Lista finałów mistrzostw świata w piłce nożnej
Mistrzostwa świata w piłce nożnej – międzynarodowy turniej piłkarski, który rozgrywany jest od 1930 roku[2]. W tych rozgrywkach rywalizują narodowe reprezentacje mężczyzn, będące członkami Fédération Internationale de Football Association (FIFA), globalnej organizacji zarządzającej tym sportem. Turniej organizowany jest co cztery lata, oprócz 1942 i 1946 roku, kiedy rywalizację anulowano w związku z II wojną światową[3]. Ostatnie mistrzostwa, które rozgrywane były na boiskach w Katarze w 2022 roku, wygrała Argentyna, która pokonała Francję (3–3, 4–2 w rzutach karnych).
Data założenia |
1930 |
---|---|
Region |
świat (FIFA) |
Liczba drużyn | |
Pierwszy zwycięzca | |
Obecny zwycięzca |
Argentyna (3. tytuł) |
Najwięcej zwycięstw |
Brazylia (5. tytuł) |
Mistrzostwa świata 2026 | |
Strona internetowa |
Finał mistrzostw świata jest ostatnim meczem turnieju, a reprezentacja, która wygrywa ogłaszana jest mistrzem świata. Jeśli po 90 minutach regularnego czasu gry wynik jest nierozstrzygający, mecz zostaje przedłużony o 30 (2×15) minut. W wypadku, gdy wynik po zakończeniu dogrywki nadal jest remisowy, dyktowane są rzuty karne. Drużyna zwyciężająca w serii rzutów karnych zostaje mistrzem świata[4]. Dotychczas wynik turnieju rozstrzygał pojedynczy mecz, natomiast raz, w roku 1950, mistrz świata wyłoniony został z grupy finałowej (obejmującej cztery drużyny: Urugwaj, Brazylię, Szwecję i Hiszpanię) w systemie kołowym[5]. Zwycięstwo Urugwaju 2–1 nad Brazylią było meczem decydującym o mistrzostwie (był jednym z dwóch ostatnich meczów turnieju). Drużyna zakończyła zmagania w grupie na 1. miejscu, a o tryumfie tej fazy – i całego turnieju – przesądziła przewaga w liczbie zdobytych punktów. Ten mecz uznawany jest przez organizację FIFA jako de facto finał mistrzostw świata w 1950 roku[6].
W 22 rozegranych turniejach (stan na 2022) 80 drużyn narodowych wystąpiło przynajmniej raz[7]. Spośród nich 13 dotarło do finału tych rozgrywek, a 8 wygrało[a][9]. Brazylia, będąc 5-krotnym triumfatorem mistrzostw świata (1958, 1962, 1970, 1994, 2002)[10], jest najbardziej skuteczną drużyną tego turnieju, a także jedyną reprezentacją, która uczestniczyła we wszystkich edycjach mistrzostw[11]. Po cztery tytuły w dorobku mają Włochy (1934, 1938, 1982, 2006)[12] i Niemcy (1954, 1974, 1990, 2014)[13]. Argentyna jest trzykrotnym triumfatorem mistrzostw świata (1978, 1986, 2022)[14]. Dwie inne drużyny zdobyły Puchar Świata dwukrotnie: Urugwaj (1930, 1950) i Francja (1998, 2018)[15]. Drużyny Anglii (1966) oraz Hiszpanii (2010) wywalczyły po jednym mistrzostwie[10]. Niemcy swój czwarty tytuł (a pierwszy po zjednoczeniu) zdobyły w 2014 roku[16]. Ten tytuł sprawił, że Niemcy zostały pierwszą drużyną z Europy, która wygrała w Ameryce Południowej[17][18]. Reprezentacja narodowa, która wygrywa turniej otrzymuje Puchar Świata FIFA, a nazwa państwa jest grawerowana na spodniej części trofeum[19].
Finały mistrzostw świata w 1970 i 1994 (Brazylia–Włochy) oraz 1986, 1990 i 2014 (Argentyna–Niemcy) to jedyne mecze finałowe, w których spotykały się reprezentacje tych samych państw[18][20]. Dotychczas (stan na 2022) tylko dwukrotnie w meczu finałowym mistrzostw świata zwyciężyli turniejowi debiutanci – Urugwaj w 1930 i Włochy w 1934 roku[21].
Jedyne finały, które nie zostały rozegrane w niedzielę odbyły się w 1930 (środa)[22] i 1966 roku (sobota)[23].
Dotychczas (stan na 2022) jedynie reprezentacje państw europejskich i południowoamerykańskich dotarły do finałów mistrzostw świata[18][20][24][25].
Lista finałów
edytujMecz wygrany po dogrywce. | |
Mecz wygrany po rzutach karnych. |
* Na MŚ w 1950 nie było finału, zwycięzca turnieju został wyłoniony po rozegraniu meczów w grupie w systemie kołowym. Ostatni mecz fazy pomiędzy Brazylią a Urugwajem zadecydował o 1. i 2. miejscu.
Zestawienie finalistów
edytujKonfederacja | Występy | Wygrane | 2. miejsca |
---|---|---|---|
UEFA[k] | 28 | 12 | 16 |
CONMEBOL | 14 | 9 | 5 |
Drużyna narodowa | Zwycięstwa | 2. miejsca | Podsum. finałów | Lata wygranych MŚ | Lata zdobytych 2. m-c |
---|---|---|---|---|---|
Brazylia | 5 | 2 | 7 | 1958, 1962, 1970, 1994, 2002 | 1950, 1998 |
Niemcy | 4 | 4 | 8 | 1954, 1974, 1990, 2014 | 1966, 1982, 1986, 2002 |
Włochy | 4 | 2 | 6 | 1934, 1938, 1982, 2006 | 1970, 1994 |
Argentyna | 3 | 3 | 6 | 1978, 1986, 2022 | 1930, 1990, 2014 |
Francja | 2 | 2 | 4 | 1998, 2018 | 2006, 2022 |
Urugwaj | 2 | 0 | 2 | 1930, 1950 | – |
Anglia | 1 | 0 | 1 | 1966 | – |
Hiszpania | 1 | 0 | 1 | 2010 | – |
Holandia | 0 | 3 | 3 | – | 1974, 1978, 2010 |
Czechosłowacja | 0 | 2 | 2 | – | 1934, 1962 |
Węgry | 0 | 2 | 2 | – | 1938, 1954 |
Szwecja | 0 | 1 | 1 | – | 1958 |
Chorwacja | 0 | 1 | 1 | – | 2018 |
Uwagi
edytuj- ↑ Te liczby są zgodne z podsumowaniem dokonanym przez organizację FIFA, gdzie reprezentacje Niemiec Zachodnich/Niemiec, Czechosłowacji/Czech, Jugosławii/Serbii i Czarnogóry/Serbii oraz ZSRR/Rosji występują w zestawieniach (odpowiednio) jako jedna pozycja w prowadzonych przez organizację rejestrach[8].
- ↑ Po 90 min był wynik 1–1[29][30]
- ↑ Nie był to finał, a mecz decydujący o ostatecznym układzie tabeli grupy.
- ↑ Po 90 min. gry wynik był 2–2.[42][43]
- ↑ Po 90 min. wynik był 1–1[48][49].
- ↑ Po 120 min. wynik był 0–0. Brazylia wygrała po rzutach karnych 3–2.[56][57]
- ↑ Po 120 min. wynik był 1–1. Włochy wygrały po rzutach karnych 5–3.[62][63]
- ↑ Po 90 min. wynik był 0–0.[64][65]
- ↑ Wynik po 90 min. był 0–0.[66][67]
- ↑ Po 120 min. wynik był 3–3. Argentyna wygrała po rzutach karnych 4–2.
- ↑ Organizację UEFA, czyli Unię Europejskich Związków Piłkarskich, zrzeszającą krajowe federacje w Europie (dodatkowo kilka federacji z Azji) powołano w 1954 roku – jako trzecią po CONMEBOL (1916) i AFC (1954)[71][72]. Mimo że do 1954 roku UEFA nie istniała, to w oficjalnych zapisach orgaznizacji FIFA państwa europejskie, które wystąpiły na kilku pierwszych turniejach mistrzostw świata, figurują jako członkowie (nieistniejącej jeszcze) organizacji UEFA[73].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Derick C. Moore: U.S. Men’s Soccer Team Headed to 2022 World Cup in Qatar. census.gov, 2022-11-16. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-08)]. (ang.).
- ↑ History of FIFA – The first FIFA World Cup™. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (ang.).
- ↑ Andy Groom: England’s World Cup Story: From Winterbottom's 1950 to Capello's 2010. Andrews UK Limited, 2011, s. 5. ISBN 978-1-908582-54-6.
- ↑ Regulations: 2018 FIFA World Cup Russia. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-07)]. (ang.).
- ↑ Scott Murray: World Cup stunning moments: Uruguay's 1950 triumph in Brazil | Football. theguardian.com, 2018-03-15. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-28)]. (ang.).
- ↑ a b FIFA World Cup Finals since 1930. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-09)]. (ang.).
- ↑ Jayanta Oinam: Bahrain’s heartbreak! – Why AFC’s ‘fifth best’ keeps missing the FIFA World Cup finals bus. fifa.com. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
- ↑ FIFA World Cup: All-time ranking. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-25)]. (ang.).
- ↑ Utathya Nag: FIFA World Cup final records, stats and FAQs. olympics.com, 2022-12-18. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
- ↑ a b FIFA World Cup All Time Statistics. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-02)]. (ang.).
- ↑ CNNSI.com – CNNSI.com's complete coverage of the FIFA World Cup – World Cup Spotlight on Brazil – Monday June 03, 2002 04:57 AM. sportsillustrated.cnn.com, 2012-06-03. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-01)]. (ang.).
- ↑ Five factors behind Italy’s record-breaking run. fifa.com, 2021-09-06. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
- ↑ Germans out to rewrite previous stories. fifa.com, 2022. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
- ↑ Messi vows to keep playing for Argentina. fifa.com, 2022-12-19. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
- ↑ Media Guide FIFA World Cup Qatar 2022. fifa.com, 2022. s. 140. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-10)]. (ang.).
- ↑ FIFA World Cup 2014. britannica.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-28)]. (ang.).
- ↑ Paul Saffer: Germany end South American hoodoo – FIFA World Cup – News. uefa.com, 2014-07-13. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-20)]. (ang.).
- ↑ a b c FIFA.com – Previous FIFA World Cups. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-10)]. (ang.).
- ↑ 2018 FIFA World Cup Russia. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-30)]. (ang.).
- ↑ a b 2014 FIFA World Cup Brazil. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-24)]. (ang.).
- ↑ Ritabrata Banerjee: “All eyes on Felix Sanchez’s Qatar” – How have debutant teams performed in FIFA World Cup?. goal.com, 2022-08-10. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-08)]. (ang.).
- ↑ 1930 FIFA World Cup Uruguay – Matches. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-12)]. (ang.).
- ↑ 1966 FIFA World Cup England – Matches. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-28)]. (ang.).
- ↑ 2018 FIFA World Cup Russia. fifa.com, 2018-07-15. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-06)]. (ang.).
- ↑ FIFA World Cup Qatar 2022. fifa.com, 2022-12-18. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-30)]. (ang.).
- ↑ Clemente Angelo Lisi: The FIFA World Cup: A History of the Planet’s Biggest Sporting Event. Lanham: Rowman & Littlefield, 2022, s. 372. ISBN 978-1-5381-5644-5. [dostęp 2024-06-18].
