Wikipedia

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936 – występ kadry sportowców reprezentujących Polskę na igrzyskach olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen w 1936 roku.

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936
Kod MKOl

POL

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1936
Garmisch-Partenkirchen
Chorąży

Bronisław Czech

Liczba zawodników

20 w 9 konkurencjach w 6 dyscyplinach

Medale
Pozycja: –. 		Złoto
0 		Srebro
0 		Brąz
0 		Razem
0

W zawodach olimpijskich wzięło udział 20 polskich sportowców, którzy zaprezentowali się w 9 konkurencjach w 6 dyscyplinach sportowych. W polskim składzie byli również zawodnicy rezerwowi, a także uczestnicy biegu patrolowego na 30 km – konkurencji pokazowej na tych igrzyskach.

Reprezentanci Polski nie wywalczyli w Garmisch-Partenkirchen żadnego medalu. Największym osiągnięciem Polaków było piąte miejsce Stanisława Marusarza w konkursie skoków narciarskich. Był to najlepszy rezultat indywidualny w historii dotychczasowych startów reprezentacji Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich. Za piąte miejsce Polska otrzymała dwa punkty do klasyfikacji punktowej. Marusarz zajął również siódme miejsce w konkursie kombinacji norweskiej. Sukcesem w Garmisch-Partenkirchen zakończył się także występ reprezentantów Polski w hokeju na lodzie, którzy co prawda zajęli dopiero dziewiąte miejsce w turnieju olimpijskim, ale odnieśli pierwsze w historii swoich olimpijskich startów zwycięstwo, pokonując reprezentację Łotwy.

Był to czwarty występ reprezentacji Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich i siódmy start olimpijski, wliczając w to letnie występy.

Tło startu

edytuj

Występy na poprzednich igrzyskach

edytuj

Polski Komitet Olimpijski został powołany w 1919 roku pod nazwą Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich[1], w tym samym roku został uznany przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski[2]. PKOl wysyłał reprezentacje na wszystkie igrzyska olimpijskie począwszy od 1924 roku[1].

Występ reprezentacji Polski na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen był czwartym w zimowych edycjach igrzysk i siódmym, wliczając w to letnie igrzyska. W poprzednich zimowych występach reprezentacja Polski liczyła: 7 sportowców na igrzyskach w Chamonix[3], 27 sportowców w Sankt Moritz[4] i 15 w Lake Placid[5]. W dotychczasowych startach żaden Polak nie zdobył medalu zimowych igrzysk olimpijskich. Najbliżej podium byli polscy hokeiści w Lake Placid, którzy zajęli czwarte miejsce w turnieju[6] i jako jedyni zdobyli punkty (trzy) do klasyfikacji punktowej zimowych igrzysk olimpijskich[7][8]. Ponadto miejsca w czołowej dziesiątce zawodów olimpijskich zajęli: Leon Jucewicz (ósme miejsce w wieloboju podczas igrzysk w Chamonix[9]), polscy hokeiści (ósme miejsce w turnieju w Sankt Moritz[10][11]) oraz Bronisław Czech (dziesiąte miejsce w kombinacji norweskiej w Sankt Moritz i siódme w Lake Placid)[12][6].

Okres przedolimpijski

edytuj
 
Bronisław Czech (z prawej) i Stanisław Marusarz w 1935

W okresie między igrzyskami olimpijskimi w Lake Placid a igrzyskami w Garmisch-Partenkirchen odbyły się trzy edycje mistrzostw świata FIS w konkurencjach narciarstwa klasycznego. W niemal wszystkich konkurencjach klasycznych występowali reprezentanci Polski[13]. Podczas mistrzostw świata w Innsbrucku w 1933 roku debiut w imprezie tej rangi zanotował Stanisław Marusarz, który, w związku z bojkotem mistrzostw przez zawodników norweskich, był upatrywany jako jeden z faworytów do zdobycia medalu[14]. Ostatecznie medalu nie zdobył, jednak osiągnięte przez niego szóste miejsce w konkursie kombinacji norweskiej było najlepszym rezultatem polskiej reprezentacji w Innsbrucku. Polska sztafeta, która wystąpiła w składzie: Bronisław Czech, Stanisław Karpiel, Andrzej Marusarz i Stanisław Marusarz, zajęła siódme miejsce. Ponadto ósme miejsce w konkursie skoków narciarskich zajął Izydor Gąsienica-Łuszczek[15]. W Innsbrucku odbyły się również mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim, jednak bez udziału Polaków[16].

