ślady pobytu człowieka na tej ziemi pochodzą z ok. X tysiąclecia p.n.e., tuż po ustąpieniu lodowca, ale właściwa kolonizacja rozpoczęła się od IX wieku n.e. Wczesne średniowiecze było okresem następnej fali osadniczej ludności pochodzącej ze Śląska. Pierwsze wzmianki w dokumentach historycznych – o tych stronach – datowane są na rok 1262 kiedy to w Iwanowicach odbył się zjazd książąt dzielnicowych – Bolesława Pobożnego i Bolesława V Wstydliwego.

W XI w. ziemie współczesnego powiatu kłobuckiego należały do ziemi krakowskiej i były własnością Kazimierza II Sprawiedliwego (1179 r.). Sto lat później pierwsze dokumenty wymieniały Adama, kasztelana z Krakowa, jako zarządzającego tą ziemią. Ten podział administracyjny był utrzymywany prawie do końca XIII w. Początków odrębności administracyjno – terytorialnej należy doszukiwać się po układzie książąt piastowskich z roku 1296 w Krzywiniu: po wyłączeniu Kłobucka z zakresu władzy kasztelańskiej i wprowadzeniu urzędu starosty.

Średniowiecze

edytuj

Różne źródła historyczne podają różne daty powstania miasta Kłobucka. Pod rokiem 1344 dokument Kazimierza III Wielkiego wymienia Prutenusa, jako wójta kłobuckiego, zaś w roku 1339 Kazimierz Wielki zwolnił mieszkańców Kłobucka od wielu danin i powinności.

Istotnym zdarzeniem było odparcie najazdu wojsk Mikołaja opolskiego w 1474 roku. W mieście zdarzały się pożary, które kilkakrotnie nieomal doszczętnie niszczyły zabudowania. W okresie umacniania władzy królewskiej w Polsce Kłobuck miał duże znaczenie, czego dowodem były trzy wizyty Króla Władysława II Jagiełły w tym mieście (w roku 1416, 1420 i 1426).

W latach 1434–1449 żył w Kłobucku kanonik krakowski, historyk Jan Długosz – piastujący tu funkcję proboszcza. Z tego okresu pochodzi opis Kłobucka zamieszczony w Historii Polski. Dzięki położeniu na szlaku handlowym, łączącym Śląsk z Wielkopolską – Kłobuck w średniowieczu rozwijał się prężnie, szczególnie rozwijało się rzeźnictwo w oparciu o pędzone tą trasą bydło. To z kolei spowodowało rozwój miejscowego rolnictwa jako źródła zaopatrzenia już istniejących rzeźni.

Od połowy XIV wieku ośrodkiem władzy administracyjnej na tych ziemiach było starostwo niegrodowe w Krzepicach.

Degradacja

edytuj

W roku 1658, decyzją Sejmu Warszawskiego, wyłączono Kłobuck ze starostwa krzepickiego i oddano pod zarząd zakonowi paulinów. Wskutek tej ostatniej decyzji Kłobuck zyskał miano starostwa w powiecie lelowskim. W okresie II rozbioru (1796 r.), odebrano paulinom starostwo Kłobuckie i włączono do dóbr rządowych. Wówczas to z nadania króla pruskiego prywatnym właścicielem miasta stał się Chrystian hrabia Luttichau. W cztery lata później miasto oddano pruskiemu ministrowi Christianowi hr. Haugwitzowi. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego Kłobuck znalazł się w powiecie częstochowskim departamentu kaliskiego, a po klęsce Napoleona ziemie te znalazły się w województwie kaliskim, obwodzie wieluńskim i powiecie częstochowskim. Kolejna reorganizacja nastąpiła po upadku powstania listopadowego, wówczas to ziemie te przypisano do guberni warszawskiej. W 1866 roku, na mocy ukazu carskiego, Kłobuck znalazł się w powiecie częstochowskim guberni piotrkowskiej. Reperkusją po klęsce powstania styczniowego była utrata praw miejskich Kłobucka na mocy postanowienia rosyjskiego Komitetu Urządzającego z dnia 23 stycznia 1870 roku, a następnie włączenie do gminy Kamyk (decyzja gubernatora piotrkowskiego z dnia 30.09.1870 r.).

XX wiek

edytuj
 
Pomnik upamiętniający Bitwę pod Mokrą

Przywrócenie praw miejskich nastąpiło dopiero w 1916 roku, a w rok później otwarto filię częstochowskiego urzędu powiatowego. W czasie II wojny światowej Kłobuck był włączony do III Rzeszy, jako część powiatu Blachownia w rejencji opolskiej w prowincji Śląsk (od stycznia 1941 roku w prowincji Górny Śląsk). Po II wojnie światowej z północnej części powiatu częstochowskiego wyodrębniono powiat kłobucki na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 12 kwietnia 1952 roku. Powiat w tej formie przetrwał do 1 czerwca 1975 roku, kiedy to kolejna reforma administracji państwowej zlikwidowała powiaty. Od 1 stycznia 1999 roku Kłobuck ponownie jest powiatem – związkiem 7 gmin i 2 miast, z których największą terytorialnie jest gmina Wręczyca Wielka, a najmniejszą gmina Panki. Łącznie zamieszkuje te ziemie ok. 86 tys. mieszkańców, w tym 18,6 tys. w dwóch miastach (Kłobucku i Krzepicach).

