Chromosomy homologiczne
Chromosomy homologiczne – chromosomy o tym samym kształcie i wielkości, zawierają podobną informację genetyczną, czyli prawie te same geny. Geny te jednak mogą występować w innych postaciach, czyli allelach (mówi się wtedy o heterozygocie). Pary chromosomów homologicznych występują w komórkach somatycznych (diploidalnych – jeden chromosom w parze pochodzi zazwyczaj od ojca, a drugi od matki), komórka haploidalna ma po jednym chromosomie z pary homologicznej. Poliploid może mieć więcej kompletów chromosomów homologicznych.
U człowieka haploidalna liczba chromosomów wynosi 23, a to oznacza, że prawidłowo zbudowana ludzka komórka somatyczna zawiera 46 chromosomów, wśród nich 22 homologiczne pary autosomalne i 1 para chromosomów płci (u kobiet jest to homologiczna para XX, u mężczyzn niehomologiczna para XY)[1][2]. Niektóre choroby genetyczne u człowieka powstają wskutek nieprawidłowego rozdziału chromosomów homologicznych, a tym samym zmiany ich liczby w organizmie potomnym.
Chromosomy homologiczne w procesie mejozy ulegają sparowaniu (tworząc biwalenty), to znaczy łączą się krótkotrwale w pary (koniugują), po czym rozchodzą do przeciwnych biegunów dzielącej się komórki. W rezultacie podziału komórki diploidalnej obie komórki potomne mają haploidalną liczbę chromosomów. W ten sposób powstają gamety. Z połączenia dwóch haploidalnych gamet powstaje diploidalna zygota, która jest pierwszym stadium rozwojowym nowego, genetycznie unikatowego osobnika potomnego[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Zestawy chromosomów w komórkach człowieka, [w:] J.B. Reece i inni, Biologia Campbella, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2016, s. 254–255, ISBN 978-83-7818-716-5, OL: 27973416M.
- ↑ Kariotyp, [w:] Jerzy Bal, Biologia molekularna w medycynie, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, s. 38–40, ISBN 978-83-01-13560-7, OL: 25543954M.
- ↑ zygote, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-12-10] (ang.).