Maksymilian Hajkowicz

Maksymilian Hajkowicz
	pułkownik saperów
Pełne imię i nazwisko	Maksymilian Konrad Hajkowicz
Data i miejsce urodzenia	3 marca 1889 ; Święciany
Data i miejsce śmierci	16 lutego 1940 ; Bukareszt
	Przebieg służby
Lata służby	1912–1940
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Litwy Środkowej; Wojsko Polskie
Jednostki	Aleksandrowska Szkoła Wojskowa; 17 Pułk Inżynieryjny; I Korpus Polski w Rosji; III Korpus Polski w Rosji; 3 Pułk Saperów Wileńskich; Wyższa Szkoła Wojenna; Centrum Wyszkolenia Saperów; 2 Grupa Saperów
Stanowiska	zastępca szefa Zarządu Fortecznego; szef Inżynierii; szef Wydziału Organizacyjnego Szefostwa Inżynierii DOK nr I; zastępca dowódcy 3 batalionu saperów; szef Oddziału Organizacyjnego Departamentu V Inżynierii i Saperów w M.S. Woj.; szef saperów przy II wiceministrze spraw wojskowych; dowódca grupy saperów
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa kampania wrześniowa;
	Odznaczenia

Maksymilian Konrad Hajkowicz (ur. 3 marca 1889 w Święcianach^[1], zm. 16 lutego 1940 w Bukareszcie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego.

Życiorys

Syn Jana i Joanny z Tworkowskich^[1]. W 1910 roku ukończył gimnazjum handlowe w Wilnie, po czym został powołany do odbycia obowiązkowej służby wojskowej w armii rosyjskiej. W latach 1910–1912 był słuchaczem Aleksandrowskiej Szkoły Wojskowej w Moskwie, po jej ukończeniu otrzymał stopień podporucznika saperów. Następnie służył w 17 pułku inżynieryjnym w Zarajsku, w składzie którego wyruszył na front. Latem 1917 roku zdezerterował z jednostki, aby dostać się do Legionów Polskich, ale został ujęty i osadzony w więzieniu. Zdołał z niego uciec przy pomocy zaprzyjaźnionego strażnika. Po wybuchu rewolucji lutowej w Rosji powrócił do macierzystego pułku, w którym zwerbował ok. 150 żołnierzy–Polaków i dotarł z nimi do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Z braku wolnych etatów oficerskich został przeniesiony do formującego się III Korpusu Polskiego na Ukrainie. W Kijowie wstąpił do Związku Wojskowych Polaków i został łącznikiem ZWP z Korpusem. W styczniu 1918 roku, po odwrocie Korpusu i zajęciu miasta przez wojska bolszewickie, pozostał w Kijowie, zabezpieczając przed komunistami dokumenty, broń i mienie ZWP i Korpusu – uratował dzięki temu życie wielu Polakom, którzy zostali w mieście. Sam ukrywał się. Po opuszczeniu Kijowa przez bolszewików pracował jako urzędnik.

Na początku grudnia 1918 roku udało mu się przedostać do Polski i niezwłocznie wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Objął funkcję zastępcy szefa Zarządu Fortecznego w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Podczas wojny polsko-bolszewickiej uczestniczył pod koniec grudnia 1919 roku w zdobywaniu Wilna, a następnie w walkach nad Dźwiną. W trakcie ofensywy bolszewickiej na Warszawę kierował pracami fortecznymi na przedmościu warszawskim. Jesienią 1920 roku został szefem Inżynierii Wojska Litwy Środkowej, biorąc udział w kampanii gen. Lucjana Żeligowskiego przeciwko Litwinom.

Po zakończeniu działań wojennych sprawował funkcję szefa Wydziału Organizacyjnego Szefostwa Inżynierii DOK nr I w Warszawie (1921–1923) oraz pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 3 pułku saperów w Wilnie (1923–1925). W latach 1925–1926 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po jej ukończeniu został szefem Oddziału Organizacyjnego Departamentu V Inżynierii i Saperów w Ministerstwie Spraw Wojskowych, a w 1929 roku komendantem Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie^[2]. W latach 1934–1936 był szefem saperów przy II wiceministrze spraw wojskowych. Następnie objął dowództwo 2 Grupy Saperów, które sprawował do wybuchu wojny obronnej 1939 Uczestniczył w walkach z Niemcami.

Zmarł 16 lutego 1940 w Bukareszcie i tam został pochowany^[3]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 84-1-9)^[4].