Na mistrzostwach w Sollefteå w 1934 roku polska sztafeta, występująca w takim samym składzie jak rok wcześniej, zajęła piąte miejsce w biegu, a Stanisław Marusarz był siódmy w zawodach kombinacji norweskiej[17]. Podczas kolejnych mistrzostw świata, w 1935 roku w Wysokich Tatrach, Marusarz ponownie był uważany za jednego z pretendentów do zdobycia medalu w konkursie skoków narciarskich. W pierwszej serii konkursowej, podczas lądowania złamał jednak nartę, co przełożyło się na niższe noty sędziowskie[18]. W efekcie zajął czwartą pozycję, tracąc 0,4 punktu do brązowego medalisty Alfa Andersena[19]. Miejsce w czołowej dziesiątce zawodów w Wysokich Tatrach zajął jeszcze Bronisław Czech, który był dziewiąty w kombinacji norweskiej. Ponadto polska sztafeta biegowa, startująca w składzie: Bronisław Czech, Michał Górski, Marian Woyna Orlewicz i Stanisław Marusarz, zajęła siódme miejsce w stawce dziesięciu sztafet[20]. W mistrzostwach świata w narciarstwie alpejskim w 1934 i 1935 roku polscy zawodnicy nie odnieśli sukcesów[21][22].

W okresie od poprzednich igrzysk olimpijskich zorganizowano również cztery edycje mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju. W 1933 roku w Trondheim ani w 1934 roku w Helsinkach nie wystąpił żaden reprezentant Polski[23][24]. W kolejnych dwóch edycjach – w 1935 roku w Oslo oraz w 1936 roku, w rozegranych tuż przed igrzyskami mistrzostwami w Davos, zaprezentował się Janusz Kalbarczyk. W Oslo był piętnasty, a w Davos trzynasty[25][26].

Odbyły się również trzy edycje mistrzostw świata w hokeju na lodzie. W 1933 roku na mistrzostwach w Czechosłowacji polska reprezentacja odniosła jedno zwycięstwo (1:0 przeciwko reprezentacji Belgii) i w klasyfikacji końcowej zajęła siódme miejsce, ex aequo z Węgrami (po zremisowanym meczu o siódme miejsce)[27]. W mistrzostwach w 1934 roku we Włoszech Polacy nie wzięli udziału[28], a w 1935 roku w Szwajcarii zajęli dziesiąte miejsce w turnieju. Odnieśli jedno zwycięstwo (12:2) nad Belgią, dzięki czemu zajęli pierwsze miejsce w „grupie pocieszenia” i zagrali z Niemcami o dziewiąte miejsce. Mecz ten zakończył się jednak porażką Polaków 1:5[29].

Wyjazd na igrzyska

edytuj

Tuż przed wyjazdem na igrzyska w Garmisch Partenkirchen, upatrywany przez niemiecką prasę jako jeden z faworytów do zdobycia medalu olimpijskiego w skokach narciarskich Stanisław Marusarz[30] zachorował na grypę i trafił do szpitala. Jego wyjazd na igrzyska był zagrożony, zawodnik sam podjął decyzję o tym, by nie rezygnować ze startu olimpijskiego, mimo sprzeciwu lekarzy i 39-stopniowej gorączki. Na peron, z którego zawodnicy wyjeżdżali do Garmisch-Partenkirchen, Marusarz pojechał niemal bezpośrednio ze szpitalnego oddziału, więc z pominięciem treningów przedolimpijskich[31].

