Para

Język, mowa

Para – grupa złożona z dwóch dopełniających się elementów, np.

dwa osobniki, najczęściej płci odmiennej (np. para małżeńska, związek, diada)
dwa narządy spełniające jednakową funkcję (np. para rąk, para oczu)
dwa przedmioty stanowiące pewną całość, komplet (np. para butów, para pończoch)
jeden przedmiot składający się z dwóch części, mający nazwę w liczbie mnogiej (np. para spodni, para okularów).

W wyrazach złożonych jednak przedrostek para- (od greckiego pará – poza-, obok) oznacza: obok, niby, prawie, wyrażający zaprzeczenie lub osłabienie podobieństwa do tego, co jest określane drugą częścią złożenia (z greki), np.

zaprzeczenie (paranormalność, parapsychologia)
obok, blisko (paragraf)
podobieństwo (np.: paramedycyna, paramilitarny, parafraza).

Natomiast dla wyrażenia dwoistości (podwójności) stosowane są przedrostki:

dwu- np. dwubój
bi- np. bigamia
di- np. dipol
du- np. duodioda, dualizm, dubeltówka, dubler, dublet

Miejsca geograficzne

Para – dystrykt w Surinamie
Pará – stan Brazylii
Para – miasto w Wybrzeżu Kości Słoniowej
Para – wieś na Białorusi
Para – rzeka, dopływ Oki
Pará – rzeka w Brazylii

Matematyka

para liczb → zobacz: współrzędne, ułamek, liczby bliźniacze, liczby względnie pierwsze
para liczb sprzężonych
para nieuporządkowana – para elementów, inna nazwa zbioru dwuelementowego
para uporządkowana – para elementów z wyróżnioną ich kolejnością; szczególny przypadek krotki (uporządkowanej)

Chemia

para- – przedrostek określający budowę związku chemicznego (zobacz też orto-, meta-, izomeria orto, meta, para)
czerwień para (czerwień paranitranilinowa) – czerwony syntetyczny barwnik azowy

Termodynamika

para wodna – woda w postaci gazowej
para elektronowa (dublet elektronowy) – dwa elektrony zajmujące ten sam orbital (por. para elektronowa pozytonu i negatonu w fizyce cząstek elementarnych)
para jonowa – układ anionu i kationu powiązanych oddziaływaniem elektrostatycznym (por. para jonowa w fizyce cząstek elementarnych)
para – substancja w fazie gazowej w temperaturze niższej od temperatury krytycznej
para mokra (wilgotna)
para nasycona
para przegrzana (nienasycona)
para przesycona (przechłodzona)
para sucha
para wodna – woda w postaci gazowej

Mechanika

para kinematyczna – dwa ogniwa łańcucha kinematycznego połączone ruchowo
para obrotowa lub postępowa – kinematyka mechanizmów
para sił – dwie siły równej wartości, o przeciwnych zwrotach i kierunkach równoległych lecz nie działające wzdłuż jednej prostej
para ślizgowa lub toczna – współpraca części maszyn

Technika

para grzejna
para drukarska
para odlotowa – para uchodząca po wykonaniu pracy para z silnika parowego
para technologiczna – para używana w procesie technologicznym (np. do napędu maszyn)
para wtórna (w technice opary) – para otrzymana przy ogrzewaniu cieczy przez parę grzejną
termopara

Fizyka cząstek elementarnych

para cząstka–antycząstka – dwie cząstki elementarne mogące jednocześnie powstawać lub znikać przy zderzeniu ze sobą; zobacz też kreacja i anihilacja par
para elektron-dziura – para nośników ładunków powstająca w półprzewodniku lub izolatorze pod wpływem promieniowania jonizującego
para elektronowa pozytonu i negatonu powstających równocześnie podczas materializacji fotonu (por. para elektronowa w chemii)
para jonowa – dodatni jon macierzysty i elektron powstające w wyniku jonizacji (por. para jonowa w chemii)

para Coopera

Elektryka

para – zespół dwóch izolowanych żył przeznaczonych do pracy w jednym obwodzie elektrycznym
para koncentryczna lub współosiowa – dwie żyły umieszczone współosiowo
para symetryczna – para żył skręconych ze sobą lub ułożonych równolegle

Historia

para – dawna drobna moneta turecka, serbska i jugosłowiańska

Antropologia

młoda para – nowożeńcy

Biologia

para homologiczna

Geologia

para – w petrologii oznacza skały wywodzące się od skał osadowych (np. paragnejs)

Zobacz też

debel, dublet, duet, duo
dublon (moneta wartości dwóch pistoli)
gotowanie na parze
par
Para (singel)