Ludowo-Pracowniczy Związek (Rosyjskich Solidarystów)
Ludowo-Pracowniczy Związek (Rosyjskich Solidarystów)[1][a], NTS[1] (ros. Народно-Трудовой Союз (российских солидаристов)[1], НТС[1][8]) – rosyjska organizacja historycznie reprezentująca młodsze pokolenie białej emigracji[7]. Przyjęła ona program aktywnej walki przeciwko ZSRR, próbując z zagranicy doprowadzić do obalenia bolszewickiego reżimu[7]. Praktyczny kres działalności nastąpił w latach 90. XX wieku, po upadku komunizmu i rozpadzie ZSRR[7].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia |
1 czerwca 1930 (za granicą) |
| Data rejestracji |
1996 (w Rosji) |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujDwudziestolecie międzywojenne
edytujOrganizacja zawiązała się w 1930 w Belgradzie (w Jugosławii) z powstałego w 1927 Związku Rosyjskiej Młodzieży Narodowej, przemianowanego w 1929 na Narodowy Związek Młodzieży Rosyjskiej za Granicą[1]. Skupiała białych Rosjan, którzy wyemigrowali z kraju po zwycięstwie bolszewików. Rozwinęła swoją działalność w wielu państwach europejskich, ale jej członkowie działali głównie w Jugosławii i Bułgarii. W 1931 zmieniono nazwę na Narodowy Związek Nowego Pokolenia, a w 1937 (lub 1936) na Narodowo-Pracowniczy Związek Nowego Pokolenia[1]. We wrześniu 1933 podpisano pakt braterstwa z innym ugrupowaniem emigracyjnym: Rosyjskim Ruchem Narodowosocjalistycznym. W 1937 członkowie grupy dokonali zamachu terrorystycznego na terenie Francji, gdzie wysadzili hangar na lotnisku Le Bourget. W czasie wojny organizacji nadano nazwę Ludowo-Pracowniczy Związek (Rosyjskich Solidarystów), która później przybrała obecną postać[9].
II wojna światowa
edytujDziałalność związku zamarła po podpisaniu 23 sierpnia 1939 paktu Ribbentrop-Mołotow, ale kilka tygodni po napaści Niemiec na ZSRR, w czerwcu 1941, hitlerowskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych uznało związek za oficjalną reprezentację interesów białych Rosjan. Wielu jego członków podjęło współpracę z Ministerstwem Rzeszy do spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich, szkoląc się lub służąc jako instruktorzy w obozie szkoleniowym w Wustrau, przeznaczonym dla Rosjan mających pracować na okupowanych obszarach ZSRR. Duża niezależność poglądów reprezentowanych przez działaczy związku doprowadziła w 1943 do licznych ich aresztowań przez Gestapo. Wielu z nich zostało potem rozstrzelanych. NTS ściśle współpracowało z Rosyjską Armią Wyzwoleńczą generała Andrieja Własowa. W 1944 powstał pod niemieckim nadzorem Komitet Wyzwolenia Narodów Rosji, w którym szefem sztabu został członek NTS, generał major Fiodor Truchin.
Zimna wojna
edytujPodczas zimnej wojny jeden z przywódców NTS, Władimir Poriemski, opracował tak zwaną teorię molekularną, według której każda jednostka (molekuła) jest w stanie uwolnić się od dogmatów narzuconych przez reżim. Jako wolna w poglądach, może nawiązać kontakt z inną cząsteczką, która obrała tę samą drogę. Tym sposobem powstawać miała powoli zapora przeciwko naporowi systemu totalitarnego.
W latach 1948–1990 związek prowadził działalność na terenie Niemiec Zachodnich, kolportując stamtąd ludzi i materiały za żelazną kurtynę w ramach akcji Strzała. Szczyt rozwoju NTS przypadł na lata 1954–1960. Członkowie Związku mieli stałe audycje w Radiu Wolna Europa, znacznie zwiększyła się też poczytność ich gazet: „Posiew” i „Grani”.
