Olga Prieobrażenska
Olga Iosifowna Prieobrażenska, ros. О́льга Ио́сифовна Преображе́нская (ur. 21 stycznia?/2 lutego 1871 w Sankt Petersburgu, zm. 27 grudnia 1962 w Saint-Mandé we Francji) – rosyjska tancerka baletowa, primabalerina Teatru Maryjskiego w Petersburgu, pedagog tańca klasycznego[1], wychowawczyni wielu wybitnych tancerzy i tancerek, m.in. Agrippiny Waganowej[1][2].
 Olga Prieobrażenska (ok. 1900) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
Życiorys
edytujSwoją karierę baletową w dużej mierze zawdzięcza rodzicom. Jako dziewczynka napotkała duży problem z przyjęciem do szkoły baletowej. Nauczyciele, którzy zasiadali w komisji kwalifikacyjnej, z uwagi na to, że widzieli przed sobą dziecko o delikatnej budowie, mające problemy z nogą oraz pewną wadę fizyczną, która wskazywała na skrzywienie kręgosłupa, odmawiali przyjęcia w poczet uczniów. Rodzice jednakże nie poddali się. Znając jej wielką miłość do tańca, starali się zakwalifikować córkę do szkoły przez trzy kolejne lata. W końcu udało im się i w 1879 roku Olga Prieobrażenska rozpoczęła naukę baletu w Cesarskiej Szkole Baletowej (obecnie znanej jako Akademia Baletu Rosyjskiego im. Agrippiny Waganowej)[1][3].
Uczyła się tam m.in. u znanych pedagogów tańca klasycznego jak: Christian Johansson, Nikołaj Legat, Lew Iwanow i Marius Petipa[1][2]. 25 marca 1889 roku zdała egzamin dyplomowy. Ponieważ nauczyciele dostrzegli jej wszechstronny talent, postarali się, aby pokazała się z jak najlepszej strony[3].
Po ukończeniu Cesarskiej Szkoły Baletowej jej pedagogiem był w Teatrze Maryjskim Włoch Enrico Cecchetti, twórca metody Cecchettiego, który uczył ją najtrudniejszych ewolucji tanecznych[1]. Doskonaliła również swoje umiejętności za granicą – udała się do Mediolanu do pedagog tańca klasycznego Cateriny Baretty, która poświęcała jej indywidualnie kilka godzin dziennie. Ostatecznie wątła dziewczyna stała się „żelazną” (jej własne słowa) artystką[3].
Olga Prieobrażenska ukończyła szkołę baletową zaledwie rok przed rosyjską baleriną polskiego pochodzenia Matyldą Krzesińską, której kariera uległa wielkiemu przyśpieszeniu nie tylko z racji jej wyjątkowego talentu, ale także z uwagi na jej bliskie związki z ówczesnym dziedzicem do korony, carewiczem Mikołajem Romanowem. Dlatego Prieobrażenska, choć z nią początkowo zaprzyjaźniona, przez długi czas pozostawała w jej cieniu i była obsadzana w partiach, które nie budziły zainteresowania jej wielkiej rywalki[3]. Ostatecznie w 1896 roku została solistką Teatru Maryjskiego[1]. Wreszcie w 1900 roku, po wykonaniu partii Izory w balecie Sinobrody Mariusa Petipy (z muzyką Piotra Szenka), otrzymała tytuł primabaleriny[1][4].
Wśród jej głównych ról były partie[5]:
- Paquity w balecie o tym samym tytule
- Księżniczki Aurory w balecie Śpiąca królewna
- Lizy w Córce źle strzeżonej
- Rajmondy w balecie o tym samym tytule (po raz pierwszy wykonana 21 września 1903 roku; uważa się ją za jedną z najważniejszych ról Olgi Prieobrażenskiej – krytycy mówili o tym, że taniec i muzyka współgrają, oceniając występ jako „czarującą choreograficzną melodyczną recytację”[5])
- Swanildy w Coppélii
- Motyla w Kaprysach motyli (wszystkie wyżej wymienione w choreografii Mariusa Petipy)
- Wróżki we Wróżce lalce (niem. Die Puppenfee; balet Josefa Bayera w choreografii Nikołaja i Siergieja Legatów)
- Javoty w Javocie (balet Camille’a Saint-Saënsa w choreografii Pawła Gerdta)[4]
- Sylfidy w Chopinianach (choreografia Michaiła Fokina, muzyka Fryderyka Chopina; w wersji orkiestrowej Aleksandra Głazunowa)
- Armidy w Pawilonie Armidy (choreografia Michaiła Fokina; kompozytor – Nikołaj Czeriepnin).
