Mędralowa
Mędralowa (także Wielki Jałowiec, słow. Modrálová lub Beskydok) – szczyt o wysokości 1169 m znajdujący się w tzw. Grupie Mędralowej (lub Paśmie Mędralowej), na mapach i w przewodnikach turystycznych często zaliczanej do Beskidu Żywieckiego[1][2]. Jednak według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski opracowanej przez Jerzego Kondrackiego należy do Pasma Przedbabiogórskiego w Beskidzie Makowskim[3]. Po stronie słowackiej są to Oravské Beskydy.
 Widok na Mędralową z Hali Trzebuńskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo |
Pasmo Przedbabiogórskie, Beskid Makowski / Oravské Beskydy, Karpaty |
| Wysokość |
1169 m n.p.m. |
| Wybitność |
176 m |
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°36′44,7″N 19°27′37,2″E/49,612417 19,460333
| |
Topografia
edytujMędralowa jest najwyższym szczytem Grupy Mędralowej i zarazem całego Beskidu Makowskiego. Znajduje się na granicy polsko-słowackiej, w grzbiecie pomiędzy Przełęczą Jałowiecką Północną (998 m) oddzielającą ją od Pasma Babiogórskiego, a przełęczą Głuchaczki (830 m) oddzielającą ją od Grupy Pilska. Grzbietem tym biegnie Wielki Europejski Dział Wodny. Pomiędzy głównym wierzchołkiem Mędralowej a przełęczą Głuchaczki na mapach wyróżniany jest jeszcze mało wybitny szczyt Mędralowej Zachodniej (1024 m).
Mędralowa ma dwa wierzchołki (zachodni i wschodni) znajdujące się w odległości około 500 m od siebie. Pomiędzy nimi znajduje się Hala Mędralowa. Wyższy jest wierzchołek zachodni. Jest on zwornikiem dla krótkiego grzbietu opadającego w widły dwóch źródłowych cieków potoku Bystra. Z niższego wierzchołka wschodniego w północno-wschodnim kierunku odchodzi grzbiet do Kolistego Gronia, łączący Mędralową z Pasmem Jałowieckim[2].
Historia
edytujNa wschodnim, niższym wierzchołku Mędralowej znajduje się słupek graniczny III/90. Jest to historyczny punkt graniczny. Do 1564 schodziły się na nim granice Węgier, Polski i ziem śląskich, a w czasie II wojny światowej granice Generalnego Gubernatorstwa, III Rzeszy i Słowacji. Wcześniej, w latach 1938-1939, cały szczyt Mędralowej znalazł się w granicach Polski (II Rzeczpospolita wymusiła na Czechosłowacji oddanie południowych stoków góry). W czasie II wojny światowej Niemcy przy pomocy miejscowej ludności wykonali na grzbiecie Mędralowej system ziemnych umocnień. Pozostałości okopów można zaobserwować jeszcze obecnie[1]. Na wierzchołku tym Słowacy ustawili dużą tablicę informacyjną z opisem ciekawych miejsc w okolicy. Tablica jest w kilku językach, w tym również w języku polskim.
Opis szczytu
edytuj- Wg "Przewodnika po Beskidach Zachodnich" K. Sosnowskiego
Góra Mędralowa (nie Mądraława!), sąsiadka Babiej od płn.-zach., (...) tylko pośrednio bywa zwiedzaną. Nie jest też i niczym osobliwą. Nazwę otrzymała od A. Mędrali z Przyborowa, b. właściciela hali szczytowej, która częściowo została przez zarząd dóbr żywieckich zakupiona i zalesiona. Na reszcie hali szałas i źródło na płn. kraju przy lesie. Na szczyt jej wrzyna się granica czechosł. kolanem najdalej ku płn. Powodem tego wcięcia jest dolina rzeczki Półhorzanki, która półkolem koło podnóża Cylu wcina się pod płd. podnóże Mędralowej i zbiera z niej wody.[4]
- Stan aktualny
Mędralowa jest całkowicie zalesiona, ale na jej północnych podszczytowych stokach znajduje się rozległa polana zwana Halą Mędralową. Na polanie znajduje się szałas, utrzymany w bardzo dobrym stanie (m.in. również dzięki społecznemu zaangażowaniu turystów i przewodników beskidzkich). Można w nim znaleźć schronienie przed deszczem, a w razie potrzeby również przenocować. Przebiegająca przez Mędralową granica polsko-słowacka jest najdalej na północ wysuniętym punktem granicznym Słowacji. Mędralowa jest jednym z punktów przelotowych szlaku prowadzącego z Babiej Góry na Pilsko. Roztacza się z niej widok na Jałowiec i Beskid Mały[1].
Z powodu trzymania się innego podziału geograficznego Polski Mędralowa nie znalazła się w Koronie Gór Polski (KGP). Jednak według podziału J. Kondrackiego jest ona najwyższym szczytem Beskidu Makowskiego i powinna być zaliczona do KGP.
Szlaki turystyczne
edytuj
Główny Szlak Beskidzki, odcinek Korbielów – Babia Góra
przełęcz Hucisko – Czerniawa Sucha – Kolisty Groń – Mędralowa – Babia Góra
słowacki znakowany szlak turystyczny
Panorama
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- ↑ a b Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Sosnowski Kazimierz: Przewodnik po Beskidach Zachodnich. Tom I. Beskid Śląski i Żywiecki. Wydanie IV pod red. B. Małachowskiego, Wiedza-Zawód-Kultura, Kraków 1948, s. 228