Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich w Poznaniu

Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
	nr rej. A-274 z 3 stycznia 1985
	; Park Drwęskich (kwiecień 2010, przed rewitalizacją)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Poznań
Dzielnica	Osiedle Wilda
Powierzchnia	4,54 ha
Data założenia	pocz. XX w., 1959
	Położenie na mapie Poznania Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
	Położenie na mapie Polski Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
	52°23′59,8″N 16°55′26,1″E/52,399944 16,923917
	Multimedia w Wikimedia Commons

Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich (dawniej: Tamberloch, Park Livoniusa, Park Lubuski) – zabytkowy park w Poznaniu, zlokalizowany w kwartale ulic: Królowej Jadwigi – Górna Wilda – Niedziałkowskiego – Topolowa – Wierzbięcice (północna Wilda), na obszarze jednostki pomocniczej Osiedle Wilda.

Historia

Park ma powierzchnię 4,54 ha i powstał w 1959 z przekształcenia dawnego cmentarza ewangelickiej parafii św. Pawła, pochodzącego z 1865. Częściowo tereny te miały charakter parkowy (poza cmentarzem) już od 1908, kiedy to wytyczono pierwszą aleję z dębami szypułkowymi^[1]. Wcześniej była tu ciesząca się złą sławą dolinka o nazwie Tamberloch. Miejsce to, na przedpolu Bramy Rycerskiej, przypominało głęboki dół porośnięty krzewami i drzewami, pełen zagłębień i przekopów. Wydobywano tu piasek, czego następnie zaniechano. Teren (pomiędzy dwoma cmentarzami) opanowały różnego rodzaju osoby wykluczone społecznie, w tym złodzieje. Po zmroku mieszkańcy miasta starali się omijać to miejsce. Dolinka została zasypana w początku XX wieku, a teren nazwano Parkiem Livoniusa. Rozbijały się tu cyrki i lunaparki^[2].

Park ozdobiony jest małą architekturą, charakterystyczną dla założeń parkowych lat 50. XX w., w tym trejażem. Interesująca jest zwłaszcza organizacja skarpy od ul. Królowej Jadwigi (z 1912) – najbardziej charakterystyczny element parku. Zimą jest to popularne miejsce zjazdów na sankach. W parku rośnie wiele starych, okazałych drzew. Od strony zachodniej stoi Pomnik Powstańców Wielkopolskich. W pobliżu znajdują się: dawny dworzec PKS, Andersia Tower, Stary Browar, Budynek Spar- und Bauverein, Izba Rzemieślnicza, Dom Żołnierza oraz dawne Leprozorium św. Łazarza.

W latach 2019–2021 park zrewitalizowano kosztem 5,6 miliona złotych: zmieniono nawierzchnię ścieżek oraz zbudowano na nowo schody, wymieniono latarnie, ławki i małą architekturę. Zamontowano stojaki rowerowe, zawieszono skrzynki lęgowe i rozmieszczono hotele dla owadów. Zbudowano dwa place zabaw dla dzieci. Zasadzono m.in. klony czerwone, grusze, śliwy wiśniowe, cisy pospolite, różaneczniki i tawuły japońskie. Umocniono i obsadzono trawą skarpę od ul. Niedziałkowskiego^[3].

Kurtyna Kozakiewicza

Niezrealizowanym, kontrowersyjnym projektem dla parku była tzw. Kurtyna Kozakiewicza. Koncepcja została zamówiona u artysty w 2006 przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Poznaniu. Artysta miał zaproponować projekt dla dowolnego miejsca w mieście. Wybrał park Drwęskich, dla którego wymyślił całkowicie nową koncepcję organizacji przestrzeni. Park, odcięty od centrum miasta dwupasmową arterią ulicy Królowej Jadwigi, pozostaje nieco na uboczu i służy głównie mieszkańcom okolicznych budynków. Składowymi elementami koncepcji były:

zielony wał ziemny wzdłuż ul. Królowej Jadwigi, separujący park od arterii samochodowej (po protestach konserwatora zabytków, zamiast wału artysta zaproponował ażurową kurtynę, porośniętą trawą od strony parku i przepuszczającą światło); kurtyna miałaby mieć około 150 metrów długości i około 2-2,5 metra wysokości, tworząc we wnętrzu parku nasłonecznioną kotlinę – miejsce wypoczynku i rekreacji,
ekspresyjne, łamane schody, będące jednocześnie amfiteatralnymi siedziskami, integrujące lokalną społeczność,
źródło i wodospad wzdłuż jednej z alejek.