Pracowała z najlepszymi choreografami epoki, m.in. z Mariusem Petipą, Lwem Iwanowem i Michaiłem Fokinem, którzy specjalnie dla niej komponowali swoje choreografie[1].
W 1909 roku, po dwudziestu latach pracy w teatrze, otrzymała tytuł Zasłużonej Artystki, a dyrekcja zaproponowała jej kontrakt zagraniczny. Tańczyła w Dreźnie, a następnie w Mediolanie. W 1912 roku odbyła długą podróż do Ameryki Południowej[3]. Występowała we Włoszech, Francji, Anglii, Niemczech, jak również w wielu miastach Rosji. Starała się przybliżyć teatr, sztukę zwykłym ludziom, doprowadzić do tego, aby arcydzieła baletowe, muzyka i taniec były dostępne[6].
Pracę pedagoga tańca klasycznego (w Cesarskiej Szkole Baletowej) rozpoczęła w 1901 roku, ale przewała ją po dwóch latach skupiając się na karierze tanecznej. W 1914 roku powróciła do nauczania. Początkowo dawała lekcje w Piotrogrodzie (1914–1921). W tym czasie Cesarska Szkoła Baletowa została przemianowana na Piotrogrodzką Państwową Szkołę Baletową. Jej uczennicą była wówczas m.in. Agrippina Waganowa[1] – tancerka, której sława później przyćmiła sławę jej nauczycielki.
Podczas I wojny światowej zorganizowała kilka wypraw adeptów sztuki baletowej na front – występowali dla żołnierzy, wzbudzając duże emocje. Rewolucja, w przeciwieństwie do wielu artystów, początkowo jej nie przerażała – do roku 1920 kontynuowała występy w Teatrze Maryjskim. Krótko uczyła też tańca klasycznego w prywatnej Szkole Baletu Rosyjskiego A.L. Wołyńskiego[5][7].
W 1922 roku wyemigrowała z Rosji. Uczyła w Mediolanie, Londynie, Buenos Aires oraz Berlinie. W 1923 roku udała się do Paryża, gdzie założyła własną szkołę baletową. Prowadziła w niej zajęcia aż do zakończenia aktywności pedagogicznej w 1960 roku w wieku 90 lat[1][8][6]. Znana była z hojności i empatii. Jeśli zauważyła, że dziecko przejawia talent, potrafiła obniżyć opłatę za jego lekcje, a nawet z niej zrezygnować w przypadku, kiedy rodzice ze względów finansowych nie mogli sobie pozwolić na kształcenie uzdolnionego dziecka[5]. Wychowała kilka generacji wybitnych tancerzy. Zmarła 2 lata później, 27 grudnia 1962 roku w Saint-Mandé we Francji[1]. Ostatnie miesiące życia spędziła w hospicjum[5]. Jest pochowana na cmentarzu prawosławnym w Sainte-Geneviève-des-Bois pod Paryżem[3][9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Olga Preobrajenska, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-09-11] (ang.).
- ↑ a b Olga Preobrajenska. russianballethistory.com. [dostęp 2016-09-12]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2021-06-29)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Д. Трускиновская: Ольга Иосифовна Преображенская. belcanto.ru. [dostęp 2016-09-11]. (ros.).
- ↑ a b ПРЕОБРАЖЕНСКАЯ Ольга Иосифовна (Осиповна). dancelib.ru. [dostęp 2016-09-18]. (ros.).
- ↑ a b c d e Д. Трускиновская: Ольга Преображенская. „Она была настолько некрасива и плохо сложена, что все поражались, как её приняли в Петербургское хореографическое училище”. liveinternet.ru, 2014-01-11. [dostęp 2016-09-18]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-09-25)]. (ros.).
- ↑ a b ПРЕОБРАЖЕНСКАЯ Ольга Иосифовна. book-chel.ru. [dostęp 2016-09-18]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2021-04-15)]. (ros.).
- ↑ Вадим Гаевский: Смерть Акима Волынского. colta.ru. [dostęp 2016-09-12]. (ros.).
- ↑ Andros on Ballet. Olga Preobrajenska (1870-1962). michaelminn.net. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- ↑ Сакральная география. Паломнический и познавательный туризм. „Русский Исторический и Паломнический туризм в Западной Европе”. На примере историко-духовного визита во Францию в память русской эмиграции. knt.org.ru. [dostęp 2016-09-11]. (ros.).
Bibliografia
edytuj- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969)