Ognisko Polskie w Londynie

Ognisko Polskie (ang. Polish Hearth Club) – polski klub z restauracją, salą teatralną i wystawową w Londynie.

Ognisko Polskie

wejście do Ogniska
Państwo	Wielka Brytania
Siedziba	Exhibition Road 55 Londyn
Data założenia	1940
Rodzaj stowarzyszenia	organizacja polonijna
Prezes	Nicholas Kelsey
brak współrzędnych
Strona internetowa

hol

bar

restauracja

W dniu 16 lipca 1940 otwarcia klubu dokonał książę Kentu, brat króla Jerzego V, zaś budynek poświęcił biskup polowy Wojska Polskiego Józef Gawlina. Towarzyszyli mu przedstawiciele polskiego Rządu: prezydent Władysław Raczkiewicz i premier gen. Władysław Sikorski, a ze strony brytyjskiej minister spraw zagranicznych w rządzie Chamberlaina – lord Halifax. Na uroczystość przybył także ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce Howard Kennard oraz ambasador Rzeczypospolitej Polskiej Edward Bernard Raczyński. Był także lord Lloyd, dyrektor British Council.

Broszura upamiętniająca jubileusz 25-lecia istnienia Ogniska zawiera opis klubu: „W czteropiętrowej, typowej dla Londynu wiktoriańskiej kamienicy z przedsionkiem i kolumnami przy 55, Princes Gate, w gmachu Towarzystwa Pomocy Polakom, mieści się „Ognisko Polskie”, instytucja o charakterze polskiego klubu towarzyskiego w Metropolii. Dom ten różni się od przyległych kamienic – sporych rozmiarów tablicą odlaną w brązie dla upamiętnienia tragedii węgierskiego powstania w roku 1956. Tablica ta umieszczona została staraniem uchodźców węgierskich na frontowej ścianie „Ogniska Polskiego” i przedstawia scenę Węgrów maszerujących na sowieckie czołgi. Płaskorzeźbę projektował F. Kovacs. Jest ona wyrazem patriotyzmu i głębokiego umiłowania wolności przez naród węgierski”.

Klub stanowił centrum życia społecznego, kulturalnego i towarzyskiego emigracji niepodległościowej. Gen. Władysław Anders posiadał tu swój własny stolik w restauracji.

Historia

„Myśl powołania do życia instytucji, służącej Polakom za punkt oparcia, powzięta została w listopadzie 1939 roku w Ambasadzie Polskiej. A tej sprawie Ambasador R. P. zwrócił się do British Council. Następnie z ramienia Ambasady występował p. Jan Baliński Jundziłł, który do Londynu przybył przez Litwę i kraje Skandynawskie. Anglię znał jeszcze z czasów przedwojennych, a wśród społeczeństwa angielskiego miał licznych przyjaciół i znajomych, którzy go również odwiedzali w Polsce. W początkowej fazie działania wiele zainteresowania wykazała dla polskiej placówki oraz okazała się niezmiernie pomocną – Dame Nancy Parkinson, jedna z kierowniczek British Council. Dnia 12 grudnia 1939 roku na naradzie u lorda Lloyda, Prezesa British Council, z udziałem Ambasadora R. P. Edwarda Raczyńskiego powzięto decyzję, że organizacją polskiej placówki zajmie się Rząd Polski przy pomocy British Council. Rozpoczął się szereg posiedzeń i rozmów, w których brali udział prof. Massey, a potem Mr. R. Braden, który później został dyrektorem „Ogniska Polskiego”. Rząd Polski, który wówczas miał swą siedzibę we Francji w Angers, aprobował te plany i wtedy minister Rządu, śp. S. Stroński, poddał myśl nazwy „Ogniska Polskiego”. Zorganizowanie „Ogniska” powierzono p. Balińskiemu Jundziłłowi, który od początku wchodzi do Zarządu, a od 1949 jest jego prezesem.”

„Wielu stałych bywalców upamiętniło się tak mocno, że mówiąc o „Ognisku” nie można ich nie wspomnieć. Zwykle siadali przy tych samych stolikach, często w tym samym gronie przyjaciół.

Tak powstał, na przykład, stolik generalski. Siadał przy nim generał Anders z małżonką, a także generałowie: Kopaliński, Kukiel, Rudnicki, Szyszko-Bohusz, Odzierzyński, Dembiński, Ząbkowski, Bór-Komorowski, Smoleński, Grudziński, Sosabowski, Pragłowski i płk. Sawczyński.

Był także stolik pułkownikowski, gdzie siadali m.in. pułkownicy: Bieliński, Grzembo, Gnatowski, (...). W kawiarni siadywał pułkownik Kędzior. Doskonale zorientowany zarówno w historii, jak i bieżącej sytuacji politycznej, był ośrodkiem ożywionych dyskusji, między innymi z panami Draczyńskim i Czepielewskim.

Oczywiście bywali w „Ognisku” członkowie rządu, a także politycy, jak na przykład panowie: Tadeusz Bielecki, Rowmund Piłsudski, Lidia i Adam Ciołkoszowie. Nie brakło również AK-owców, jak generał Ziemski, dr Garliński, płk. Mandziara, inż. Gąsiewicz.

