Naliściak pączkojad

Naliściak pączkojad
	Phyllobius oblongus
	(Linnaeus, 1758)
	; Forma typowa
	; Forma ab. floricola
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	ryjkowcowate
Podrodzina	Entiminae
Plemię	Phyllobiini
Rodzaj	naliściak
Podrodzaj	Phyllobius (Nemoicus)
Gatunek	naliściak pączkojad
Synonimy
	Curculio oblongus Linnaeus, 1758; Curculio pruni Scopoli, 1763; Curculio fuscus Laicharting, 1781; Curculio floricola Herbst, 1784; Curculio querneus Geoffroy, 1785; Curculio mali Fabricius, 1787; Curculio rufescens Marsham, 1802; Phyllobius biformis Reitter, 1888; Phyllobius aceris Apfelbeck, 1916; Phyllobius scutarensis Apfelbeck, 1916; Phyllobius biformis (Reitter, 1888); Phyllobius floricola (Herbst, 1784); Phyllobius fuscus (Laicharting, 1781); Phyllobius mali (Fabricius, 1787); Phyllobius pruni (Scopoli, 1763); Phyllobius querneus (Geoffroy, 1785); Phyllobius rufescens (Marsham, 1802);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Naliściak pączkojad^[1] (Phyllobius (Nemoicus) oblongus) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny Entiminae.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Curculio cupreus. Jako miejsce typowe wskazano Szwecję^[2].

Wygląd

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 3,8 do 5 mm, z wierzchu porośniętym odstającymi włoskami i pozbawionym łusek. W przypadku typowego ubarwienia pokrywy i przód ryjka są brunatne, czułki i odnóża żółtobrunatne, a reszta ciała czarna. Ponadto występuje forma barwna o pokrywach czarnych, określana jako ab. floricola. Krótki ryjek ma górną powierzchnię tak szeroką jak czoło mierzone między oczami. Czułki odznaczają się buławką niewiele grubszą niż reszta biczyka. Powierzchnię ryjka i głowy zdobią punkty dwukrotnie mniejsze niż te na wierzchu przedplecza. Odnóża mają zrośnięte pazurki oraz uda zaopatrzone w wyraźne ząbki^[1].

Ekologia i występowanie

Imago na liściu

Owad ten zasiedla doliny rzek i potoków, łąki, skraje lasów i zarośli, grzęzawiska, młaki, szkółki drzew, sady, rzadziej miedze i suche zbocza. Imagines spotyka się od maja do lipca lub sierpnia na roślinach żywicielskich. Są polifagicznymi fitofagami. Żerują na liściach, pąkach i miękkich owocach rozmaitych roślin zielnych oraz krzewów i drzew liściastych^[3]. Samica składa około 100–200 jaj. Umieszczane są w glebie niewielkimi grupkami^[3]^[4]. Polifagifagiczne larwy przechodzą rozwój w glebie, na głębokości 10–20 cm, gdzie odżywiają się korzeniami^[3]^[1]. Rozwój larwalny trwa 10–11 miesięcy i obejmuje pięć stadiów trwających po 22–24 dni oraz szóste stadium zimujące^[3]. Przepoczwarczenie następuje wczesną wiosną w utworzonej przez larwę glebowej komorze owalnego kształtu^[3]^[4].

Gatunek palearktyczny, w Europie stwierdzony w Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwie, Litwie, Szwajcarii, Austrii, Włoszech, Polsce, Białorusi, Czechach, Słowacji, na Węgrzech, Ukrainie, w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Mołdawii, Bułgarii i Rosji^[5]. W Azji znany jest z Syberii^[3]. Ponadto zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej^[4].

W Polsce występuje pospolicie na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyższych położeń górskich^[1]^[3].

Znaczenie gospodarcze

Ryjkowiec ten bywa notowany jako szkodnik w sadach, szkółkach drzew i krzewów liściastych oraz w uprawach wierzb wikliniarskich^[3]^[6]. W Ameryce Północnej jest gatunkiem inwazyjnym, notowanym jako szkodnik upraw klonu cukrowego^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98b. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodziny Otiorhynchidae, Brachyderinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1966, s. 50-53.
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 384. (łac.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 19. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 1. Warszawa: 1993.
↑ ^a ^b ^c ^d David Coyle, Michelle S Jordan, Kenneth F. Raffa. Host Plant Phenology Affects Performance of an Invasive Weevil, Phyllobius oblongus (Coleoptera: Curculionidae), in a Northern Hardwood Forest. „Environmental Entomology”. 39 (5), s. 1539-1544, 2010. DOI: 10.1603/EN09381.
↑ Phyllobius (Nemoicus) oblongus (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-12-25].
↑ A. Anasiewicz, J. Hetman. Naliściak pączkojad (Phyllobius oblongus L.) jako szkodnik szkółek niektórych gatunków krzewów ozdobnych. „Ochrona Roślin”. 21 (4), s. 8-10, 1977.

[Smreczyński-1] Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98b. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodziny Otiorhynchidae, Brachyderinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1966, s. 50-53.

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 384. (łac.).

[Burakowskietal-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 19. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 1. Warszawa: 1993.

[Coyle-4] David Coyle, Michelle S Jordan, Kenneth F. Raffa. Host Plant Phenology Affects Performance of an Invasive Weevil, Phyllobius oblongus (Coleoptera: Curculionidae), in a Northern Hardwood Forest. „Environmental Entomology”. 39 (5), s. 1539-1544, 2010. DOI: 10.1603/EN09381.

[fe-5] Phyllobius (Nemoicus) oblongus (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-12-25].

[Anasiewicz-6] A. Anasiewicz, J. Hetman. Naliściak pączkojad (Phyllobius oblongus L.) jako szkodnik szkółek niektórych gatunków krzewów ozdobnych. „Ochrona Roślin”. 21 (4), s. 8-10, 1977.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]