Masa Krytyczna
Masa Krytyczna – nieformalny ruch społeczny polegający na organizowaniu spotkań jak najliczniejszej grupy rowerzystów i ich wspólnym przejeździe przez miasto. Spotkania te odbywają się pod hasłem „My nie blokujemy ruchu, my jesteśmy ruchem”[1] i mają na celu zwrócenie uwagi władz i ogółu społeczeństwa na zwykle ignorowanych rowerzystów[2].
Informowanie o spotkaniach polega zazwyczaj na powielaniu i rozprowadzaniu na terenie miasta niewielkich ulotek oraz ew. prowadzeniu strony internetowej. Rzadko zdarza się, aby masa odbywała się w inny dzień niż ostatni piątek miesiąca. Jest to od dawna zwyczajowo ustalony termin, wspólny dla wielu miast.
Masa Krytyczna i podobne imprezy na świecie
edytuj
Masa Krytyczna została zapoczątkowana w 1992 roku (25 września) w San Francisco, gdzie odbywa się do dzisiaj, w każdy ostatni piątek miesiąca. Idea ta została przeniesiona następnie do innych miast w USA, a następnie do Europy, Australii i kilku miast w Azji. Obecnie Masa Krytyczna odbywa się w kilkuset miastach na całym świecie. Największe comiesięczne imprezy odbywają się wciąż w San Francisco (ok. 2000 ludzi), Nowym Jorku (ok. 5000 ludzi) i Londynie (1500 osób).[potrzebny przypis]
Nazwa Masa Krytyczna jest używana także dla innych, mniej regularnych rowerowych przejazdów. Przykładem może być Budapeszt, w którym impreza odbywa się dwa razy w roku – na Europejski Dzień bez Samochodu i Dzień Ziemi (comiesięczny przejazd nazywa się tam „masą minimalną”). W przejeździe 20 kwietnia 2008 r. w budapeszteńskiej Masie wg szacunków wzięło udział 60–80 tys. rowerzystów[3].
Masa Krytyczna w Polsce
edytujW Polsce spotkania i przejazdy odbyły się:
- w Warszawie – 2366 osób 30 maja 2008 roku (przejazd organizowany co miesiąc)[4];
- w Łodzi – 2183 osób 28 czerwca 2013 roku (przejazd organizowany co miesiąc)[5]
- Zagłębiowska Masa Krytyczna – 5000 osób 3 maja 2018 roku (przejazd organizowany raz w roku)[6].
Do grona polskich miast w których odbywa się Masa Krytyczna regularnie dołączają kolejne, zachęcone sukcesem tego typu przejazdów – m.in.[7]:
- Ostrów Wielkopolski – od 2004
- Opole – od 1997
- Warszawa – Warszawska Masa Krytyczna – od V 1998
- Łódź – Łódzka Masa Krytyczna – od VI 1999
- Gorzów Wielkopolski – od 1999 z przerwami (obecnie impreza organizowana przez gorzowskie Stowarzyszenie „Sztuka Miasta”)[8]
- Lublin – od 29 marca 2003
- Szczecin – od III 2003
- Wrocław – od IV lub V 2003
- Radom – od V 2003
- Katowice – od IX 2003
- Białystok – od IX 2003
- Bydgoszcz – od I 2004 spod Hali Łuczniczka (w 2010 powstało Stowarzyszenie Bydgoska Masa Krytyczna)[9]
- Sanok – od IV 2004
- Legionowo – od VIII 2004
- Tychy – od 26 września 2004
- Otwock – od X 2004
- Przemyśl – od X 2004
- Częstochowa – od VIII 2004
- Stargard – VIII 2004
- Poznań – od IX 2004
- Kraków – od V 2005 do III 2015[10]
- Piła – od 3 czerwca 2005
- Rzeszów – od VI 2005
- Piotrków Trybunalski – od 28 października 2005
- Słupsk – od VII 2006
- Toruń – od 24 marca 2007
- Mielec – od VII 2007
- Racibórz – od X 2007
- Brzeg – od X 2008
- Konin – od IX 2008 (impreza organizowana przez Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Koninie pod patronatem władz miasta)
- Gliwice – od IV 2009
- Łapy – od V 2009
- Bytom – od 31 lipca 2009
- Nysa – od 31 lipca 2009
- Chełm – od 28 kwietnia 2010
- Kołobrzeg – od 1 maja 2010
- Wałbrzych – od 28 maja 2010
- Zabrze – od 13 sierpnia 2010[11]
- Kozienice – od 11 września 2010
- Tarnów – od 27 maja 2011
- Sosnowiec – od 2008 (raz w roku)
- Koszalin – od 27 maja 2011
- Leszno – od 29 lipca 2011
- Gdynia – od 30 marca 2012[12]
- Biłgoraj – od 27 kwietnia 2012[13];
- Grudziądz – od 25 maja 2012[14]
- Świdnik – od maja 2012[15]
- Chrzanów – od 1 lipca 2012[16]
- Łomża – od 27 lipca 2012[17]
- Choroszcz – od 31 sierpnia 2012[18]
- Olkusz – od 28.03.2014[19]
- Wydminy – od 25.12.2015.
- Śrem - od 20 maja 2017.
Przypisy
edytuj- ↑ Istota Masy Krytycznej.
- ↑ Warszawska Masa Krytyczna. [dostęp 2008-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)].
- ↑ Critical Mass – Budapest. criticalmass.wikia.com. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ Warszawska Masa Krytyczna – 30 maja 2008. masa.waw.pl, 2008-06-10. [dostęp 2010-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
- ↑ Łódzka Masa Krytyczna – 28 czerwca 2013. MasaKrytyczna.org, 2013-07-01. (pol.).
- ↑ Marcin Wielgus, Zagłębiowska Masa Krytyczna: Padł rekord frekwencji! [GALERIA], „ESKA Info”, 3 maja 2018 [dostęp 2018-05-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-04] (pol.).
- ↑ daty za biuletynem RGTK, z 26 VI 2005 r.
- ↑ Setki rowerzystów przejechały przez Gorzów (wideo, zdjęcia) – gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Jarosław Więcławski Bydgoska Masa Krytyczna jest pełnoletnia. Jak się zmieniała? Express Bydgoski 2.02.2022, s. 5
- ↑ Ostatnia masa krytyczna w Krakowie - wRower.pl - Rowery od A do Z [online], pl/wiadomosci/ostatnia-masa-krytyczna-w-krakowie,6168.html [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Galeria | Zabrzańska Masa Krytyczna [online], zmk.slask.pl [dostęp 2016-09-13].
- ↑ Gdyńska Masa Krytyczna ma już rok
- ↑ Pierwsza Masa Krytyczna za nami Biłgoraj. www.bilgorajprzyjaznyrowerzystom.pl, 2012-04-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ Wybuchła I Grudziądzka Rowerowa Masa Krytyczna. [dostęp 2012-05-27].
- ↑ Strona Świdnickiej Masy Krytycznanej na facebooku
- ↑ Strona Chrzanowskiej Masy Krytycznanej na facebooku
- ↑ Artykuł na portalu regionalnym
- ↑ 1 Masa Krytyczna w Choroszczy – Sierpień 2012 | Głos Choroszczy [online], gloschoroszczy.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).
- ↑ Strona Olkuskiej Masy Krytycznej na facebooku