Liga Mistrzów w piłce siatkowej
Liga Mistrzów w piłce siatkowej CEV (ang. CEV Volleyball Champions League - Men) – międzynarodowe męskie klubowe rozgrywki siatkarskie, utworzone z inicjatywy Europejskiej Konfederacji Piłki Siatkowej (CEV) w 2000 i regularnie (co sezon) prowadzone przez tę organizację od edycji 2000/2001 w ramach europejskich pucharów, przeznaczone dla najlepszych męskich drużyn klubowych (zajmujących czołowe miejsca w europejskich ligach krajowych). Najważniejsze oraz najbardziej prestiżowe klubowe zmagania siatkarskie na "starym kontynencie", które zastąpiły - rozgrywany od sezonu 1959/1960 do 1999/2000 - Puchar Europy Mistrzów Klubowych (PEMK).
 Liga Mistrzów (2024/2025)
| |
| Dyscyplina | |
|---|---|
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia | |
| Założyciel | |
| Poprzednia nazwa |
Puchar Europy Mistrzów Klubowych |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
20 |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca | |
| Obecny zwycięzca | |
| Najwięcej zwycięstw |
|
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPomysł stworzenia europejskich rozgrywek klubowych powstał w wyniku zyskiwania coraz większej popularności piłkarskiego Pucharu Europy Mistrzów Krajowych rozgrywanego od 1955 roku. Z inicjatywą wyszli polscy działacze oraz polski dziennik "Przegląd Sportowy", który ufundował nagrodę. Projekt regulaminu rozgrywek o nazwie Puchar Europy Mistrzów Klubowych (PEMK) przedstawiony został na Kongresie FIVB 4 października 1959 r. Odpowiedzialna za prowadzenie rozgrywek została Komisja Pucharu Europy, na której czele stanął ówczesny wiceprezes PZPS - Benedykt Menel. W połowie lat 60. Komisja Pucharu Europy zmieniła nazwę na Komisję Europejską, następnie na Federację Europejską, z której w 1972 roku powstała Europejska Konfederacja Piłki Siatkowej (CEV). Rozgrywki o Puchar Europy Mistrzów Krajowych po raz pierwszy rozegrane zostały w sezonie 1959/1960[1].
W sezonie 1995/1996 doszło do reformy rozgrywek. Postanowiono, że po fazie kwalifikacyjnej drużyny rywalizować będą w grupach liczących po 8 zespołów. Z każdej grupy awansować będą po dwie najlepsze drużyny, po czym rozgrywany będzie turniej finałowy składający się z półfinałów, meczu o 3. miejsce i finału. Pojawiło się określenie Liga Mistrzów, które odnosić się miało do piłkarskiego odpowiednika tych rozgrywek[2].
W 2000 roku Europejska Konfederacja Piłki Siatkowej zlikwidowała Puchar Europy Mistrzów Klubowych, a w jego miejsce powstała Liga Mistrzów (ang. European Champions League). Pierwszą rundę stanowi faza grupowa, następnie rozgrywana jest faza play-off, po której odbywa się turniej finałowy na zasadach takich samych jak w poprzednich sezonach. W 2001 roku CEV podpisała z firmą Indesit umowę o miano głównego i tytularnego sponsora męskiej Ligi Mistrzów, na mocy której w sezonach 2001/2002-2009/2010 nosiła ona oficjalną nazwę Indesit European Champions League (IECL).
Triumfatorzy i uczestnicy Final Four
edytuj
Gospodarze Ligi Mistrzów od 2001
edytuj| Gospodarze | Państwa (Lata) |
|---|---|
| 6 |  Włochy (2003, 2006, 2011, 2017, 2021, 2023)
|
| 5 |  Polska (2002, 2008, 2010, 2012, 2016)
|
| 4 |  Rosja (2004, 2007, 2013, 2018)
|
| 2 |  Turcja (2014, 2024)
|
| 2 |  Niemcy (2015, 2019)
|
| 1 |  Francja (2001)
|
| 1 |  Grecja (2005)
|
| 1 |  Czechy (2009)
|
| 1 |  Słowenia (2022)
|
Triumfatorzy
edytuj| Drużyna | Zwycięstwa | Lata zwycięstw |
|---|---|---|
| CSKA Moskwa |
13 | 1960, 1962, 1973, 1974, 1975, 1977, 1982, 1983, 1986, 1987, 1988, 1989, 1991 |
| Zenit Kazań |
6 | 2008, 2012, 2015, 2016, 2017, 2018 |
| Modena Volley |
4 | 1990, 1996, 1997, 1998 |
| Sisley Treviso |
4 | 1995, 1999, 2000, 2006 |
| Trentino Volley |
4 | 2009, 2010, 2011, 2024 |
 Rapid Bukareszt |
3 | 1961, 1963, 1965 |
| Dinamo Bukareszt |
3 | 1966, 1967, 1981 |
| Ravenna Volley |
3 | 1992, 1993, 1994 |
| Biełogorje Biełgorod |
3 | 2003, 2004, 2014 |
| ZAKSA Kędzierzyn-Koźle |
