Monareczka kapturowa
Monareczka kapturowa[4], monarka kapturowa[5] (Symposiachrus manadensis) – gatunek małego ptaka z rodziny monarek (Monarchidae). Występuje na Nowej Gwinei. Jego naturalnym środowiskiem są subtropikalne lub tropikalne wilgotne lasy nizinne. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Symposiachrus manadensis[1] | |||
| (Quoy & Gaimard, 1832) | |||
_-_Monarchidae_-_bird_skin_specimen.jpeg) Wypchana samica w Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
monareczka kapturowa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Taksonomia
edytujMonareczka kapturowa została opisana przez francuskich zoologów Jeana Quoya i Josepha Gaimarda w 1832 roku na podstawie okazu, który błędnie uważali za odłowiony w Manado na wyspie Celebes. Nadali oni gatunkowi binominalną nazwę Muscicapa manadensis[6][a]. W 1941 roku miejsce typowe tego gatunku zostało przemianowane na Manokwari na Nowej Gwinei[7].
Ptak został pierwotnie zaliczony do rodzaju Muscicapa, a następnie umieszczony w Monarcha, aż do przeniesienia do Symposiachrus w roku 2009[8]. Nie wyróżnia się podgatunków[9][10].
Morfologia
edytujBrak dymorfizmu płciowego[9]. Czarna górna część ciała i pierś, biały brzuch, szarawy dziób, dość długi ogon i zarys gęstego czuba. Podobny do samców muszarki bladej i czarno-białej, ale monareczka kapturowa występuje raczej w głębi lasu niż na bardziej otwartych terenach, a biały spód ciała sięga do boków piersi[11].
Długość ciała 15–16,5 cm[9].
Występowanie
edytujMonareczka kapturowa występuje na Nowej Gwinei, zarówno w części należącej do Indonezji, jak i do Papui-Nowej Gwinei[3]. Zamieszkuje lasy nizinne i podgórskie[12]. Spotykana przeważnie do około 375 m n.p.m., lokalnie do 1200 m n.p.m.[9] Ptak ten nie migruje[3]. Zasięg występowania (EOO – Extent of occurence) obejmuje teren 950 tys. km²[11].
Ekologia
edytujCzęsto spotykany w parach lub mieszanych stadach w zaroślach, gdzie trudno go dostrzec[11]. Dieta gatunku nie została dobrze poznana; wiadomo, że zjada głównie drobne bezkręgowce i larwy[9].
Sezon lęgowy ma miejsce w sierpniu i wrześniu. Zbadano nieliczne gniazda tego gatunku, były one zbudowane z ciemnych włókien roślinnych, korzonków i mchów (czasem ze zwisającym „ogonem”), wyścielone korzonkami epifitów. Gniazda znajdowały się na wysokości 1–1,65 m nad ziemią, w rozwidleniu gałęzi smukłych drzewek. W zniesieniu dwa ciemnobrązowe jaja z ciemniejszymi plamkami na szerszym końcu[9].
Status zagrożenia
edytujW Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) gatunek został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski). Gatunek ten ma bardzo duży zasięg, a zatem nie zbliża się do progu zagrożenia na podstawie kryterium wielkości zasięgu. Wielkość populacji nie została określona ilościowo, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki i występujący lokalnie. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny[3][11].
Uwagi
edytuj- ↑ Chociaż na stronie tytułowej tomu Voyage de la corvette l’Astrolabe widnieje rok 1830, został on opublikowany dopiero w 1832 roku. (Jiří Mlíkovský. The dating of the ornithological part of Quoy and Gaimard's "Voyage de l'Astrolabe". „Zoological bibliography”. 2 (2&3), s. 59–69, 2012. (ang.).)
Przypisy
edytuj- ↑ Symposiachrus manadensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage: Hooded Monarch Symposiachrus manadensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-07-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Symposiachrus manadensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 – monarki – Monarchs (wersja: 2022-08-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-07-06].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 332, 1999.
- ↑ Jean Quoy, Joseph Paul Gaimard: Voyage de la corvette l'Astrolabe : exécuté par ordre du roi, pendant les années 1826-1827-1828-1829: Zoologie. T. 1. Paris: J. Tastu, 1830, s. 174. (fr.).
- ↑ Check-list of Birds of the World. T. 11. Museum of Comparative Zoology, 1986, s. 510. (ang.).
- ↑ IOC Bird List v2.0. 2009. [dostęp 2016-10-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f P. Clement: Hooded Monarch (Symposiachrus manadensis), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-07-06]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-07-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Species factsheet: Symposiachrus manadensis [online], BirdLife International [dostęp 2023-07-01].
- ↑ Hooded Monarch Symposiachrus manadensis, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2023-07-01] (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia, nagranie głosu i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).