Cerkiew i cmentarz prawosławny w Sainte-Geneviève-des-Bois

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej oraz cmentarz prawosławny w Sainte-Geneviève-des-Bois, w departamencie Essonne – dwudziestowieczny zespół rosyjskiej architektury prawosławnej, unikatowy we Francji. Jedna z najważniejszych nekropolii rosyjskiej białej emigracji, jak również miejsce pochówku rosyjskich emigrantów z ZSRR.

Cerkiew i cmentarz prawosławny w Sainte-Geneviève-des-Bois
Ilustracja
widok z cmentarza na Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej
Państwo

 Francja

Miejscowość

Sainte-Geneviève-des-Bois

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

prawosławny

Stan cmentarza

zamknięty

Liczba pochówków

15000

Liczba kwater cmentarnych

5220

Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew i cmentarz prawosławny w Sainte-Geneviève-des-Bois”
Ziemia48°37′53,04″N 2°20′43,08″E/48,631400 2,345300

Historia cmentarza

edytuj

Cmentarz komunalny w Sainte-Geneviève-des-Bois istnieje od 1879. W 1927 rosyjska emigrantka, księżna Wiera Mieszczerska(inne języki) oraz arystokratka angielska Dorothy Paget(inne języki) sfinansowały otwarcie w miejscowości „Domu Rosyjskiego” dla osób znajdujących się w podobnej jak fundatorka sytuacji, który zajął pozostałe po zamku w Cossonerie obiekty. Mieszkańcy domu, kultywujący tradycje Rosji carskiej, byli chowani na cmentarzu. Fundatorka domu kierowała nim do swojej śmierci; jednorazowo obiekt mógł pomieścić 250 osób i funkcjonuje do tej pory[1].

W 5220 kwaterach cmentarza pochowanych zostało około 15 tys. emigrantów rosyjskich (zamieszkałych w Domu Rosyjskim lub nie), przede wszystkim osoby, które uciekły z Rosji po rewolucji październikowej oraz ich potomkowie.

Wśród pochowanych są m.in.: tancerze Rudolf Nuriejew i Serge Lifar, filmowiec Andriej Tarkowski, malarz Siergiej Polakow, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1933) Iwan Bunin, pierwszy premier rosyjskiego Rządu Tymczasowego Gieorgij Lwow, tancerki Les Ballets Russes oraz członkowie rodziny carskiej – arcyksiążęta Andriej Władimirowicz(inne języki) i Gabriel Konstantynowicz Romanowowie razem z żonami Matyldą Krzesińską i Antoniną Niestierowską, książę Feliks Jusupow – współautor zamachu na Rasputina, symbolistka Zinaida Gippius, prawosławny teolog Siergiej Bułgakow, malarz Konstantin Somow[2], rewolucjonista i publicysta Władimir Burcew, ekonomista i socjolog Piotr Struwe.

Drugą grupę zmarłych emigrantów stanowią dysydenci radzieccy, którzy uciekli bądź zostali wydaleni z ZSRR[3].

Osobną część cmentarza zajmują groby wojskowych związanych z białymi armiami. Wyróżniają się tutaj pomniki rosyjskich kombatantów spod Gallipoli oraz kozaków dońskich[4].

Od lat 60. pojawiały się informacje o planowanym zamknięciu cmentarza, według władz lokalnych była rozważana ekshumacja pochowanych szczątków oraz przeniesienie ich na nowe miejsce. Część pochowanych – w tym najbardziej znany generał Anton Denikin – została ekshumowana i przewieziona do Moskwy. Obecnie cmentarz jest już zamknięty dla nowych pochówków, wyłączając szczególne przypadki. Od 2006 cały zespół cerkiewno-cmentarny jest objęty ochroną państwową jako zabytek kultury.

