Język modole
Język modole (lub madole)[1][2] – język zachodniopapuaski używany w północnej części wyspy Halmahera w indonezyjskiej prowincji Moluki Północne, w regionie Kao. Według danych szacunkowych z 2019 r. mówi nim 3 tys. osób[3]. Należy do grupy języków północnohalmaherskich[4][5].
| Obszar |
wyspa Halmahera (Moluki Północne, Indonezja) | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
3 tys. (2019) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | mqo | ||
| IETF | mqo | ||
| Glottolog | modo1249 | ||
| Ethnologue | mqo | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Posługuje się nim grupa etniczna Modole[6][7]. Jego użytkownicy zamieszkują obszar kecamatanu Kao Barat (kabupaten Halmahera Utara)[3][8]. Dzieli się na dwa dialekty: północny i południowy, przy czym różnice między nimi zostały opisane jako niewielkie[1]. Odpowiada to lokalnemu podziałowi na dwie grupy wsi. Dialekt północny jest używany w miejscowościach Pitago, Kai, Bailengit, Parseba, Tuguis i Soa Maetek, a południowy – w Tolabit, Soahukum i Soa Singaji[9].
Język niewielkiej społeczności; w latach 80. XX w. liczbę jego użytkowników oszacowano na 1800 osób[10][11]. Jest wyraźnie zagrożony wymarciem; w wielu domenach (edukacji, administracji czy sferze religijnej) dominują inne języki (lokalny malajski, indonezyjski)[3]. W niektórych wsiach odnotowano zanik jego użycia (rodzime języki regionu tracą na znaczeniu wraz z postępującą ekspansją malajskiego)[12].
Dostępne dane nt. tego języka (z XX w.) sprowadzają się do materiałów leksykalnych i tekstowych[11]. Opublikowano listy słownictwa (1980, 1916)[13][14] oraz zbiór tekstów (wraz z tłumaczeniami, 1916)[15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Modole, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-08] (ang.).
- ↑ Modole. [w:] Data Pokok Kebahasaan dan Kesastraan [on-line]. Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan, Kebudayaan, Riset, dan Teknologi. [dostęp 2024-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-10-12)]. (indonez.).
- ↑ a b c Modole in Indonesia. [w:] The World Atlas of Languages [on-line]. UNESCO. [dostęp 2024-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-10-12)]. (ang.).
- ↑ Voorhoeve 1983 ↓.
- ↑ Voorhoeve 1988 ↓.
- ↑ Muhamad Hisyam i inni, Vitalitas bahasa Pagu, Jakarta: Pusat Penelitian Kemasyarakatan dan Kebudayaan, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (PMB-LIPI), 2012, s. 20, ISBN 978-602-221-209-6, OCLC 879572219 [dostęp 2022-08-26] (indonez.).
- ↑ Robby Teniwut, Kisah-3: Orang Modole: Peramu Sejati Yang Kian Terdesak, [w:] Roem Topatimasang (red.), Orang-orang Kalah: Kisah Penyingkiran Masyarakat Adat Kepulauan Maluku, wyd. 2, Sleman, Yogyakarta: INSISTPress, 2016, s. 84–94, ISBN 978-602-0857-16-9, OCLC 1002419730 [dostęp 2022-08-26] (indonez.).
- ↑ Muslim 2014 ↓, s. 57.
- ↑ Grimes i Grimes 1984 ↓, s. 53.
- ↑ Voorhoeve 1983 ↓, s. 18.
- ↑ a b Voorhoeve 1988 ↓, s. 189.
- ↑ Muslim 2014 ↓, s. 56–58.
- ↑ W. A. L. Stokhof, Lia Saleh-Bronkhorst: Holle lists: vocabularies in languages of Indonesia. Vol. 2. Sula and Bacan Islands, North Halmahera, South and East Halmahera. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University for Linguistic Circle of Canberra, 1980, s. 203–214, seria: Pacific Linguistics D-28; Materials in languages of Indonesia 2. DOI: 10.15144/PL-D28. ISBN 0-85883-218-6. OCLC 27582893. [dostęp 2022-09-27]. (ang.).
- ↑ G. J. Ellen. Woordenlijst van het Modòle op Noord-Halmahera. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”. 72, s. 103–139, 1916. [dostęp 2022-09-27]. (niderl.).
- ↑ G. J. Ellen. Verhalen en fabelen in het Modòle met vertalingen. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”. 72, s. 197–232, 1916. OCLC 1026597356. [dostęp 2022-09-27]. (niderl.).
Bibliografia
edytuj- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Galela-Loloda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 25, Dallas: SIL International, 2022 [dostęp 2022-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-27] (ang.).
- Charles E. Grimes, Barbara D. Grimes, Languages of the North Moluccas: a preliminary lexicostatistic classification, [w:] E.K.M. Masinambow (red.), Maluku dan Irian Jaya, Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1984 (Buletin LEKNAS III.1), s. 35–63, OCLC 54222413 (ang.).
- M. Umar Muslim, Bahasa Kao di desa Kao, [w:] Endang Retnowati, M. ’Azzam Manan (red.), Identifikasi bahasa & kebudayaan etnik minoritas Kao, Jakarta: LIPI Press, 2014, s. 43–72, ISBN 978-979-799-778-6, OCLC 904593663 [dostęp 2023-11-25] (indonez.).
- Clemens L. Voorhoeve, The Non-Austronesian Languages in the North Moluccas, [w:] E.K.M. Masinambow (red.), Halmahera dan Raja Ampat sebagai kesatuan majemuk: studi-studi terhadap suatu daerah transisi, Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1983 (Buletin LEKNAS II.2), s. 13–40, OCLC 23557257 (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve, The languages of the North Halmaheran stock, [w:] Papers in New Guinea linguistics. No. 26, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988 (Pacific Linguistics A-76), s. 181–209, DOI: 10.15144/PL-A76.181, ISBN 0-85883-370-0, OCLC 220535054 (ang.).