Skład reprezentacji

edytuj

W zawodach olimpijskich wzięło udział 20 polskich sportowców[32], którzy wystąpili w dziewięciu konkurencjach w sześciu dyscyplinach sportowych[33]. W polskim składzie było również czterech rezerwowych hokeistów i dwóch rezerwowych narciarzy, którzy ostatecznie nie wystąpili w zawodach[34][35][36]. Polska wystawiła także czwórkę zawodników w patrolu wojskowym[37][38], będącym na tych igrzyskach dyscypliną pokazową[39]. W patrolu wojskowym było również dwóch zawodników rezerwowych[34].

Udział w ceremonii otwarcia igrzysk

edytuj

Rolę chorążego reprezentacji Polski podczas ceremonii otwarcia igrzysk w Garmisch-Partenkirchen, przeprowadzonej 6 lutego 1936 roku pod skocznią Große Olympiaschanze[40], pełnił Bronisław Czech[41]. Reprezentacja Polski weszła na stadion olimpijski jako 19. w kolejności, pomiędzy ekipami z Austrii i Rumunii[42]. Rolę attaché reprezentacji pełnił M. Przybylski[43].

Wyniki

edytuj

Biegi narciarskie

edytuj
Osobny artykuł: Biegi narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

W zawodach olimpijskich w biegach narciarskich podczas igrzysk w Garmisch-Partenkirchen zaprezentowało się czterech polskich zawodników. Zajęli oni siódme miejsce w biegu sztafetowym, indywidualnie największym osiągnięciem było 22. miejsce Michała Górskiego w biegu na 18 km[35].

Rezerwowymi zawodnikami w polskim składzie byli Jan Bochenek i Jerzy Ustupski[44]. Przed igrzyskami Ustupski złamał żebra. Ta kontuzja wyeliminowała go całkowicie z występu olimpijskiego i ostatecznie nie pojechał na igrzyska[45].

Konkurencja Zawodnik Czas Strata Miejsce
Bieg indywidualny mężczyzn
18 km techniką klasyczną 		Bronisław Czech 1:25:55 11:17 33.[46]
Michał Górski 1:23:11 8:33 22.[46]
Stanisław Karpiel 1:27:31 12:53 42.[46]
Marian Woyna Orlewicz 1:25:27 10:49 32.[46]
Bieg indywidualny mężczyzn
50 km techniką klasyczną 		Stanisław Karpiel 4:06:26 36:15 26.[47]
Sztafeta mężczyzn
4 × 10 km techniką klasyczną 		Michał Górski
Marian Woyna Orlewicz
Stanisław Karpiel
Bronisław Czech
  		46:37
42:55
44:35
44:43
2:58:50 		 
 
 
 
17:17 		6.[48]
6.[49]
7.[50]
7.[51]
7.[52]

Hokej na lodzie

edytuj
Osobny artykuł: Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

W styczniu 1936 roku kapitan związkowy Polskiego Związku Hokeja na Lodzie ogłosił 12-osobowy skład hokejowej reprezentacji Polski na igrzyska olimpijskie w Garmisch-Partenkirchen. Bezpośrednio przed igrzyskami reprezentacja olimpijska rozegrała mecz z Węgrami w Budapeszcie, a następnie wzięła udział w turnieju międzynarodowym w Arosie, skąd bezpośrednio udała się do Garmisch-Partenkirchen[53].

Rezerwowymi polskiej drużyny hokejowej byli Franciszek Głowacki, Zbigniew Kasprzak, Tadeusz Sachs i Władysław Lemiszko. Nie wystąpili oni w żadnym meczu na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen[36][34][53]. Sachs, będący wówczas kapitanem związkowym reprezentacji Polski, nie wystąpił w turnieju olimpijskim m.in. z powodu niechęci do nazistowskiego państwa, jakim był organizator igrzysk[54].

W turnieju ostatecznie wystąpiło jedenastu polskich hokeistów: Józef Stogowski, Henryk Przeździecki, Witalis Ludwiczak, Kazimierz Sokołowski, Czesław Marchewczyk, Adam Kowalski, Andrzej Wołkowski, Edmund Zieliński, Władysław Król, Mieczysław Kasprzycki i Roman Stupnicki[36][34].

Trenerami reprezentacji Polski na igrzyskach w 1936 roku byli Aleksander Tupalski i Lucjan Kulej[55].