Awanse

major – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował 29 lokatę w korpusie oficerów inżynierii i saperów)
podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 1 lokata w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[5]
pułkownik – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 r.^[6]

Ordery i odznaczenia

Krzyż Walecznych (1922)^[7]
Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1934)^[8]
Medal Niepodległości (25 stycznia 1933)^[9]
Srebrny Krzyż Zasługi (30 grudnia 1924)^[10]^[11]
Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)^[12]
Order Świętej Anny II, III i IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Stanisława II i III klasy (Imperium Rosyjskie)

Opinie

"/13 X 1937 - komendant Centrum Wyszkolenia Saperów/ Zdolny człowiek o dobrze rozwiniętym sprycie. Posiada dość duże zdolności dowodzenia wsparte długoletnim doświadczeniem służbowym. Bardzo dobry organizator i administrator. Bardzo duża inicjatywa i chęć osiągnięcia dobrych wyników pracy. Taktycznie-przeciętny.: Mało pracuje w tym kierunku. Technicznie dobry. Jako Komendant Centrum Wyszkolenia Saperów uzyskał bardzo dobre wyniki pracy i dzięki dobremu wyzyskaniu swych podwładnych. W czasie wojny może być dowódcą saperów armii. 1938 /-/ gen.Dąbkowski
"/Kurs doskonalący dla wyższych dowódców w Centrum Wyszkolenia Piechoty 28.XI- 7 XII 1938/

Ćwiczenie w zakresie obrony obustronnie opartej: praca słaba. /-/ gen. Szyling

Ćwiczenie w zakresie obrony stałej na skrzydle o t wartym ugrupowania: praca przeciętna. /Muszę od razu zastrzec się, że warunki i sposób, w jakich ta praca została przeprowadzona,nie dają podstawy do oceny miarodajnej dla wartości danego dowódcy/ /-/ gen.Piskor
Wnioskował i referował dcy korpusu sprawy saperskie dokładnie i logicznie. /Podróż historyczno - taktyczna 19 - 21 maja 1937r. /-/ gen.Berbecki
Zdolny człowiek o dobrze rozwiniętym sprycie. Posiada dość duże zdolności dowodzenia wsparte długoletnim doświadczeniem służbowym. Bardzo dobry organizator i administrator. Bardzo duża inicjatywa i chęć osiągnięcia dobrych wyników pracy. Taktycznie-przeciętny. Mało pracuje w tym kierunku. Technicznie dobry. Jako Komendant Centrum wyszkolenia Saperów uzyskał bardzo dobre wyniki pracy,dzięki dobremu wyzyskaniu swych podwładnych. W czasie wojny może być dowódcą saperów Armii. /13.X.1937./ /-/ gen. Dąbkowski^[13]

Przypisy

↑ ^a ^b StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 245 .
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku.
↑ Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 23.
↑ Cmentarz Stare Powązki: MAKSYMILIAN KONRAD HAJKOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-09] .
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 3 z 28 stycznia 1928
↑ Rocznik oficerski 1939, s. 242.
↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 6821/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 347)
↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
↑ M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1925 r. nr 5, poz. 18 „za ofiarne zasługi, położone przy akcji ratunkowej w czasie powodzi wiosennej w 1924 roku”.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 9 z 24 stycznia 1925
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 28 z 23 grudnia 1927
↑ Opinie pułkowników saperów z 1938

Bibliografia

Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 802, 828.
Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 582, 591.
Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 247, 822.
Opinie pułkowników saperów z 1938.
Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939; stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Merkuriusz Towarzystwa Plewaków, nr 2, 2008 r. s. 16 [1] ISSN 1898-8970 informacja mjr Wacława Plewako o śmierci przyjaciela, przekazana z obozu w Starobielsku.

[kto245-1] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 245 .

[2] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku.

[3] Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 23.

[4] Cmentarz Stare Powązki: MAKSYMILIAN KONRAD HAJKOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-09] .

[5] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 3 z 28 stycznia 1928

[6] Rocznik oficerski 1939, s. 242.

[7] Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 6821/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 347)

[8] M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.

[9] M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[10] M.P. z 1925 r. nr 5, poz. 18 „za ofiarne zasługi, położone przy akcji ratunkowej w czasie powodzi wiosennej w 1924 roku”.

[11] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 9 z 24 stycznia 1925

[12] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 28 z 23 grudnia 1927

[13] Opinie pułkowników saperów z 1938

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]