Piotr Guziorski
Piotr Guziorski vel Piotr Guzior (ur. 13 października 1894 w Zapolu, zm. 1959[1]) – major żandarmerii Wojska Polskiego.
 major żandarmerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 października 1894 |
|---|---|
| Data śmierci |
1959 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1914 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef żandarmerii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się 13 października 1894 roku w Zapolu, w ówczesnym powiecie kolbuszowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Michała Guziora i Marii z domu Sitko[2][3].
W latach 1906–1908 uczył się w II Gimnazjum w Rzeszowie, a od 1908 do 1914 w gimnazjum mieleckim, w którym 15 czerwca 1914 roku złożył maturę. Należał do „Sokoła” i działał w Związku Strzeleckim. W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu w Mszanie Dolnej do 3 pułku piechoty. Na początku służył w 14., a następnie do 4. kompanii. W maju 1915 roku został przydzielony do Żandarmerii Polowej przy c. i k. komendzie II Brygady Legionów Polskich. Od 14 marca 1917 roku był dowódcą posterunku żandarmerii przy Domu Ozdrowieńców w Kamieńsku. W tym samym roku, po kryzysie przysięgowym, pozostał w Żandarmerii Polowej Polskiego Korpusu Posiłkowego. 15 lutego 1918 roku, w trakcie bitwy pod Rarańczą, został internowany w Huszt na Węgrzech. W kwietniu 1918 roku został zwolniony z internowania i przeniesiony do c. i k. 45 pułku piechoty, który przebywał na froncie włoskim. 8 sierpnia 1918 roku zdezerterował i przybył do Warszawy. W stolicy ówczesnego Królestwa Polskiego, dzięki pomocy Polskiej Organizacji Wojskowej, zalegalizował się jako uchodźca z Moskwy, urodzony w Kaliszu, oraz podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim i podjął pracę w Departamencie Spraw Wewnętrznych Rady Regencyjnej. W listopadzie 1918 roku wziął udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie[4].
W grudniu 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Żandarmerii. 16 grudnia 1918 roku razem z porucznikiem Marcelim Łączkowskim przybył do Łodzi w celu organizacji Żandarmerii Okręgu Generalnego „Łódź”[5]. Następnie pełnił służbę w Żandarmerii w Łowiczu, Aleksandrowie i Radomsku, a od października 1919 roku do lipca 1927 roku w 1 dywizjonie żandarmerii w Warszawie[4]. 25 września 1919 roku został mianowany z dniem 1 października 1919 roku podporucznikiem w żandarmerii[6].
Awansował na rotmistrza żandarmerii[7]. W 1921 roku uzyskał zezwolenie na zmianę nazwiska rodowego „Guzior” na nazwisko „Guziorski”. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 45. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[8]. W 1923 roku był dowódcą plutonu żandarmerii Warszawa IV[9][10]. 17 marca 1927 roku został przeniesiony do kadry oficerów żandarmerii z równoczesnym przydziałem do Wydziału Żandarmerii Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[11]. W lipcu tego roku został przeniesiony do nowo powstałego Dowództwa Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[12]. We wrześniu 1928 roku został odkomenderowany na studia w Międzynarodowym Instytucie Kryminalistycznym w Wiedniu[4]. Z dniem 1 lipca 1929 roku został przeniesiony do dywizjonu szkolnego żandarmerii w Grudziądzu na stanowisko wykładowcy[13]. 1 stycznia 1930 roku, po przeformowaniu dywizjonu szkolnego żandarmerii w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii, objął dowództwo batalionu szkolnego[4][14]. Na majora został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku[15] i 3. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii. 23 marca 1932 roku otrzymał przeniesienie do dywizjonu żandarmerii KOP w Warszawie na stanowisko zastępcy dowódcy dywizjonu[16][17]. W październiku 1934 roku został przeniesiony z KOP do 10 dywizjonu żandarmerii w Przemyślu na stanowisko dowódcy dywizjonu[18]. Na tym stanowisku pozostawał do września 1939 roku.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił funkcję szefa żandarmerii Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie[19]. Następnie pełnił funkcję kierownika „zielonej granicy” w Biurze Ewakuacyjnym, na którego czele stał podpułkownik dyplomowany Jan Keller. Ksiądz dziekan Antoni Miodoński tak podsumował efekty jego służby: „bardzo sprytny i ruchliwy – dowodem jego pracy są cyfry przejścia zielonej granicy za okres od 1 stycznia do 1 kwietnia 1940 roku to jest 5606 żołnierzy. Jest to odcinek pracy bardzo ciężki i niewdzięczny”. Od sierpnia 1940 roku był redaktorem „Ku Wolnej Polsce” Codziennego Pisma Brygady Strzelców Karpackich[20]. Na dzień 1 stycznia 1943 roku był dowódcą Żandarmerii Etapów i dowódcą 2 szwadronu żandarmerii Armii Polskiej na Wschodzie[21].