Runda pierwsza[56]
6 lutego 1936 Kanada   8:1   Polska Rießersee
7 lutego 1936 Austria   2:1   Polska Olympia-Kunsteis-Stadion
8 lutego 1936 Polska   9:2   Łotwa Olympia-Kunsteis-Stadion
Tabela grupy A[56]
Miejsce Drużyna Liczba meczów Mecze Bramki Punkty
wygrane remisy przegrane zdobyte stracone bilans
1.   Kanada 3 3 0 0 24 3 +21 6
2.   Austria 3 2 0 1 11 7 +4 4
3.   Polska 3 1 0 2 11 12 -1 2
4.   Łotwa 3 0 0 3 3 27 -24 0

Polacy wystąpili w trzech meczach rundy pierwszej – w dwóch pierwszych spotkaniach ponieśli porażkę, w trzecim zwyciężyli. Wygrana 9:2 nad Łotyszami była pierwszym zwycięstwem odniesionym przez polską reprezentację na zimowych igrzyskach olimpijskich[57].

Reprezentacja Polski zajęła trzecie miejsce w grupie, wobec czego nie awansowała do drugiej rundy i zajęła dziewiąte miejsce w turnieju olimpijskim, ex aequo z zespołami Włoch, Francji i Japonii[58].

Kombinacja norweska

edytuj
Osobny artykuł: Kombinacja norweska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

Zawody w kombinacji norweskiej składały się z biegu narciarskiego na 18 km techniką klasyczną, rozegranego 12 lutego, oraz z przeprowadzonych dzień później dwóch serii skoków na mniejszej z olimpijskich skoczni – Kleine Olympiaschanze w Garmisch-Partenkirchen[59]. W zawodach wzięło udział czterech polskich reprezentantów. Najlepszy wynik uzyskał Stanisław Marusarz, który w biegu był 18., a w skokach 3. i 4., co przełożyło się na siódme miejsce w końcowej klasyfikacji[60].

Konkurencja Zawodnik Biegi Skok 1 Skok 2 Nota łączna Strata Miejsce
Czas Nota Miejsce Skok Nota Miejsce Skok Nota Miejsce
Konkurs indywidualny mężczyzn
bieg na 18 km + skocznia normalna 		Bronisław Czech 1:25:55 181,9 23.[61] 46,0 96,1 15. 45,5 97,0 15.[62] 375,0 55,3 16.[63]
Andrzej Marusarz 1:31:30 153,4 36.[61] 46,0 94,5 17. 47,0 97,6 12.[62] 345,5 84,8 32.[63]
Stanisław Marusarz 1:25:27 184,4 18.[61] 51,0 104,5 3. 50,0 104,4 4.[62] 393,3 37,0 7.[63]
Marian Woyna Orlewicz 1:25:27 184,4 18.[61] 41,0 88,6 29. 43,0 90,8 33.[62] 363,8 66,5 24.[63]

Łyżwiarstwo szybkie

edytuj
Osobny artykuł: Łyżwiarstwo szybkie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

W biegach łyżwiarskich na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen wystąpił jeden reprezentant Polski, Janusz Kalbarczyk[64]. Pierwszą konkurencją, w której się zaprezentował, był bieg na 5000 m, przeprowadzony 12 lutego. Kalbarczyk zajął w nim 12. miejsce[65]. W drugim starcie, w biegu na 10 000 m[64], rozegranym 14 lutego[66]. Kalbarczyk wystąpił w 13. biegu z amerykańskim zawodnikiem, Robertem Petersenem. Amerykanin nie ukończył biegu, a Polak uzyskał czas 17 min 54 s, co dało mu 9. miejsce w klasyfikacji w gronie 28 zawodników. Uzyskany przez Kalbarczyka czas był nowym rekordem Polski[67].