Cerkiew

edytuj

Początkowo mieszkańcy „Domu Rosyjskiego” korzystali z umieszczonej na jego terenie kaplicy pod wezwaniem św. Mikołaja. W 1938 został zawiązany komitet budowy wolno stojącej cerkwi. Dzięki staraniom Wiery Mieszczerskiej budowa została wsparta finansowo przez zamieszkałych we Francji emigrantów rosyjskich, co pozwoliło na wzniesienie głównej bryły budynku do jesieni 1938 oraz dobudowanie w roku następnym dzwonnicy.

Cerkiew reprezentuje styl nowogrodzki, naśladujący rosyjskie budownictwo piętnastowieczne. Autorem projektu budynku był Albert Benois, natomiast prace budowlane nadzorował Jules Peyroux, który ze swoją rosyjską żoną Margaritą wykonał także dekorację wnętrza, freski. Ikonostas wykonał P. Fiedorow (wszyscy pochowani w krypcie cerkwi)[5]. Trwająca rok budowa cerkwi została zakończona w 1939 i wtedy obiekt został poświęcony. Cerkiew jest bielona, posiada jedną, malowaną na niebiesko kopułę. Na zewnętrznej elewacji nie posiada ozdób, jedynie na bramie wiodącej na teren cerkwi widnieje niewielkie malowidło z wizerunkiem Chrystusa i czterech aniołów.

Po prawej stronie ikonostasu znajduje się tablica upamiętniająca grupę 29 tys. Kozaków dońskich oraz 2605 oficerów pochodzenia rosyjskiego, którzy w czasie II wojny światowej walczyli pod stronie niemieckiej i w 1945 zostali przez aliantów wydani ZSRR (Operacja Keelhaul), gdzie osądzono ich za zdradę stanu. Tablica jest miejscem corocznych uroczystości, w których biorą udział rosyjscy emigranci[6].

W podziemiach cerkwi, oprócz wspomnianych już osób, pochowano metropolitów Zachodnioeuropejskiego Egzarchatu Rosyjskiego Kościoła PrawosławnegoEulogiusza i jego następców Włodzimierza, Jerzego[7] oraz Gabriela[8], prawosławnego świętego Aleksieja Miedwiedkowa oraz premiera Rosji w latach 1911–1914 Władimira Kokowcowa razem z żoną[9].

Cerkiew pozostawała w jurysdykcji Zachodnioeuropejskiego Egzarchatu Parafii Rosyjskich do czasu jego likwidacji (2018). Od 2019 r. podlega Arcybiskupstwu Zachodnioeuropejskich Parafii Tradycji Rosyjskiej Patriarchatu Moskiewskiego[10].

Od momentu konsekracji świątynia jest siedzibą parafii.

Bibliografia

edytuj
  • Amis de Ste Geneviève des Bois et ses environs, La Nécropole russe de Sainte-Geneviève-des-Bois, Vulcano Communication, Evry 2009 ISBN 978-2952478618 i przetłumaczone na język rosyjski przez Anastasia de Seauve, Общество друзей истории Сент-Женевьев-де-Буа и его окрестностей, пер. с франц. Анастасия де Сов, Русский некрополь Сент-Женевьев-де-Буа, Vulcano Communication, Evry 2009

Przypisy

edytuj
  1. Opis domu rosyjskiego. russie.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-19)]..
  2. Lista znanych zmarłych na findagrave.com.
  3. Szczegółowa lista znanych pochowanych osób. [dostęp 2008-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-11)].
  4. Zdjęcia i opisy nagrobków wojskowych. russie.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-18)]..
  5. Opis cerkwi na russie.net. [dostęp 2008-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-21)].
  6. Russie.net. [dostęp 2008-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-21)].
  7. Biografia na stronie egzarchatu. exarchat.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-13)]..
  8. Obsèques de Monseigneur Gabriel. Archdiocese of Orthodox Russian Tradition Churches in Western Europe. [dostęp 2020-01-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-29)]. (fr.).
  9. Wykaz osób pochowanych w podziemiach. [dostęp 2008-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-21)].
  10. Опубликована официальная статистика Западноевропейской архиепископии. blagovest-info.ru, 20 stycznia 2020. [dostęp 2020-04-29]. (ros.).

Galeria

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj