Naftali Cwi Jehuda Berlin

Naftali Cwi Jehuda Berlin, znany także jako Hirsz Lejb Berlin lub pod akronimem Netziv (hebr. נפתלי צבי יהודא ברלין; ur. 20 listopada 1816 w Mirze, zm. 10 sierpnia 1893 w Warszawie) – rabin ortodoksyjny, rektor jesziwy w Wołożynie, autor licznych dzieł talmudycznych.

Naftali Cwi Jehuda Berlin

Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1816 Mir
Data i miejsce śmierci	10 sierpnia 1893 Warszawa

Wnętrze ohelu, w którym pochowano Naftalego Cwi Jehudę Berlina i Chaima Sołowiejczyka na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Życiorys

Urodził się w Mirze w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. Ojciec Jaakow był talmudystą, jednak nie posiadał tytułu rabina; matka w pierwszej linii była potomkinią rabina Meira Eisenstadta (1670–1744).

W 1831 wziął ślub z córką rektora wołożyńskiej jesziwy Icchakiem ben Chaimem z Wołożyna.

W 1854 przejął po swych zmarłych teściu i szwagrze (Eliezerze Icchaku) – kierowanie jesziwą w Wołożynie, którą prowadził do jej zamknięcia przez władze rosyjskie w 1892. W pracy rektora wspomagał go inny szwagier – Józef Dow Ber Sołowiejczyk, z którym zerwał współpracę wobec konfliktu dotyczącego metod nauczania. Sama jesziwa pod rządami Berlina prężnie się rozwijała i zyskała powszechną renomę. Liczba studentów wzrosła z ponad 100 do około 400. Środki na jej utrzymanie były gromadzone w drodze publicznych zbiórek, które swym zasięgiem obejmowały nawet Stany Zjednoczone. Dzięki staraniom Berlina wzniesiono trzypiętrowy budynek mieszczący samą uczelnię i jej bibliotekę. W 1887 podczas zjazdu rabinów w Petersburgu zobowiązał się, chociaż z zastrzeżeniem, że zajęcia będą się odbywać w odrębnym budynku, do wprowadzenia do programu nauczania jesziwy także świeckich przedmiotów (języka rosyjskiego i matematyki). Ze zobowiązania nigdy się nie wywiązał.

Za swe przywiązanie do tradycyjnej nauki talmudycznej był atakowany przez żydowskie kręgi oświeceniowe - maskili. Polemizował ze swoimi przeciwnikami w 1885 na łamach Ha-Melic.

Po zamknięciu jesziwy w 1892 udał się do Wilna. W ciągu kilku ostatnich miesięcy życia cierpiał na cukrzycę i powikłania związane z udarem mózgu. Chociaż zamierzał udać się do Palestyny, jego stan zdrowia mu to uniemożliwił. Ostatnie tygodnie życia spędził w Warszawie, gdzie zmarł.

Popierał syjonistyczny ruch Chowewej Syjon i w 1887 został wybrany do jego władz.

Opublikował:

• Głębia pytania (העמק שאלה – komentarz do dzieła halahicznego z VIII wieku)
• Bi`ur ha-omek (komentarz do Pięcioksięgu, wydany w Wilnie w latach 1879–1880)
• Słowo odpowiedzi (משיב דבר – zbiór responsów skierowanych do amerykańskich rabinów wydany w Warszawie w 1894)

Jest pochowany w ohelu na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie razem z Chaimem Sołowiejczykiem (kwatera 49, rząd 8).

Bibliografia

• Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 1. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 177. ISBN 83-7255-12-6-X.