Konkurencja Zawodnik Czas Strata Miejsce
Bieg indywidualny mężczyzn
5000 m 		Janusz Kalbarczyk 8:47,7 28,1 12.[65]
Bieg indywidualny mężczyzn
10 000 m 		Janusz Kalbarczyk 17:54,0 29,7 9.[66]

Narciarstwo alpejskie

edytuj
Osobny artykuł: Narciarstwo alpejskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

W debiutującej na igrzyskach olimpijskich konkurencji – kombinacji alpejskiej, złożonej ze zjazdu i dwóch przejazdów w slalomie[68], wzięło udział trzech reprezentantów Polski[69]. Zawody odbyły się w dniach 7–9 lutego 1936 roku na stokach Kreuzeck (zjazd) i Gudiberg (slalom)[70]. Najlepszy wynik z Polaków uzyskał najbardziej wszechstronny polski olimpijczyk, startujący zarówno w konkurencjach klasycznych, jak i alpejskich – Bronisław Czech, który uplasował się na 20. miejscu[69].

Konkurencja Zawodnik Zjazd Slalom Łącznie
Czas Punkty Miejsce Przejazd 1 Przejazd 2 Czas łączny Punkty Miejsce Punkty Strata Miejsce
Czas Miejsce Czas Miejsce
Kombinacja alpejska mężczyzn[69][71][72][73] Bronisław Czech 5:46,4 82,97 20. 1:30,4 17. 1:42,9 26. 3:13,3 75,84 19. 79,41 19,84 20.
Fedor Weinschenck 6:26,0 74,46 35. 1:56,6 38. 2:21,2 33. 4:17,8 56,87 33. 65,67 33,58 32.
Karol Zając 6:20,6 75,51 34. 1:35,0 23. 1:42,5 25. 3:17,5 74,23 23. 74,87 24,38 28.

Skoki narciarskie

edytuj
Osobny artykuł: Skoki narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

W ostatnim dniu igrzysk olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen, 16 lutego 1936 roku, na skoczni Große Olympiaschanze rozegrano otwarty konkurs skoków narciarskich, w którym wzięło udział trzech reprezentantów Polski[40]. Najlepszy rezultat osiągnął, upatrywany jako jeden z faworytów[30], choć osłabiony w efekcie niedawno przebytej grypy[31], Stanisław Marusarz, który zajął piąte miejsce w rywalizacji skoczków[40]. Był to najlepszy w startach Polaków występ indywidualny na zimowych igrzyskach olimpijskich[8], a zarazem pierwsza dla reprezentacji Polski pozycja punktowana w zawodach indywidualnych podczas zimowych igrzysk[74]. Jednocześnie osiągnięty przez Marusarza wynik był najlepszym rezultatem polskiego skoczka narciarskiego uzyskanym na igrzyskach olimpijskich aż do igrzysk w Sapporo w 1972 roku, kiedy mistrzem olimpijskim został Wojciech Fortuna[75].

Konkurencja Zawodnik Seria 1 Seria 2 Nota łączna Strata Miejsce
Skok Nota Miejsce Skok Nota Miejsce
Konkurs indywidualny mężczyzn
skocznia duża 		Bronisław Czech 62,5 95,2 35.[76] 63,5 97,8 30.[77] 193,0 39,0 33.[78]
Andrzej Marusarz 66,0 102,6 16.[76] 66,0 101,1 23.[77] 203,7 28,3 21.[78]
Stanisław Marusarz 73,0 109,4 7.[76] 75,5 112,2 5.[77] 221,6 10,4 5.[78]

Patrol wojskowy (dyscyplina pokazowa)

edytuj
Osobny artykuł: Patrol wojskowy na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936.

Patrol wojskowy był dyscypliną pokazową na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen. Rozegrano bieg na dystansie 30 km[79], w którym Polacy zajęli ostatnie, dziewiąte miejsce. Przed zawodami kontuzji doznał podstawowy członek polskiego zespołu – Józef Zubek. W związku z tym w biegu patrolowym zastąpił go zawodnik rezerwowy – Trzebunia, będący w znacznie słabszej dyspozycji od pozostałych polskich zawodników. Uzyskał najsłabszy czas biegu, efektem czego była strata do pozostałych zespołów[37]. Poza Trzebunią wystąpili zawodnicy z podstawowego składu: Władysław Żytkowicz, Jan Pydych i Adam Rzepka[38][37][34].