Po upadku ZSRR
edytujW 1996 NTS został zarejestrowany w Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji jako ruch społeczno-polityczny. Kandydaci NTS próbowali startować do Dumy i władz lokalnych, jednak bez większych sukcesów. Legalizacja NTS w Rosji przyczyniła się do niemal całkowitej utraty zainteresowania organizacją. Liberałowie określają związek mianem zbyt konserwatywnego, natomiast nacjonaliści krytykują go jako słaby i niezdecydowany.
Program polityczny
edytujAby zostać członkiem związku, należało urodzić się po 1895. Kryterium to wprowadzono, aby nie dopuścić ludzi współodpowiedzialnych za wybuch rewolucji październikowej. Członkowie związku nie mogli też należeć do organizacji emigracyjnych dążących do pojednania z reżimem bolszewickim. Podstawą ideologii NTS stała się doktryna solidaryzmu, sformułowana pod koniec XIX wieku. Jako alternatywę dla marksistowskiej walki klas propaguje solidarność i wspólny ideał rozmaitych warstw społecznych. Jednym z głównych elementów programu organizacji jest również nacjonalizm w swym aspekcie nieagresywnym: poszanowanie praw zwyczajowych każdego z obszarów ogromnego imperium (w 1951 Rada NTS ogłosiła dokument, uznający prawa Litwy, Łotwy i Estonii do niepodległości). NTS głosi także decentralizację, zwłaszcza w dziedzinie sądownictwa. Związek nie wyklucza wprowadzenia monarchii, jednak – stosując się do ostatniej woli cara Mikołaja II – wyłącznie poprzez ogólnonarodowe referendum.
NTS odrzuca podział na konserwatyzm i liberalizm, jednak przez większość badaczy jest uznawany za organizację prawicową.
Uwagi
edytuj- ↑ Niektóre inne występujące tłumaczenia nazwy organizacji: Ludowy Związek Pracy Solidarystów Rosyjskich[2], Ludowy Związek Solidarystów Rosyjskich[3], Narodowy Związek Pracy Solidarystów Rosyjskich[4], Narodowy Związek Pracujących[5], Narodowo-Pracowniczy Związek Rosyjskich Solidarystów[6], Związek Narodowo-Pracowniczy[7]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Hubert Kuberski: Rosyjscy emigranci i polskie podziemie w latach 1939–1948. 2017, s. 125, 135. ISSN 1230-5057.
- ↑ Aleksander Daniel, Zbigniew Gluza: Słownik dysydentów. Czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956–1989. Karta, 2007, s. 57
- ↑ Michał Heller: Utopia u władzy. Historia Związku Sowieckiego od narodzin do wielkości, Zysk i S-ka
- ↑ Norbert Wójtowicz: Kornel Morawiecki, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, 5–6, 2009, s. 129
- ↑ Robert Buliński: Rosyjska Narodowa Armia Ludowa – nieudany eksperyment propagandowy Abwehry
- ↑ Akcja NTS w Rosji i w Polsce, „Kultura Paryska”, 29 listopada 1966
- ↑ a b c d Robert Buliński: NTS – legenda „białej” emigracji rosyjskiej. 2015-10-12.
- ↑ Witryna internetowa Ludowo-Pracowniczego Związku Solidarystów Rosyjskich
- ↑ Народно-трудовой союз (ros.), encyklopedia «Всемирная история»
Bibliografia
edytuj- Hubert Kuberski: Rosyjscy emigranci i polskie podziemie w latach 1939–1948. 2017. ISSN 1230-5057.
- Robert Buliński: Współpraca NTS ze stroną polską w okresie międzywojennym. 2016-09-05.
- A.P. Stołypin: На службе России. Frankfurt 1986
- J.R. Romanow: В борьбе за Россию. Moskwa 1999
- Lew A. Rar, W.A. Obolenski: Ранние годы. Очерк истории Народно-Трудового Союза 1924–1948. Moskwa 2003
- НТС. Мысль и дело 1930–2000. Moskwa 2000
- Портрет Солидаризма. Moskwa 2007