Ołeksij Berest
Ołeksij Prokopowycz Berest (ukr. Олексій Прокопович Берест, ur. 9 marca 1921 w Horjajstiwce p. Sumami, zm. 4 listopada 1970 w Rostowie nad Donem) – radziecki wojskowy narodowości ukraińskiej, politruk, jeden z trzech żołnierzy, którzy zawiesili Sztandar Zwycięstwa na Reichstagu w Berlinie. Bohater Ukrainy (2005, pośmiertnie).
| |
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 marca 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 listopada 1970 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1948 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
pracownik kina, |
| Odznaczenia | |
     
| |
Wczesne lata
edytujUrodził się w zubożałej, ukraińskiej rodzinie. Siedmioro z piętnaściorga rodzeństwa Beresta zmarło w dzieciństwie. Został osierocony, gdy miał jedenaście lat i wychowywały go starsze siostry. Od szesnastego roku życia pracował jako kierowca ciągnika[1].
Służba wojskowa
edytujZgłosił się na ochotnika do Armii Czerwonej w październiku 1939 roku i brał udział w wojnie zimowej jako sygnalista. Kiedy Niemcy najechały Związek Radziecki, ponownie wysłano go na front. W marcu 1943 roku, stacjonując na Froncie Wołchowskim, kapral Berest wstąpił do partii komunistycznej[1]. W grudniu tego roku został wysłany do Leningradzkiej Szkoły Wojskowo-Politycznej (która znajdowała się wówczas w mieście Szuja, po ewakuacji) i przeszedł szkolenie na politruka. Po ukończeniu nauki we wrześniu 1944 roku w stopniu lejtnanta Berest został wyznaczony na zastępcę kapitana Stiepana Nieustrojewa w 1. batalionie 756 Pułku 150 Dywizji Strzeleckiej[1].
Bitwa o Berlin
edytuj30 kwietnia 1945 roku, po długich dniach walk ulicznych w Berlinie, 150 Dywizja zaatakowała Reichstag. 1 maja, około godziny 3:00, Berest wraz z dwoma płastunami – Melitonem Kantarią i Michaiłem Jegorowem – zawiesili na kopule budynku jedną z dziewięciu radzieckich flag przekazanych dowódcom dywizji[2], mocując ją do pomnika Wilhelma I[3][4]. Chociaż flaga nie została umieszczona tam jako pierwsza, ostatecznie ogłoszono ją Sztandarem Zwycięstwa. Później, udając pułkownika, Berest negocjował z niemieckim garnizonem Reichstagu warunki jego kapitulacji. Za swoje czyny otrzymał Order Czerwonego Sztandaru[5].
Lata powojenne
edytujW maju 1945 roku Nieustrojew, Kantaria i wielu innych, którzy brali udział w szturmie na Reichstag, otrzymało tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Z nieznanych powodów Berest tej nagrody nie otrzymał i jego udział w operacji został wyciszony. Popularna wersja wydarzeń mówi o osobistym konflikcie z oficerem Smiersza[1][6][7]. W 1948 roku Beresta zwolniono z wojska[8], po czym rozpoczął pracę w kinie w Rostowie nad Donem[1]. W 1953 roku został skazany za defraudację na dziesięć lat więzienia, z czego odsiedział pięć[1]. Po zwolnieniu z zakładu karnego został zatrudniony w miejscowej fabryce Rostsielmasz jako zwykły robotnik[1]. Gdy pod koniec lat 60. w Związku Radzieckim kręcono megaprodukcję Wyzwolenie w reżyserii Jurija Ozierowa o zwycięstwie Armii Czerwonej w II wojnie światowej, gdzie znalazła się kultowa scena szturmu na Reichstag, postać Beresta się tam nie pojawiła[1][6].
3 listopada 1970 roku Berest został potrącony przez pociąg, kiedy ratował dziecko, które zabłądziło na kolei. Zmarł z powodu odniesionych obrażeń we wczesnych godzinach porannych następnego dnia[1][9].
W 2000 roku podjęto próby pośmiertnego nagrodzenia Beresta tytułem Bohatera Federacji Rosyjskiej, ale rosyjskie Ministerstwo Obrony odmówiło[6]. 6 maja 2005 roku Ołeksij Berest otrzymał pośmiertnie tytuł Bohatera Ukrainy od prezydenta Wiktora Juszczenki[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Владимир Проненко: «Если что-то случится с Егоровым и Кантарией, Берест дойдет обязательно...». ZN,UA, 13.05.2005. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ Olga Savka: Red Flag Over the Reichstag. Pravda.ru, 8.05.2003. [dostęp 2020-08-30]. (ang.).
- ↑ Неустроев Степан Андреевич: Путь к рейхстагу. Военная литература. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ Зинченко Федор Матвеевич: Герои штурма рейхстага. Военная литература. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ Непризнанный Герой. Peoples.ru. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ a b c Александр Сидоров: Награда не нашла героя. Interfax, 28.08.2010. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ Герой Берест. Кто главный. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ Андрей КУДРЯКОВ: Несвятые герои: лейтенант Берест. 161.ru, 15.10.2015. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ Берест Алексей Прокопьевич. Smolinfo.net. [dostęp 2020-08-30]. (ros.).
- ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ. Про присвоєння О. Бересту звання Герой України. Oficjalna strona Rady Najwyższej Ukrainy, 6.05.2005. [dostęp 2020-08-30]. (ukr.).