Drugim rezerwowym zawodnikiem w polskiej ekipie był Izydor Łuszczek[34].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Historia Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-08)].
  2. ↑ Poland. Międzynarodowy Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  3. ↑ Polska Reprezentacja Olimpijska – CHAMONIX 1924. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19].
  4. ↑ Polska Reprezentacja Olimpijska – St. Moritz 1928. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-31)].
  5. ↑ Polska Reprezentacja Olimpijska – Lake Placid 1932. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-31)].
  6. ↑ a b Adam Bucholz: Skoki w stóg siana – Lake Placid 1932. Skijumping.pl, 26 listopada 2013. [dostęp 2020-09-19].
  7. ↑ Gorzej niż w Grenoble. „Dziennik Polski”. 8702, s. 2, 16 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2020-09-19]. 
  8. ↑ a b Lech Ufel: Polskie olimpijskie skoki i upadki. Przegląd Sportowy, 13 lutego 2018. [dostęp 2020-09-19].
  9. ↑ Adam Bucholz: Igrzyska post factum – Chamonix 1924. Skijumping.pl, 22 października 2013. [dostęp 2020-09-19].
  10. ↑ Jeux Olympiques de Saint-Moritz 1928. Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19]. (fr.).
  11. ↑ 1928 Men's Olympic Hockey. Hockey Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  12. ↑ Adam Bucholz: Na neutralnej ziemi – Sankt Moritz 1928. Skijumping.pl, 4 listopada 2013. [dostęp 2020-09-19].
  13. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 31–42.
  14. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 31.
  15. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 31–34.
  16. ↑ Walter Amstutz: Der Schneehase. Jahrbuch des Schweizerischen Akademischen Ski-Clubs SAS 1933: Die FIS-Rennen in Innsbruck, 6.–13. Februar 1933. 1933, s. 387–390. [dostęp 2020-09-19].
  17. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 35–38.
  18. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 43–44.
  19. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 42.
  20. ↑ Mecner 2015 ↓, s. 41.
  21. ↑ Walter Amstutz: Der Schneehase. Jahrbuch des Schweizerischen Akademischen Ski-Clubs SAS: Die FIS-Rennen in St. Moritz 15./17. Februar 1934. 1934, s. 108–112. [dostęp 2020-09-19].
  22. ↑ Walter Amstutz: Der Schneehase. Jahrbuch des Schweizerischen Akademischen Ski-Clubs SAS: FIS-Reportage aus Mürren, 22.–25. Februar 1935. 1935, s. 237–241. [dostęp 2020-09-19].
  23. ↑ Uitslag WK Allround 1933 mannen. SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19]. (niderl.).
  24. ↑ Uitslag WK Allround 1934 mannen. SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19]. (niderl.).
  25. ↑ Uitslag WK Allround 1935 mannen. SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19]. (niderl.).
  26. ↑ Uitslag WK Allround 1936 mannen. SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19]. (niderl.).
  27. ↑ Championnats du monde 1933. Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19]. (fr.).
  28. ↑ Championnats du monde 1934. Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19]. (fr.).
  29. ↑ Championnats du monde 1935. Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19]. (fr.).
  30. ↑ a b Jaroń 2020 ↓, s. 150.
  31. ↑ a b Jaroń 2020 ↓, s. 142–143, 145.
  32. ↑ Polska Reprezentacja Olimpijska – Garmisch Partenkirchen 1936. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-31)].
  33. ↑ Poland at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  34. ↑ a b c d e f Historia ZIO: Garmisch-Partenkirchen 1936. Sport WP, 1 lutego 2010. [dostęp 2020-09-19].
  35. ↑ a b Poland Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  36. ↑ a b c IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht. Reichssportverlag, 1936. s. 366. [dostęp 2020-09-19]. (niem.).
  37. ↑ a b c Szczegóły startu polskiego patrolu. „Dziennik Bydgoski”. 39, s. 14, 16 lutego 1936. Bydgoszcz. [dostęp 2020-09-19]. 
  38. ↑ a b IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht. Reichssportverlag, 1936. s. 335. [dostęp 2020-09-19]. (niem.).
  39. ↑ Military Ski Patrol at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Military Ski Patrol. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  40. ↑ a b c Adam Bucholz: Igrzyska w imperium zła – Garmisch-Partenkirchen 1936. Skijumping.pl, 2 grudnia 2013. [dostęp 2020-09-19].
  41. ↑ Poland. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  42. ↑ IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht. Reichssportverlag, 1936. s. 284. [dostęp 2020-09-19]. (niem.).
  43. ↑ IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht. Reichssportverlag, 1936. s. 28. [dostęp 2020-09-19]. (niem.).
