Mistrzostwa Polski w piłce nożnej (1924)

Przymusowa absencja polskich sportowców (w tym reprezentacji piłkarskiej) na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1920, spowodowana trwającą wojną polsko-bolszewicką, stała się przyczynkiem do priorytetowego potraktowania startu w kolejnych igrzyskach (Paryż 1924) przez niemal wszystkie istniejące wówczas związki sportowe. W tym celu, 11 grudnia 1923 powołano w Warszawie Społeczny Komitet na Rzecz Startu Olimpijskiego.

Mistrzostwa Polski w piłce nożnej 1924

1923 1925
Szczegóły
Państwo	Polska
Zwycięzca	brak

Jesienią 1923 Polski Związek Piłki Nożnej zorganizował wśród poszczególnych OZPN-ów referendum dotyczące możliwości odstąpienia od przeprowadzania w roku 1924 mistrzostw kraju w dotychczasowej formule, tj. mistrzostw poszczególnych okręgów – na wiosnę, a finałowego turnieju mistrzostw Polski – jesienią i zimą. Wyniki referendum ogłoszono 11 grudnia 1923. Jednomyślnie postanowiono, by mistrzowskie rozgrywki okręgowe zorganizować dopiero od sierpnia 1924 (czyli po zakończeniu paryskich igrzysk), a fazę finałową wyznaczyć na wiosnę 1925. Doprowadziło to zmiany, obowiązującego w latach 1920–1923, systemu „wiosna-jesień” na cykl „jesień-wiosna” i w praktyce oznaczało, że w sezonie/roku kalendarzowym 1924 piłkarski mistrz Polski nie zostanie wyłoniony. Ustalono również, że wiosną 1924 będą prowadzone „okręgowe rozgrywki puharowe” (pisownia oryginalna, zgodna z polską ortografią sprzed reformy w 1936). Odbywające się w dniach 23–24 lutego 1924, w sali krakowskiego Magistratu, 5. Walne Zgromadzenie PZPN, m.in.:

1. Zatwierdziło wyniki referendum i wszystkie dokonane wcześniej ustalenia, dotyczące systemu rozgrywek w latach 1924–1925;
2. Potwierdziło start reprezentacji w olimpijskim turnieju piłkarskim;
3. Zlikwidowało „komisję selekcyjną” reprezentacji Polski, wprowadzając na jej miejsce stanowisko „kapitana związkowego” (pierwowzoru współczesnego selekcjonera) i powierzyła je Adamowi Obrubańskiemu;
4. Zatwierdziło węgierskiego trenera – Gyulę Bíró, jako osobę odpowiedzialną za przygotowanie piłkarzy do turnieju olimpijskiego;
5. Nałożyło na wszystkie dziewięć istniejących wówczas Okręgowych Związków Piłki Nożnej obowiązek wpłaty 3200 dolarów na rzecz startu kadry piłkarskiej w Igrzyskach VIII Olimpiady.

W ramach przygotowań - oprócz treningów i wewnętrznych gier (przeciwko reprezentacji B) - 18 maja 1924 polska kadra rozegrała oficjalne, towarzyskie spotkanie ze Szwecją na Stadionie Olimpijskim w Sztokholmie, przegrywając 5:1 (1:0), a jedynego gola dla „biało-czerwonych” zdobył Mieczysław Batsch (w 57 minucie na 2:1). Dwa dni później - również w Sztokholmie - doszło do rewanżu, w którym ulegliśmy Szwedom 7:1 (4:0) – był to jednak mecz nieoficjalny. W ostatnim sparingu przed igrzyskami, 29 maja 1924 w Rennes, pokonaliśmy drużynę Francji Zachodniej 3:1 (1:1).

Pamiątkowa fotografia polskiej „11” przed olimpijskim debiutem z Węgrami.

Pierwszy w historii udział piłkarskiej reprezentacji Polski w igrzyskach olimpijskich - będący jednocześnie jej debiutem w wielkiej imprezie międzynarodowej - nastąpił 26 maja 1924 na Stade Bergeyre w Paryżu, w meczu I rundy, przeciwko Węgrom i zakończył się porażką 5:0 (1:0), skutkującą odpadnięciem „biało-czerwonych” z turnieju.

I runda – mecz nr 6
Skład Polski (alfabetycznie): Mieczysław Batsch, Stanisław Kazimierz Cikowski, Wawrzyniec Cyl, Stefan Fryc, Józef Kałuża, Wacław Kuchar, Henryk Reyman, Leon Sperling, Marian Spoida, Zdzisław Styczeń, Mieczysław Wiśniewski;
Zawodnicy rezerwowi (nie grali): Ludwik Gintel, Emil Görlitz, Władysław Krupa, Juliusz Miller, Jan Reyman, Wawrzyniec Staliński, Tadeusz Synowiec,
Kapitan związkowy: Adam Obrubański

26 maja 1924 17:00	Węgry Eisenhoffer  14' Hirzer  51', 58' Opata  70', 87'	5 : 0 (1:0) Raport	Polska	Stade Bergeyre, Paryż Widzów: 3 578 Sędzia: Johannes Mutters (Holandia)

Węgry – awans do II rundy (1/8 finału); Polska – odpadnięcie z turnieju.

Pamiątkowa plakieta za mistrzostwo z 1924 dla Pogoni Lwów przyznana przez PZPN

Fatalny nastrój kibiców po olimpijskiej klęsce reprezentacji był dodatkowo potęgowany przez brak emocji, związanych z walką o tytuł mistrza Polski. Rozgrywki w klasach A, B i C nie stanowiły rekompensaty za przesunięcie fazy finałowej na rok 1925. Dlatego jedno ze spotkań, rozegranych w 1924, ówczesna prasa uznała za wyjątkowe. Był to towarzyski mecz dwóch najlepszych drużyn poprzedniego sezonu – wicemistrzowskiej Wisły Kraków przeciwko triumfatorom edycji 1923 – Pogoni Lwów. Zaplanowano go na 16 listopada 1924, na stadionie Wisły w Krakowie. Już na wiele dni przed jego rozegraniem został on nazwany pojedynkiem o nieoficjalne mistrzostwo Polski 1924 (o „moralne mistrzostwo Polski”). Jego rangę dodatkowo podkreślała obecność na trybunach Marszałka Józefa Piłsudskiego, przebywającego akurat w stolicy Małopolski. Bój potwierdził supremację Pogoni, która zwyciężyła 2:3. Pamiątkowe zdjęcie marszałka pośród uczestników meczu jest jedną z najsłynniejszych fotografii sportowych dwudziestolecia międzywojennego.

Mecz towarzyski o tytuł nieoficjalnego mistrza Polski 1924

16 listopada 1924 11:45	Wisła Kraków Czulak  12' Reyman  60'	2 : 3 (1:2) Raport	Pogoń Lwów  8' Słonecki  14', 73' Batsch	Stadion Wisły, Kraków Widzów: 2 500 Sędzia: Andrzej Rutkowski (Kraków)

Bibliografia

• Gowarzewski A. i inni: Liga Polska (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 25). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000, s. 1-216. ISBN 83-88232-02-9.
• Gowarzewski A. i inni: 75 lat PZPN Księga jubileuszowa (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 12). Katowice: Wydawnictwo GiA, 1994, s. 1-199. ISBN 83-902751-1-2.
• Gowarzewski A. i inni: Album 80 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000. Brak numerów stron w książce
• Gowarzewski A. i inni: Album 90 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2010. Brak numerów stron w książce
• Hałys J.: Polska Piłka Nożna. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 1-995. ISBN 83-03-00804-8.