Częstymi bywalcami byli Ludwik Maria Łubieński, prezydent Edward Raczyński, a także Stefan Zamoyski, działacz społeczny (...).

Nie brakowało tu ludzi literatury i sztuki. Odwiedzał „Ognisko” sławny muzyk Artur Rubinstein, a także znany malarz Feliks Topolski. Bywali tu m.in.: Stanisław Baliński, Marian Hemar, Stanisław Mackiewicz, Ferdynand Goetel, Zygmunt Nowakowski, Wacław i Karol Zbyszewscy. Stałymi bywalcami byli także Tadeusz Nowakowski, Józef Łobodowski, Bronisław Przyłuski, Tymon Terlecki, Wiesław Wohnout, płk. Antoni Bogusławski, Juliusz Sakowski, Mieczysław Grydzewski, Wacław Günther, a z młodszego pokolenia Adam Zamoyski, wybitny historyk.”

Obecnie w restauracji i barze na parterze znajdują się portrety wybitnych Polaków pędzla Barbary Kaczmarowskiej-Hamilton. Na pierwszym piętrze w holu obok dawnej sali teatralnej umieszczono tablice upamiętniające wybitnych Polaków: Feliksa Konarskiego (Ref-Rena), autora słów do „Czerwonych maków na Monte Cassino”, Leopolda Kielanowskiego, prezesa ZASP-u i dyrektora teatru, oraz Mariana Hemara. Na frontowej fasadzie znajduje się tablica ku czci ofiar powstania na Węgrzech w 1956.

Charakterystyka działalności

„Nie jesteśmy ekskluzywnym klubem, podwoje „Ogniska Polskiego” są możliwie najszerzej otwarte dla naszych rodaków tutaj osiadłych oraz ich gości z Kraju, czy ich gości angielskich, dla ich krewnych i przyjaciół. Jesteśmy otwarci dla tych, którzy pochodzą z krajów, podobnie jak my prześladowanych. Jesteśmy bowiem instytucją stojącą na gruncie wolności i niepodległości. I tylko dlatego „Ognisko” jest zamknięte dla pewnej kategorii osób.”.

Uchwała ideowa

Uchwała Zarządu Ogniska Polskiego, potwierdzona przez Walne Zebranie w dniu 29 września 1964 r.

1. Ognisko Polskie jest apolityczną instytucją społeczno-towarzyską, otwartą dla każdego emigranta politycznego i dla każdego Polaka stojącego na stanowisku niepodległościowym. Ognisko również chętnie gości w swoich lokalach każdego rodaka przybyłego z Kraju w sprawach osobistych, zwłaszcza w odwiedziny do krewnych lub na studia. Ognisko jest wreszcie otwarte dla każdego zrzeszenia emigracji politycznej oraz każdego stowarzyszenia młodzieżowego, pragnącego organizować w jego lokalach swe zebrania lub imprezy.
2. Z gościny Ogniska nie mogą korzystać jedynie osoby, które piastują naczelne stanowiska we władzach komunistycznych w Polsce lub je reprezentują za granicą, a także organizacje i osoby, których działalność na obczyźnie pokrywa się z poczynaniami tych władz, zwłaszcza w dziedzinie polityczno-propagadndowej.
3. Organizacje korzystające z lokalu Ogniska dla swych zebrań i imprez nie mogą zapraszać na nie wspomnianych osób. Nie mogą one również bez uprzedniej zgody Zarządu Ogniska organizować w lokalu Ogniska wystąpień publicznych osób przybyłych z Kraju, choćby nawet te osoby były uprawnione do korzystania z gościny Ogniska.
4. Organizacje, które nie będę przestrzegać wspomnianych postanowień, nie mogą liczyć w przyszłości na prawo korzystania z lokalu Ogniska.

Prezesi ogniska

• Frank Savery OBE CMG (1940-49)
• Jan Baliński-Jundziłł (1949-73)
• ppłk Kamil Czarnecki (1974-76)
• Eugeniusz Lubomirski de Vaux (1976-81)
• gen. dyw. Jerzy Morawicz (1981-85)
• gen. Jan Gawlikowski (1985-87)
• ppłk Kamil Czarnecki (1978-88)
• Felix Laski (1988-89)
• Jerzy Kulczycki (1989-90)
• Włodzimierz Mier-Jędrzejowicz (1990-91)
• Felix Laski (1991-92)
• Andrzej Morawicz (1992-2012)
• Barbara Kaczmarowska-Hamilton (2012-2013)
• Jerzy Kulczycki (2013)
• płk Nicholas Kelsey OBE TD (2013-)

Bibliografia

• Informator Polski – Wielka Brytania – 2011/2012; Polish Directory; Wydanie XII. Zjednoczenie Polskie w Wielkiej Brytanii. Londyn 2011, ISBN 0-9543217-2-3.
• The Polish Hearth 1939-2014

Linki zewnętrzne

• Strona restauracji