Obrost wzniesiony
Obrost wzniesiony (Physcia adscendens (Fr.) H. Olivier.) – gatunek grzybów z rodziny obrostowatych (Physciaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
obrost wzniesiony |
| Nazwa systematyczna | |
| Physcia adscendens (Fr.) H. Olivier Fl. Lich. Orne: 79 (1882) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Physcia, Physciaceae, Caliciales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1845 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Parmelia stellaris var. adscendens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1882 r. H.J.F. Olivier, przenosząc go do rodzaju Physcia[1].
Niektóre synonimy naukowe[3]:
- Parmelia anthelina Ach. 1803
- Parmelia stellaris var. adscendens Fr. 1845
- Physcia ascendens Bitter
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Morfologia
edytujPlecha listkowata, tworząca rozetki o średnicy do 5 cm. Zazwyczaj plechy występują licznie obok siebie, tworząc murawkowate skupiska. Odcinki plechy są wypukłe i mają szerokość 0,3–1 cm, a ich brzegi zazwyczaj są wzniesione. Mogą być pojedyncze, albo widełkowato lub nieregularnie podzielone, na końcach i na brzegach posiadają długie rzęski i soralia bez izydiów. Górna powierzchnia plechy ma barwę od białawej do popielatoszarej, dolna jest biaława i bez chwytników, lub z bardzo nielicznymi. Plecha zawiera glony protokokkoidalne[4]. Reakcje barwne: kora górna K+ żółta, C-, KC-, P+ żółty, rdzeń K, C, KC-[5].
Tworzy apotecja lekanorowe o średnicy do 2 mm, ale rzadko. Mają nagie tarczki o barwie od ciemnobrunatnej do czarnej, czasami niebieskawo oprószone. Brzeżek plechowy jest gładki lub nieco karbowany, W jednym worku powstaje po 8 dwukomórkowych, brunatnych zarodników o zgrubiałych ścianach i rozmiarach 15–20 × 7–9 μm[4]. Pyknidia spotykane są rzadko[5].
Występowanie i siedlisko
edytujGatunek kosmopolityczny, występujący na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[6]. W Polsce pospolity w całym kraju. Główne siedlisko jego występowania to kora drzew liściastych, szczególnie poza zwartymi kompleksami leśnymi (w miejscach bardziej słonecznych). Rzadko spotykany jest na drewnie i na skalnym podłożu[4]. Według niektórych autorów występuje czasami również na korze drzew iglastych (modrzew, sosna, żywotnik)[2]. Jest tolerancyjny wobec toksycznych zanieczyszczeń[7].
Czasami na plesze obrostu wzniesionego można zobaczyć różowe grudki. Są to sporodochia pasożytującego na nim grzyba Illosporiopsis christiansenii[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-13] (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b c Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ a b Consortium of North American Lichen Herbaria [online] [dostęp 2014-05-30].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Kremer B.P, Hermann M., Leksykon przyrodniczy. Porosty, mchy, paprotniki.
- ↑ Images of British Lichenicolous Fungi. [dostęp 2016-10-10].