Wikipedia

Porządek i Sprawiedliwość

litewska partia polityczna

Porządek i Sprawiedliwość (lit. Tvarka ir teisingumas, TT) – litewska narodowo-konserwatywna[1] i eurosceptyczna partia polityczna, działająca od 2002 do 2020.

Tvarka ir teisingumas
Państwo

 Litwa

Skrót

TT

Lider

Remigijus Žemaitaitis

Data założenia

2002

Data rozwiązania

2020

Ideologia polityczna

narodowy konserwatyzm

Funkcjonowała formalnie pod nazwą Porządek i Sprawiedliwość (Liberalni Demokraci) (lit. Tvarka ir teisingumas (liberalai demokratai)), poprzednio działała jako Partia Liberalno-Demokratyczna (lit. Liberalų Demokratų Partija).

Historia

edytuj

Partia Liberalno-Demokratyczna została założona przez zwolenników byłego dwukrotnego premiera, Rolandasa Paksasa, który kilka miesięcy wcześniej odszedł z Litewskiego Związku Liberałów na skutek konfliktu z innymi liderami tego ugrupowania. Pod koniec kadencji parlamentu w 2004 jej klub parlamentarny, kierowany przez Henrikasa Žukauskasa, tworzyło około 15 posłów, w tym także przedstawiciele AWPL[2].

LDP krytykowała politycznych konkurentów (oskarżających ją głównie o populizm) i starała się wykorzystać popularność swojego przywódcy.

W 2003 Rolandas Paksas został w II turze wybrany na prezydenta Litwy, uzyskując 54,9% głosów i pokonując ubiegającego się o reelekcję Valdasa Adamkusa. Na czele ugrupowania stanął wówczas Valentinas Mazuronis. W tym samym roku liberalni demokraci odnotowali dobry wynik w samorządach, wprowadzając do rad rejonowych i miejskich około 130 swoich przedstawicieli.

Rolandas Paksas, po usunięciu go przez Sejm w drodze impeachmentu z urzędu prezydenta, ponownie objął stanowisko przewodniczącego LDP. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 partia uzyskała jeden z 13 mandatów, który objął Rolandas Pavilionis, były rektor Uniwersytetu w Wilnie. Po jego śmierci w trakcie kadencji w PE zasiadł Eugenijus Maldeikis. Partia przystąpiła w tym okresie do umiarkowanie eurosceptycznej Unii na Rzecz Europy Narodów.

Przed wyborami parlamentarnymi w 2004 z inicjatywy liberalnych demokratów powołano koalicję wyborczą „Za Porządek i Sprawiedliwość”, sygnowaną nazwiskiem odwołanego prezydenta. Poza LDP w jej skład wszedł Litewski Związek Ludowy „Za Sprawiedliwą Litwę”, Juliusa Veselki, a na liście znalazł się również lider Partii Postępu Narodowego, Egidijus Klumbys.

Z wynikiem 11,36% blok wyborczy zajął czwarte miejsce, uzyskując 11 mandatów[3], z tego 2 w okręgach większościowych. Partia w dalszym ciągu pozostawała w opozycji do kolejnych rządów kierowanych przez Algirdasa Brazauskasa i Gediminasa Kirkilasa.

W trakcie kadencji jej sejmową frakcję opuściło kilku znanych działaczy (m.in. Henrikas Žukauskas), przystąpiło natomiast do niej kilku parlamentarzystów z innych ugrupowań, w tym znani „trybuni ludowi”: Petras Gražulis i Rimantas Smetona.

W 2006 ugrupowanie zmieniło nazwę na Porządek i Sprawiedliwość. W wyborach samorządowych w 2007 z wynikiem 181 mandatów w skali stronnicy byłego prezydenta zajęli czwarte miejsce[4]. Wygrali m.in. w Wilnie, otrzymując 14 z 51 mandatów, a ich przedstawiciel Juozas Imbrasas, dzięki koalicji m.in. z socjaldemokratami i Akcją Wyborczą Polaków na Litwie, objął stanowisko burmistrza.

