Modole
Modole, także: Madole[1], Tobelo-Modole[2][3] – indonezyjska grupa etniczna z wyspy Halmahera w prowincji Moluki Północne, zamieszkująca region Kao (Kau)[4], jedna z kilku lokalnych grup ludności (obok Pagu, Tobelo Boeng i Toliliko wraz z Kao Islam)[5]. Wielka Encyklopedia Rosyjska podaje, że ich populacja wynosi 3 tys. osób[6]. Obszar grupy etnicznej Modole znajduje się w obrębie kecamatanu Kao Barat[7]. Poza Kao zamieszkują inne zakątki Halmahery[8]. Należą do grupy ludów północnohalmaherskich (niebędących ludnością austronezyjską)[6][9].
| Populacja |
3 tys. |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania |
Indonezja (wyspa Halmahera, Moluki Północne) |
| Język | |
| Religia |
chrześcijaństwo (protestantyzm), wierzenia tradycyjne |
| Grupa | |
| Pokrewne |
Posługują się własnym językiem modole[10][11]. W niektórych wsiach stwierdzono zanik jego użycia (miejscowy malajski wypiera rodzime języki regionu)[12]. Są spokrewnieni z ludem Tobelo. Bywają podciągani pod pojęcie Togutil, ale sami nie identyfikują się z tą nazwą[2].
W odróżnieniu od innych społeczności Halmahery jeszcze pod koniec XX w. pewne grupy Modole utrzymywały tradycyjny styl życia, opierając się wpływom zewnętrznym[13]. Według danych z tego okresu Modole żyją w wioskach składających się z 10–20 domów, w których mieszkają po 3–4 osoby. Odnotowano praktykę kazirodztwa w obrębie poszczególnych wsi. Osoby spoza najbliższych kręgów są uznawane za obce, podobnie jak członkowie innych grup etnicznych[14].
Ludność Modole zamieszkująca rejon zatoki Buli i miejscowości Maba uchodzi za nieprzyjaźnie nastawioną do obcych. Z kolei grupa Modole z rejonu rzeki Tayawi (Kali Tayawi) utrzymuje kontakty z pobliską ludnością i prowadzi handel[14]. Oficjalnie wszyscy mieszkańcy Tayawi są zarejestrowani jako wyznawcy protestantyzmu[15].
Modole uprawiają ryż suchy, słodkie ziemniaki, kukurydzę i maniok; część innych upraw (palma kokosowa, kakao, sago, banany) przeznaczona jest na sprzedaż[16]. Mają rozwiniętą medycynę tradycyjną[17].
Przypisy
edytuj- ↑ Paul Michael Taylor: The Folk Biology of the Tobelo People: A Study in Folk Classification. Washington: Smithsonian Institution Press, 1990, s. 12, seria: Smithsonian Contributions to Anthropology 34. DOI: 10.5479/si.00810223.34.1. ISBN 978-0-8357-4325-9. OCLC 490529608. [dostęp 2022-08-26]. (ang.).
- ↑ a b Topatimasang 2016 ↓, s. 86.
- ↑ Leith 1998 ↓.
- ↑ M. Junus Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid L–Z. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 584. OCLC 1027453789. [dostęp 2022-08-03]. (indonez.).
- ↑ Christopher R. Duncan, Violence and Vengeance: Religious Conflict and Its Aftermath in Eastern Indonesia, Ithaca: Cornell University Press, 2013, s. 50, DOI: 10.7591/cornell/9780801451584.001.0001, ISBN 978-0-8014-5158-4, ISBN 978-0-8014-7913-7, ISBN 978-0-8014-6910-7, OCLC 865508920, JSTOR: 10.7591/j.ctt32b65z [dostęp 2023-01-06] (ang.).
- ↑ a b Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija. [dostęp 2022-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-26)]. (ros.).
- ↑ Muslim 2014 ↓, s. 57.
- ↑ Topatimasang 2016 ↓, s. 87.
- ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 474. ISBN 5-85270-155-6. OCLC 40821169. [dostęp 2024-07-14]. (ros.).
- ↑ Mark Taber (red.): Atlas bahasa tanah Maluku. Ambon: Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura, 1996, s. 9. ISBN 978-979-8132-90-2. OCLC 40713056. [dostęp 2023-11-25]. (indonez.).
- ↑ Muhamad Hisyam, Dwi Purwoko, Usman, Dalan M. Perangin-angin: Vitalitas bahasa Pagu. Jakarta: Pusat Penelitian Kemasyarakatan dan Kebudayaan, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (PMB-LIPI), 2012, s. 20. ISBN 978-602-221-209-6. OCLC 879572219. [dostęp 2022-08-26]. (indonez.).
- ↑ Muslim 2014 ↓, s. 56–58.
- ↑ Topatimasang 2016 ↓, s. 88–89.
- ↑ a b Topatimasang 2016 ↓, s. 89 (przyp. 5).
- ↑ Topatimasang 2016 ↓, s. 90–91 (przyp. 7).
- ↑ Leith 1998 ↓, s. 119.
- ↑ Topatimasang 2016 ↓, s. 93–94.
Bibliografia
edytuj- Jennifer Leith: Resettlement History, Resources and Resistance in North Halmahera. W: Sandra Norma Pannell, Franz von Benda-Beckmann (red.): Old World Places, New World Problems: Exploring Issues of Resource Management in Eastern Indonesia. Canberra: Centre for Resource and Environmental Studies, Australian National University, 1998, s. 113–142. ISBN 0-86740-506-6. OCLC 39922594. (ang.).
- M. Umar Muslim: Bahasa Kao di desa Kao. W: Endang Retnowati, M. ’Azzam Manan (red.): Identifikasi bahasa & kebudayaan etnik minoritas Kao. Jakarta: LIPI Press, 2014, s. 43–72. ISBN 978-979-799-778-6. OCLC 904593663. [dostęp 2023-11-25]. (indonez.).
- Kisah-3: Orang Modole: Peramu Sejati Yang Kian Terdesak. W: Roem Topatimasang (red.): Orang-orang Kalah: Kisah Penyingkiran Masyarakat Adat Kepulauan Maluku. Robby Teniwut (autor notatek). Wyd. 2. Sleman, Yogyakarta: INSISTPress, 2016, s. 84–94. ISBN 978-602-0857-16-9. OCLC 1002419730. (indonez.).