Pochodnikowate (Humiriaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje 8 rodzajów liczących około 50[2]–60[4] gatunków. Występują w lasach i zaroślach Ameryki Środkowej i Południowej – od Kostaryki po południową Brazylię. Jeden gatunek (Sacoglottis gabonensis) rośnie w lasach równikowych zachodniej Afryki[5]. Olej z nasion kilku gatunków wykorzystywany jest przez Indian w Amazonii[5]. Owoce niektórych gatunków są jadalne, poza tym niektóre rośliny wykorzystuje się w leczniczo. Drewno Humiria floribunda ma znaczenie jako surowiec konstrukcyjny[4].

Pochodnikowate
Ilustracja
Vantanea guianensis
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

pochodnikowate

Nazwa systematyczna
Humiriaceae A. Juss.
A. Saint-Hilaire, Fl. Bras. Merid. 2: 87. 10 Oct 1829[3]
Typ nomenklatoryczny

Humiria Aubl. (1775)[3]

Morfologia

edytuj
 
Sacoglottis mattogrossensis
Pokrój
Zawsze zielone drzewa i krzewy o pędach często rosnących pod kątem lub wygiętych[4]. Ich drewno często ma balsamiczny aromat[5].
Liście
Skrętoległe, niepodzielone, za młodu są zwinięte, a podczas suszenia czernieją. Ogonki liściowe są krótkie, często zgrubiałe. Blaszka liściowa jest całobrzega lub piłkowana, nierzadko podłużnie prążkowana i kropkowana (gruczołki)[4].
Kwiaty
Zwykle drobne i niepozorne (okazałe jednak np. u Vantenea guianensis)[4]. Obupłciowe i promieniste[5]. Zebrane są zwykle w baldachokształtne wiechy wyrastające na końcach pędów i w kątach liści[5]. Pięć działek kielicha połączonych jest u nasady. Płatków także jest 5. Pręciki w liczbie 10 do 30 (u Vantenea jeszcze bardziej liczne) wyrastają w jednym lub dwóch okółkach. Górna, jednokomorowa zalążnia powstaje w wyniku zrośnięcia 4–5, rzadko 8 owocolistków. Szyjka słupka jest prosta, zakończona główkowatym[4] lub pięciołatkowym znamieniem[5].
Owoce
Kuliste lub owalne pestkowce[4] o soczystym lub włóknistym mezokarpie[5].

Systematyka

edytuj

Rodzina w systemie Cronquista (1981) włączana była do rzędu lnowców (Linales). Dowody molekularne wskazują na jej przynależność do rzędu malpigiowców (Malpighiales)[4]. Taką też pozycję rodzina ta zajmuje w systemach APG III (2009), APG IV (2016) i według APweb. Wskazywana jest jako grupa bazalna kladu obejmującego m.in. rodziny Salicaceae, Passifloraceae i Violaceae w obrębie rzędu malpigiowców[2]. W obrębie rodziny pozycję bazalną zajmuje rodzaj Vantanea[5].



Humiriaceaepochodnikowate




Achariaceae





Goupiaceae



Violaceaefiołkowate





Passifloraceaemęczennicowate




Lacistemataceae



Salicaceaewierzbowate










Peraceae




Rafflesiaceaebukietnicowate



Euphorbiaceaewilczomleczowate







Phyllanthaceaeliściokwiatowate



Picrodendraceae





Linaceaelnowate



Ixonanthaceae






Wykaz rodzajów[6]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  3. a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-08-08]. (ang.).
  4. a b c d e f g h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 168. ISBN 1-55407-206-9.
  5. a b c d e f g h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 322-323. ISBN 978-1-84246-634-6.
  6. Genera of Humiriaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-08-08]. (ang.).