Ochrona przyrody

edytuj

Na terenie powiatu utworzono parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody chroniące głównie cenne kompleksy leśne.

Parki krajobrazowe

edytuj

Rezerwaty przyrody

edytuj

Miasta

edytuj
Miasto Herb Ludność Powierzchnia
Kłobuck   13 237 47,53 km²
Krzepice   4 532 27,71 km²

Wsie powyżej 1000 mieszkańców

edytuj
Wieś Gmina Liczba ludności
Wręczyca Wielka Wręczyca Wielka 2718
Miedźno Miedźno 2529
Przystajń Przystajń 2283
Ostrowy nad Okszą Miedźno 2100
Truskolasy Wręczyca Wielka 2044
Łobodno Kłobuck 1810
Panki Panki 1733
Kalej Wręczyca Wielka 1668
Biała Kłobuck 1451
Starokrzepice Krzepice 1319
Złochowice Opatów 1283
Kamyk Kłobuck 1245
Opatów Opatów 1213
Waleńczów Opatów 1112
Lipie Lipie 1103
Borowe Wręczyca Wielka 1044
Szarlejka Wręczyca Wielka 1011

Starostowie

edytuj
  • Dariusz Desperak
  • Krzysztof Nowak[6]
  • Stanisław Garncarek[7]
  • Maciej Biernacki[8]
  • Roman Minkina[9]
  • Henryk Kiepura[10]
  • Dariusz Pilśniak[1]

Rada Powiatu

edytuj
Rada Powiatu Kłobuckiego
Ugrupowanie 2002-2006[11] 2006-2010[12] 2010-2014[13] 2014-2018[14] 2018-2023[15]
Sojusz Lewicy Demokratycznej 8 5 (LiD) 8 3 (SLD LR) 1 (SLD LR)
Polskie Stronnictwo Ludowe 8 6 7 12 8
Porozumienie Obywatelskie Prawo i Samorządność Ziemi Kłobuckiej 4 – – –
Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi polskiej – "Ziemia Kłobucka" 1 – – –
Prawo i Sprawiedliwość – 4 4 4 8
Platforma Obywatelska – 3 – –
Samoobrona – 3 – –
Koalicja Samorządowa – – 1 2 2
Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych w Kłobucku – – 1 –
Unia Samorządowa Powiatu Kłobuckiego – – – – 2

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 84 854 100 43 026 50,71 41 828 49,29
Miasto 17 767 20,94 9235 10,88 8532 10,05
Wieś 67 087 79,06 33 791 39,82 33 296 39,24
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu kłobuckiego w 2014 roku[16].


 

Ludność w latach

edytuj
  • 1999 – 86 181
  • 2000 – 86 184
  • 2001 – 86 088
  • 2002 – 84 903
  • 2003 – 84 805
  • 2004 – 84 830
  • 2006 – 84 761
  • 2007 – 84 789
  • 2008 – 84 867
  • 2009 – 85 001
  • 2010 – 84 975

Infrastruktura

edytuj

Drogi

edytuj

Głównymi drogami biegnącymi przez powiat kłobucki są:

Linie kolejowe

edytuj

Przez powiat biegną linie kolejowe:

Sąsiednie powiaty

edytuj

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Zarząd Powiatu - Starostwo Powiatowe w Kłobucku [online], klobuck.pl [dostęp 2024-06-15] (pol.).
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007. (GUS), [1]
  3. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  4. ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  5. ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  6. ↑ Uchwała Nr 283/XXX/2005 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 7 października 2005 roku w sprawie wyboru Starosty Kłobuckiego. Starostwo Powiatowe w Kłobucku. [dostęp 2014-12-02].
  7. ↑ Uchwała Nr 5/II/2006 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 30 listopada 2006 roku w sprawie wyboru Starosty Kłobuckiego. Starostwo Powiatowe w Kłobucku. [dostęp 2014-12-02].
  8. ↑ Nowy starosta kłobucki. gazeta.pl. [dostęp 2010-09-29]. (pol.).
  9. ↑ Uchwała Nr 3/I/2010 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 1 grudnia 2010 roku w sprawie wyboru Starosty Kłobuckiego. Starostwo Powiatowe w Kłobuck. [dostęp 2014-12-02]. (pol.).
  10. ↑ Uchwała Nr 3/I/2014 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 1 grudnia 2014 roku w sprawie wyboru Starosty Kłobuckiego. Starostwo Powiatowe w Kłobuck. [dostęp 2014-12-02]. (pol.).
  11. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-26].
  12. ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-26] (pol.).
  13. ↑ Dituel Sp., Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo śląskie – Powiat kłobucki [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-26].
  14. ↑ PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-26].
  15. ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-26].
  16. ↑ Powiat kłobucki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Powiat_kłobucki&oldid=74372702”