Partia wystartowała samodzielnie w wyborach parlamentarnych w 2008, uzyskując 12,68% (trzeci wynik), wprowadzając 11 przedstawicieli z listy partyjnej i 2 z okręgów większościowych[5]. Rok później Rolandas Paksas i Juozas Imbrasas dostali się z jej ramienia do Europarlamentu. W 2011 partia wprowadziła do samorządów 155 radnych[6]. W 2012 ugrupowanie otrzymało w okręgu większościowym 7,31% głosów (6 mandatów)[7], 5 jego przedstawicieli uzyskało mandaty w okręgach większościowych.

Partia zawiązała następnie koalicję z LSDP, AWPL i Partią Pracy, współtworząc rząd Algirdasa Butkevičiusa, który rozpoczął urzędowanie 13 grudnia 2012[8]. W 2014 ugrupowanie utrzymało dwuosobową reprezentację w Europarlamencie VIII kadencji[9]. W 2015 partia byłego prezydenta utraciła znaczną część samorządowej reprezentacji, która zmniejszyła się do 79 mandatów radnych[10].

W październiku 2016, po słabym wyniku wyborczym Porządku i Sprawiedliwości (który nieznacznie tylko przekroczył próg wynikiem 5,33%, dającym 5 mandatów w okręgu większościowym[11]), Rolandas Paksas zrezygnował z kierowania partią (w 2018 ostatecznie opuścił jej szeregi[12]). Obowiązki przewodniczącego przejął Remigijus Žemaitaitis[13] (w grudniu 2016 wybrany na przewodniczącego partii[14]). W drugiej turze głosowania 4 przedstawicieli partii (w tym jeden startujący formalnie jako niezależny) uzyskało dodatkowo mandaty poselskie.

W 2019 z list ugrupowania do litewskich samorządów wybranych zostało 49 radnych[15]. Partia nie uzyskała natomiast reprezentacji w PE IX kadencji[16]. W tym samym roku dołączyła do koalicji wspierającej rząd Sauliusa Skvernelisa[17], nie obejmując jednak miejsc w gabinecie. W 2019 doszło następnie do rozpadu frakcji poselskiej, której większość członków przystąpiła do nowej grupy „Lietuvos gerovei”[18].

W 2020 partia przyłączyła się do Wolności i Sprawiedliwości, formacji powstałej z przekształcenia Litewskiego Związku Wolności, na czele której stanął Remigijus Žemaitaitis. W konsekwencji ugrupowanie Porządek i Sprawiedliwość zostało postawione w stan likwidacji, kończąc swoją działalność[19].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Parties and Elections in Europe: Lithuania. parties-and-elections.eu. [dostęp 2022-09-13]. (ang.).
  2. ↑ Sejm litewski kadencji 2000–2004 – frakcja LDP. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  3. ↑ Sejm litewski – Wybory 2004. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  4. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2007. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  5. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2008. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  6. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2011. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  7. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2012. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  8. ↑ Sejm zatwierdził program rządowy. delfi.lt, 13 grudnia 2012. [dostęp 2022-09-13].
  9. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2014. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  10. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2015. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  11. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2016. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  12. ↑ Paksas mulls new movement after leaving Lithuania's Order and Justice party. delfi.lt, 1 października 2018. [dostęp 2022-09-13]. (ang.).
  13. ↑ R. Paksas pasitraukė, jį pakeitė R. Žemaitaitis. delfi.lt, 12 października 2016. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  14. ↑ Žemaitaitis picked as leader of Order and Justice party. delfi.lt, 12 grudnia 2016. [dostęp 2022-09-13]. (ang.).
  15. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2019. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  16. ↑ Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2019. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).
  17. ↑ Lithuanian president approves new cabinet. lrt.lt, 8 sierpnia 2019. [dostęp 2022-09-13]. (ang.).
  18. ↑ W sejmie powstała nowa frakcja. wilnoteka.lt, 12 września 2019. [dostęp 2022-09-13].
  19. ↑ Nowa partia „Wolność i sprawiedliwość” z Remigijusem Žemaitaitisem na czele. tvp.pl, 6 czerwca 2020. [dostęp 2022-09-13].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Porządek_i_Sprawiedliwość&oldid=71863469”