Był żonaty z Heleną Orbaczewską (ur. 13 grudnia 1894, zm. 27 października 1968), z którą miał syna Jerzego Zbigniewa[22].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23]
- Krzyż Walecznych[15]
- Złoty Krzyż Zasługi – 11 listopada 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”[24][15]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 15 sierpnia 1924 „za pełną poświęcenia i z narażeniem życia niesioną pomoc ofiarom wybuchu w Cytadeli warszawskiej w dniu 13 października 1923 r. oraz ratowanie zagrożonego mienia państwowego”[25][26]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych
- Brązowy Medal Waleczności – 11 kwietnia 1917[27]
Przypisy
edytuj- ↑ Strona Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kolbuszowej.
- ↑ J. Terlaga, Pamiętnik..., s. 22.
- ↑ Guzior (od 1921 Guziorski) Piotr. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ a b c d J. Terlaga, Pamiętnik..., s. 23.
- ↑ Jan Suliński, Żandarmeria DOK IV – Łódź w latach 1919–1939, Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej, Mińsk Mazowiecki 2014, ISBN 978-83-63700-08-9, s. 9–10.
- ↑ „Dziennik Rozkazów MSWojsk”. 93, s. 2329, 25 października 1919. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 401, 645.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 292.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1053, 1064.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 960, 966.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 76.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 672, 675.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 203.
- ↑ Jan Suliński, Historia szkół Żandarmerii w latach 1918–1995. Rys historyczno-organizacyjny, Warszawa 1996, s. 25, 31.
- ↑ a b c Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 281.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 254.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 288, 912.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 278.
- ↑ Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa: Kompas II, 2003, s. 308, ISBN 83-912638-5-1, OCLC 189611436.
- ↑ Sprawozdanie ks. Antoniego Miodońskiego dziekana WP z działalności zleconej przez Pana Ministra Spraw Wojskowych rozkazem z dnia 25 października 1939 roku za okres od 1 listopada 1939 roku do 1 kwietnia 1940 roku, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. PRM 14a, s. 22.
- ↑ Michał Polak. Obsada dowództw Armii Polskiej na Wschodzie według stanu na 1 stycznia 1943 r.. „Grot. Zeszyty Historyczne”. Rok V, s. 128, 2004. Leszno: Instytut im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego. ISSN 1509-9792. [dostęp 2021-06-17].
- ↑ Polska Korporacja Akademicka Slavia we Lwowie [1].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
- ↑ M.P. z 1924 r. nr 192, poz. 596 .
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 99 z 27 września 1924, s. 550.
- ↑ Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295b, s. 280 [2].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Piotr Guziorski [w:] Jan Terlaga, Pamiętnik I. Zjazdu Koleżeńskiego 1914–1934. W 20-lecie matury gimnazjalnej w Mielcu, dnia 17 czerwca 1934, Kraków 2 kwietnia 1935, s. 22–24. [3].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Marian Piórek, Kolbuszowski Rodak, „Ziemia Kolbuszowska” nr 11 (149), Regionalne Towarzystwo Kultury im. Juliana Macieja Goslara w Kolbuszowej, Listopad 2008, ISSN 1232-051X, s. 23.