  44. ↑ Polacy na zimowych igrzyskach olimpijskich. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2020-09-19].
  45. ↑ W Zakopanem zmarł olimpijczyk Jerzy Ustupski. Sport WP, 26 października 2004. [dostęp 2020-09-19].
  46. ↑ a b c d Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 18 kilometres. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  47. ↑ Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 50 kilometres. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  48. ↑ Michał Górski Bio, Stats, and Results. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  49. ↑ Marian Orlewicz Bio, Stats, and Results. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  50. ↑ Stanisław Karpiel Bio, Stats, and Results. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  51. ↑ Bronisław Czech Bio, Stats, and Results. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  52. ↑ Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 4 × 10 kilometres Relay. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  53. ↑ a b Sport i Wychowanie Fizyczne. Hokejowa reprezentacja olimpijska Polski. „Gazeta Lwowska”. 15, s. 2, 21 stycznia 1936. [dostęp 2020-09-19]. 
  54. ↑ Nasi przedwojenni olimpijczycy i ich zawiłe losy. Muzeum Historii Polski. [dostęp 2020-09-19].
  55. ↑ Zygmunt Trela: 1936 Garmisch-Partenkirchen. Hokej.net. [dostęp 2020-09-19].
  56. ↑ a b IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht. Reichssportverlag, 1936. s. 364. [dostęp 2020-09-19]. (niem.).
  57. ↑ Mecze reprezentacji Polski ułożone chronologicznie. Hokej.net. [dostęp 2020-09-19].
  58. ↑ Ice Hockey at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Ice Hockey. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  59. ↑ IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht. Reichssportverlag, 1936. s. 328. [dostęp 2020-09-19]. (niem.).
  60. ↑ Poland Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  61. ↑ a b c d Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Individual Cross Country Skiing, 18 kilometres. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  62. ↑ a b c d Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Individual Ski Jumping, Normal Hill. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  63. ↑ a b c d Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Individual. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  64. ↑ a b Poland Speed Skating at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  65. ↑ a b Speed Skating at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 5,000 metres. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  66. ↑ a b Speed Skating at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 10,000 metres. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  67. ↑ Kalbarczyk na 9-em miejscu. „Dziennik Bydgoski”. 39, s. 14, 16 lutego 1936. Bydgoszcz. [dostęp 2020-09-19]. 
  68. ↑ Rafał Kołodziej, Krzysztof Aftaruk: Zarys historii narciarstwa i snowboardingu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010, s. 40. ISBN 978-83-7338-575-7.
  69. ↑ a b c Poland Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  70. ↑ Robert Livermore: Notes on Olympic Skiing: 1936. The Atlantic, maj 1936. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  71. ↑ Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Combined Downhill. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  72. ↑ Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Combined Slalom. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  73. ↑ Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Combined. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  74. ↑ Jaroń 2020 ↓, s. 152.
  75. ↑ Marek Serafin: Poczet skoczków świata. Wydarzenia, biografie, statystyki. Poznań: Zysk i S-ka, 2005, s. 81. ISBN 83-7298-741-6.
  76. ↑ a b c Ski Jumping at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Normal Hill, Individual Jump 1. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  77. ↑ a b c Ski Jumping at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Normal Hill, Individual Jump 2. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  78. ↑ a b c Ski Jumping at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Normal Hill, Individual. Sports Reference. [dostęp 2020-09-19]. (ang.).
  79. ↑ Piotr Kunysz (red.): Teoretyczne podstawy wybranych dyscyplin zimowych. Wrocław: Wydawnictwo AWF we Wrocławiu, 2006, s. 8. ISBN 83-89156-60-1.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Polska_na_Zimowych_Igrzyskach_Olimpijskich_1936&oldid=65321391”