Nefelin
Nefelin – minerał z grupy krzemianów szkieletowych, jest skaleniowcem. Jest dość pospolity i szeroko rozpowszechniony.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
glinokrzemian sodu i potasu (KNa3(AlSiO4)4) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
6 - 6,5 |
| Przełam |
muszlowy |
| Łupliwość |
niewyraźna |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy |
| Gęstość |
2,56 - 2,66 g/cm3 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
bezbarwny, różne barwy |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty, tłusty |
Nazwa pochodzi od gr. nephele = chmura, mgła (R.J. Hauy - 1800 r.) - wchodząc w reakcję z kwasami powoduje ich mętnienie.
Charakterystyka
edytujWłaściwości
edytujWykształca kryształy słupkowe, tabliczkowe. Tworzy skupienia zbite, ziarniste oraz występuje w formie nieforemnych ziaren. Jest kruchy, przezroczysty, rozkłada się w kwasie solnym, tworząc żel krzemionkowy.
Występowanie
edytujWystępuje w skałach ubogich w krzemionkę; w magmowych skałach alkalicznych (np. sjenitach nefelinowych, fonolitach, bazaltach i lawach zasadowych), w których występuje ze skaleniami potasowymi, augitem, leucytem, sodalitem, oliwinem, apatytem, magnetytem.
Miejsca występowania
edytuj- Rosja - Półwysep Kola, Ural
- Kanada - Ontario
- Niemcy - kryształy znaleziono nad jeziorem Laacher w Górach Eifel, w Badenii i Saksonii
- Włochy - Monte Somma koło Wezuwiusza.
Złoża o znaczeniu gospodarczym znajdują się w Norwegii, na Grenlandii.
W Polsce
edytujspotykany w okolicy Bogatyni koło Turoszowa oraz w cieszynitach okolic Cieszyna, Bielska, Żywca. Występuje też w lawach bazaltoidowych (nefeliny) na terenie Dolnego Śląska.
Zastosowanie
edytuj- używany w przemyśle szklarskim,
- ceramicznym (jako topnik),
- gumowym,
- tekstylnym,
- naftowym,
- ma znaczenie naukowe oraz stanowi poszukiwany kamień kolekcjonerski,
- znacznie rzadziej służy jako kamień ozdobny,
- w jubilerstwie mają zastosowanie najładniejsze okazy (znajdowane w druzach wśród skał magmowych). Bywa szlifowany fasetkowo lub kaboszonowo. Czasami kryształy wykazują efekt kociego oka. Ładnie wykształcone kryształy rzadko przekraczają 1 cm. Najładniejsze pochodzą z Monte Somma we Włoszech.
Bibliografia
edytuj- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski, Wyd. „Antykwa” - 1998 r.
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów, Videograf II Sp. z o. o - 2003 r.
- Guillermo Gold Gormaz, Jordi Jubany Casanovas: Atlas mineralogii. Barbara Zapolska (tłum. z hiszp.). Warszawa: Wiedza i Życie, 1992. ISBN 83-85231-10-2.