Projekt kurtyny wywołał duże kontrowersje wśród architektów, urbanistów i mieszkańców Poznania. Miejski konserwator zabytków, Maria Strzałko, ostatecznie nie zgodziła się na realizację tego zamierzenia. Decyzję uzasadniła nadmierną ingerencją w Ring Stübbena (część koncepcji Dzielnicy Cesarskiej), który w zamierzeniach miał stanowić promenadę. Kurtyna, według Marii Strzałko, nadmiernie dzieliłaby przestrzeń miejską i naruszała ideę Ringu. Po negatywnej decyzji, w poznańskich mediach rozgorzała długotrwała dyskusja na temat projektu Kozakiewicza. Według dra Tomasza Ratajczaka, historyka sztuki, kurtyna podzieliłaby przestrzeń, która winna być otwarta, a idea nasłonecznionej kotliny w klimacie Polski nie jest możliwa do realizacji. Projekt przyrównał do budowy w centrum miasta ekranu dźwiękochłonnego. Okoliczne realizacje wysokościowe (Andersia Tower, Hotel Poznań) wskazał natomiast jako wcześniejsze błędne ingerencje w Ring Stübbena, których nie należy powielać. Z kolei dr Krzysztof Kalitko, znawca architektury, określił projekt jako niosący ogromny potencjał artystycznej wrażliwości, rozumienia funkcji i zalet tego miejsca Poznania. Obecną funkcję parku określił jako zredukowaną do przyulicznego pasa zieleni, nie zachęcającego do wizyt. Projekt Kozakiewicza byłby według niego stymulatorem zmian w tej części śródmieścia. Kurtyna Kozakiewicza, choć wzbudziła ożywione dyskusje, nigdy nie została zrealizowana.

Nazwa

Obecna nazwa parku, nadana w 2003 roku^[4], upamiętnia pierwszego po odzyskaniu niepodległości prezydenta Poznania – Jarogniewa Drwęskiego (1918–1921) oraz jego małżonkę Izabelę z Amrogowiczów, nawiązując do istniejącego w dwudziestoleciu międzywojennym pobliskiego placu Drwęskiego, na którym następnie zbudowano dworzec autobusowy (stary). Odbywały się tam niektóre wystawy I Targu Poznańskiego w 1921^[1]. Park położony jest na terenie dawnego Bastionu Grolman, będącego częścią Twierdzy Poznań.

Kontynuacją ciągu parkowego na północ jest Park Karola Marcinkowskiego.

Przypisy

↑ ^a ^b Jacek Y. Łuczak, Spacerownik Poznański, Biblioteka Gazety Wyborczej, Agora, Warszawa, 2013, s.210, ISBN 978-83-268-0055-9
↑ Maria i Lech Trzeciakowscy, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1987, s.139, ISBN 83-210-0540-3
↑ Błażej Dąbkowski, Po dwóch latach prac, poznaniacy znów mogą spacerować po parku Drwęskich, w: Głos Wielkopolski, 5.2.2021, s. 05
↑ Uchwała nr XXII/156/IV/2003 Rady Miasta Poznania z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie nadania nazwy parkowi. [online], Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Poznania [dostęp 2021-03-26] (pol.).

Bibliografia

Poznań – atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
WłodzimierzW. Łęcki WłodzimierzW., PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 102, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412 .
Praca zbiorowa, Poznań – spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2004, s.49, ISBN 83-89525-07-0
– o parku (dostęp 22.3.2010)

[LUC-1] Jacek Y. Łuczak, Spacerownik Poznański, Biblioteka Gazety Wyborczej, Agora, Warszawa, 2013, s.210, ISBN 978-83-268-0055-9

[2] Maria i Lech Trzeciakowscy, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1987, s.139, ISBN 83-210-0540-3

[3] Błażej Dąbkowski, Po dwóch latach prac, poznaniacy znów mogą spacerować po parku Drwęskich, w: Głos Wielkopolski, 5.2.2021, s. 05

[4] Uchwała nr XXII/156/IV/2003 Rady Miasta Poznania z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie nadania nazwy parkowi. [online], Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Poznania [dostęp 2021-03-26] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]