Monastyr Narodzenia Matki Bożej w Horodyszczu
Monaster Narodzenia Matki Bożej – prawosławny męski klasztor w Horodyszczu, w jurysdykcji eparchii szepetowskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. Powstał w 1831 jako wspólnota żeńska w budynkach należących pierwotnie do skasowanego przez władze carskie klasztoru karmelitańskiego.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Typ monasteru |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
Narodzenia Matki Bożej |
| Data budowy |
XVIII w. |
| Data zamknięcia |
po 1917 |
| Data reaktywacji |
1996 |
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 50°07′28″N 27°04′07″E/50,124444 27,068611
| |
Przypuszczalne istnienie monasteru w XVI–XVII w.
edytujZdaniem Antoniego Mironowicza monaster w Horodyszczu (równolegle z pierwszą wspólnotą monastyczną w Korcu) ufundował Bohusz Korecki[1]. Urszula Pawluczuk wymienia tę wspólnotę jako jeden z najważniejszych ośrodków prawosławnego życia monastycznego na Wołyniu w XVI stuleciu[2]. Jako datę powstania monasteru wskazuje się rok 1538[3]. W pochodzącym z 1576 testamencie Koreckiego, przechowywanym w ławrze Poczajowskiej, nakazał on swoim spadkobiercom nie naruszać funduszu na utrzymanie monasteru, zaś samych mnichów zobowiązywał do wierności prawosławiu[4]. Budynki klasztorne były zbudowane z drewna[4].
Zdaniem Serhija Horina o ile sam fakt fundacji opisywanego monasteru przez Koreckiego nie budzi wątpliwości, to nie jest jasna jego dokładna lokalizacja. Wątpliwości w tym zakresie wywołuje fakt istnienia na Wołyniu i w regionach sąsiednich kilku miejscowości o identycznej nazwie Horodyszcze. Autor ten skłania się ku poglądowi, że opisywany monaster funkcjonował w zupełnie innej miejscowości – Horodysku – do 1626[3].
W Imperium Rosyjskim
edytujW 1831, w ramach represji po powstaniu listopadowym, wspieranym przez polskie duchowieństwo katolickie, władze carskie zamknęły klasztor karmelitów trzewiczkowych w Horodyszczu, odbierając wymienionemu zakonowi kompleks barokowych budynków z XVIII w. Główna świątynia klasztorna została w 1832 zaadaptowana na prawosławną cerkiew Narodzenia Matki Bożej o statusie parafialnej[5]. Przeniesiono do niej uważaną za cudotwórczą ikonę św. Mikołaja, dotąd przechowywaną w miejscowej cerkwi pod tym samym wezwaniem. Budynki klasztorne zostały porzucone. Dopiero w 1858 arcybiskup warszawski i nowogieorgijewski Arseniusz zasugerował otwarcie w nich monasteru żeńskiego, projekt ten zatwierdził Świątobliwy Synod Rządzący, zaś nową wspólnotę stworzyły mniszki z monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Połonnem[4]. Ihumenia Wasylisa założyła przy monasterze szkołę dla dziewcząt, kolejne przełożone inicjowały działalność apteki, przychodni, zaś w 1902 wzniesiona została druga cerkiew św. Jana Chrzciciela. W 1908 wspólnotę tworzyło 18 mniszek i 112 posłusznic. W 1908, w okresie kierowania monasterem przez ihumenię Leonidę, w klasztorze otwarto hotel. W 1914 w monasterze żyło już 67 mniszek i 167 posłusznic[4].
Adaptacja na cele świeckie i ponowne otwarcie klasztoru prawosławnego
edytujWspólnota została zlikwidowana po rewolucji październikowej[4]. Obiekty klasztorne zaadaptowano na szpital psychiatryczny, kino i klub[4].
W 1996 monaster został reaktywowany jako wspólnota męska – monaster Narodzenia Matki Bożej (prawosławny klasztor w jurysdykcji eparchii szepetowskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego). Jej pierwszym przełożonym został mnich Teodozjusz (Łukaszuk). Mnichom stopniowo zwracano obiekty klasztorne, powstała również szkoła ikonopisania[4]. Na cerkwiach monasterskich, zaadaptowanych w dawnych kościołach, umieszczono złote kopuły[6]. W 2015 honorowym przełożonym monasteru mianowano biskupa szepetowskiego[7].
Przypisy
edytuj- ↑ A. Mironowicz, Życie monastyczne w dawnej Rzeczypospolitej [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Życie monastyczne w Rzeczypospolitej, Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2001, ISBN 83-902928-8-2, s.27.
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 24. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ a b Сергій Горін, ВОЛИНСЬКІ МОНАСТИРІ ПІД ПАТРОНАТОМ КНЯЗІВ КОРЕЦЬКИХ (ДО СЕРЕДИНИ XVII СТОЛІТТЯ)
- ↑ a b c d e f g Свято-Різдво Богородичний Городищенський чоловічий монастир
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 30. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ E. Korpysz, Polskie kościoły na terenie północno-zachodniej Ukrainy. Stan zachowania
- ↑ Журнали засідання Священного Синоду Української Православної Церкви від 24 червня 2015 року