3 | 2021, 2022, 2023 |
| Spartak Brno |
2 | 1968, 1972 |
 Burewiestnik Ałma-Ata |
2 | 1970, 1971 |
| Pallavolo Parma |
2 | 1984, 1985 |
| Lube Macerata |
2 | 2002, 2019 |
| SC Lipsk |
1 | 1964 |
 CSKA Sofia |
1 | 1969 |
| Dukla Liberec |
1 | 1976 |
| Płomień Milowice |
1 | 1978 |
| Červená hviezda Bratysława |
1 | 1979 |
| Pallavolo Torino |
1 | 1980 |
| Paris Volley |
1 | 2001 |
| Tours VB |
1 | 2005 |
| VfB Friedrichshafen |
1 | 2007 |
| Lokomotiw Nowosybirsk |
1 | 2013 |
Triumfatorzy według krajów
edytuj| Kraj | Zwycięstwa | 2. miejsce | Finały |
|---|---|---|---|
 / Rosja
|
23 | 7 | 30 |
| Włochy
|
19 | 17 | 36 |
| Rumunia
|
6 | 9 | 15 |
| Polska
|
4 | 4 | 8 |
| Czechosłowacja
|
4 | 3 | 7 |
| Francja
|
2 | 3 | 5 |
| Bułgaria
|
1 | 2 | 3 |
| Niemcy
|
1 | 2 | 3 |
 NRD
|
1 | 1 | 2 |
| Grecja
|
0 | 5 | 5 |
 Jugosławia Jugosławia
|
0 | 3 | 3 |
 Belgia
|
0 | 2 | 2 |
 Hiszpania
|
0 | 1 | 1 |
 Holandia
|
0 | 1 | 1 |
| Turcja
|
0 | 1 | 1 |
System rozgrywek
edytujNa przestrzeni lat zarówno sam system rozgrywek, jak i liczba klubów biorących udział w poszczególnych etapach siatkarskiej Ligi Mistrzów, a także sposób kwalifikowania się do każdego z nich, kilkakrotnie ulegały zmianom.
Początkowo, w fazie grupowej występowało 12 drużyn (dwie 6-zespołowe grupy), później 16 (cztery 4-zespołowe grupy), następnie 20 (pięć 4-zespołowych grup), 24 (cztery 6-zespołowe grupy), 24 (sześć 4-zespołowych grup), potem 28 (siedem 4-zespołowych grup), zaś obecnie 20 (pięć 4-zespołowych grup). Obecnie rozgrywa się również 2-rundowe kwalifikacje o prawo startu w fazie grupowej w formie 4-zespołowych turniejów.
Od samego początku decydujące rozstrzygnięcia zapadały podczas 4-drużynowego turnieju finałowego (tzw. Final Four). Do sezonu 2002/2003 kwalifikowały się do niego – drogą rywalizacji sportowej – cztery najlepsze kluby wcześniejszych faz (tj. rundy grupowej i ćwierćfinałów), a funkcję gospodarza CEV powierzała jednemu z nich. Począwszy od sezonu 2003/2004 pewne miejsce w Final Four ma z góry jedna z ekip uczestniczących w fazie grupowej, która nie musi po jej zakończeniu kontynuować bojów w play-offach (pierwotnie jedno-, zaś od edycji 2004/2005 – dwustopniowych). W zamian, to na barki jej działaczy spada obowiązek zorganizowania turnieju „finałowej czwórki” (od sezonu 2003/2004 gospodarza Finał Four można wyznaczać, więc długo wcześniej).
Reforma 2007/2008
edytujPod koniec 2006 CEV postanowiła zreformować wszystkie siatkarskie rozgrywki pucharowe zarówno kobiet, jak i mężczyzn od sezonu 2007/2008. Planowane zmiany dotknęły również męską Ligę Mistrzów, w której postanowiono ponownie zredukować liczbę uczestników do 20 ekip (ostatecznie jednak pozostawiono ich 24) oraz ustalić maksymalną liczbę reprezentantów danej federacji w niej do trzech.
W związku z tym, w lutym 2007 CEV ogłosiła swój autorski klubowy ranking krajowych federacji siatkarskich (osobny dla kobiet i mężczyzn). Tworzony jest on na podstawie wyników uzyskanych przez poszczególne drużyny klubowe w poprzednich sezonach. Za każde zwycięstwo w pojedynczym meczu, wyjście z grupy, czy awans do kolejnej rundy przyznawane zostają punkty (wraz z ewentualnymi bonusami), które po zsumowaniu tworzą współczynnik danej federacji. Im wyższy współczynnik, tym wyższą pozycję w owym rankingu zajmuje dane państwo. Zajmowana pozycja określa natomiast liczbę zespołów, które może wystawić w następnym sezonie w konkretnych europucharach (w tym Lidze Mistrzów) każda federacja.
Ranking ma za zadanie usystematyzować zasady kwalifikacji do europejskich pucharów oraz sprawić, by stały się one czytelne dla wszystkich zainteresowanych i bardziej przewidywalne.
Ustalono również, iż do Ligi Mistrzów każda federacja obowiązkowo musi zgłosić mistrza kraju, zaś w przypadku gdy dysponuje większą liczbą miejsc (tj. dwoma lub trzema) sama może zdecydować o kryteriach obsady (zdobywca krajowego pucharu, bądź kolejne drużyny w ligowej tabeli).