Pyknidium
Pyknidium, lub piknidium (łac. picnidium, picnidia) – forma zarodnikowania konidialnego, występująca u grzybów[1]. Jest to jednokomorowa niewielka struktura z ujściem na szczycie. Pyknidia mają kulisty lub wydłużony kształt, powstają w nich w wyniku rozmnażania bezpłciowego zarodniki zwane pykniosporami[2]. Pyknidia czasami nazywane są również pykniami[3]. Na powierzchni plechy widoczne są jako zazwyczaj ciemne kropeczki lub brodawki z otworkiem na szczycie[4].
Pyknidia występują m.in. u grzybów pasożytniczych. Wyrastają na powierzchni zaatakowanej przez grzyba rośliny lub wewnątrz jego tkanek. Czasami zebrane są w złożone twory zwane podkładkami. U niektórych gatunków wewnątrz pyknidiów oprócz zarodników znajduje się także substancja o własnościach higroskopijnych. Przy odpowiedniej wilgotności powietrza substancja pęcznieje i przez otworek w postaci wstęg wynosi konidia na zewnątrz, umożliwiając ich rozsiewanie[2]. Pyknidia występują również u niektórych porostów[4].
Specyficznego rodzaju pyknidia wytwarzane są przez niektóre gatunki grzybów, np. z rzędu rdzowców (Pucciniales). Są to tzw. spermogonia. Powstające w nich spermacja są haploidalne, dwóch rodzajów (+ i –)[5]. Struktury te nie służą jednak bezpośredniej propagacji grzyba. Powstające wewnątrz spermogoniów komórki mają charakter płciowy. Dzięki nim, w cyklu rozwojowym rdzawnikowych rozpocznie faza jąder sprzężonych, typowa dla podstawczaków[3].
Pyknidium to jeden z rodzajów konidiomów. Pozostałe to: koremium, pionnot, acerwulus, kupula, pyknotyrium, sporodochium, konidioma stromatyczna, sklerocjum[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, s. 174, ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ a b Karol Manka, Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, ISBN 83-09-01793-6.
- ↑ a b Edmund Malinowski, Anatomia roślin, Warszawa: PWN, 1966.
- ↑ a b Hanna Wójciak, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ Janusz Błaszkowki, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: wyd. AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9.