- ↑ 1930 FIFA World Cup Uruguay. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (20 października 2007)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Uruguay 1930. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ a b 1934 FIFA World Cup Italy. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (23 marca 2009)]. (ang.).
- ↑ a b World Cup history – Italy 1934. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
- ↑ 1938 FIFA World Cup France. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (21 stycznia 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – France 1938. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ Luciano Pasqualini: Futebol Brasileiro 1950-1999 Best Attendances. rsssfbrasil.com, 2012-09-06. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-11)]. (ang. • port.).
- ↑ 1950 FIFA World Cup Brazil. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Brazil 1950. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)]. (ang.).
- ↑ 1954 FIFA World Cup Switzerland. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2012)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Switzerland 1954. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ 1958 FIFA World Cup Sweden. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (17 lutego 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Sweden 1958. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ 1962 FIFA World Cup Chile. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (17 lutego 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Chile 1962. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ a b 1966 FIFA World Cup England. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (25 marca 2009)]. (ang.).
- ↑ a b World Cup history – England 1966. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
- ↑ 1970 FIFA World Cup Mexico. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (25 stycznia 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Mexico 1970. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ 1974 FIFA World Cup Germany. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (26 stycznia 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – West Germany 1974. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ a b 1978 FIFA World Cup Argentina. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lutego 2009)]. (ang.).
- ↑ a b World Cup history – Argentina 1978. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).
- ↑ 1982 FIFA World Cup Spain. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (30 stycznia 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Spain 1982. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ 1986 FIFA World Cup Mexico. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (29 stycznia 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Mexico 1986. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)]. (ang.).
- ↑ 1990 FIFA World Cup Italy. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (15 listopada 2013)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Italy 1990. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ a b 1994 FIFA World Cup USA. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2 lutego 2009)]. (ang.).
- ↑ a b World Cup history – USA 1994. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
- ↑ 1998 FIFA World Cup France. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (21 lipca 2011)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – France 1998. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ 2002 FIFA World Cup Korea/Japan. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (30 stycznia 2009)]. (ang.).
- ↑ World Cup history – Japan & South Korea 2002. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
- ↑ a b 2006 FIFA World Cup Germany. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-02)]. (ang.).
- ↑ a b Zidane off as Italy win World Cup. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)]. (ang.).
- ↑ a b 2010 FIFA World Cup South Africa. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-09)]. (ang.).
- ↑ a b Netherlands 0–1 Spain (aet). BBC Sport (British Broadcasting Corporation). [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-19)]. (ang.).
- ↑ a b Estadio Do Maracana, Rio de Janeiro. fifa.com, 18 stycznia 2012. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)]. (ang.).
- ↑ a b Phil McNulty: Germany 1–0 Argentina. British Broadcasting Corporation, 13 lipca 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-13)]. (ang.).
- ↑ 2018 FIFA World Cup Russia – Match report. fifa.com, 2018. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-19)]. (ang.).
- ↑ Triumphant Argentina conclude unprecedented FIFA World Cup. fifa.com, 2022-12-19. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-08)]. (ang.).
- ↑ Argentina’s road to glory at the Qatar 2022 World Cup final. fifa.com, 2022. [dostęp 2024-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-18)]. (ang.).
- ↑ Artur Miazek: MKOl i FIFA jako aktorzy stosunków międzynarodowych. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019, s. 30. ISBN 978-83-65390-57-8. [dostęp 2023-01-10].
- ↑ 1954–1962: Birth of UEFA | Inside UEFA. uefa.com, 2005-07-01. [dostęp 2023-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-10)]. (ang.).
- ↑ 1930 FIFA World Cup Uruguay. fifa.com. [dostęp 2023-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-25)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- oficjalna strona organizacji FIFA. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-17)]. (ang.).
- Karel Stokkermans: World Cup 1930–2010. rsssf.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-23)]. (ang.).