Leming nearktyczny
gatunek gryzonia
Leming nearktyczny[13] (Lemmus trimucronatus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
| Lemmus trimucronatus[1] | |||||
| (J. Richardson, 1825) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
leming nearktyczny | ||||
| Synonimy | |||||
| |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[12] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Zasięg występowania
edytujLeming nearktyczny występuje w Ameryce Północnej i północno-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[14]:
- L. trimucronatus trimucronatus – północny Jukon, Terytoria Północno-Zachodnie, Nunavut, w tym wyspy Księcia Walii, Somerset, Króla Williama, Ziemia Baffina i Southampton oraz północna Manitoba (Kanada).
- L. trimucronatus alascensis – północne wybrzeże Alaski.
- L. trimucronatus chrysogaster – północno-zachodni Rosyjski Daleki Wschód na wschód do Półwyspu Czukockiego.
- L. trimucronatus harroldi – wyspa Nunivak (u wybrzeży Alaski).
- L. trimucronatus helvolus – południowy Jukon, północna Kolumbia Brytyjska i północno-zachodnia Alberta (Kanada).
- L. trimucronatus minusculus – południowo-zachodnia Alaska.
- L. trimucronatus nigripes – Wyspy Pribyłowa (u wybrzeży Alaski).
- L. trimucronatus phaiocephalus – wyspy Banksa i Wiktorii (kanadyjska część Archipelagu Arktycznygo).
- L. trimucronatus subarticus – północna Alaska.
- L. trimucronatus yukonensis – środkowa i południowo-wschodnia Alaska.
Taksonomia
edytujGatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku szkocki przyrodnik John Richardson nadając mu nazwę Arvicola trimucronata[2]. Holotyp pochodził z obszaru jeziora Point Lake, w dystrykcie Mackenzie, w Kanadzie[15].
We wcześniejszych ujęciach systematycznych L. trimucronatus traktowany był jako synonimem L. sibiricus[14]. Podgatunek chrysogaster może być synonimem alascensis, dlatego potrzeba dalszych badań[14]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dziesięć podgatunków[14].
Etymologia
edytuj- Lemmus: norw. lemming „leming”[16].
- trimucronatus: łac. tri- „trój-”, od tres „trzy”[17]; mucronatus „spiczasty”, od mucro, mucronis „ostry punkt”[18].
- alascensis: Alaska, Stany Zjednoczone[19].
- chrysogaster: gr. χρυσος khrusos „złoto”; γαστηρ gastēr, γαστρος gastros „brzuch”[19].
- harroldi: Cyril Guy Harrold (1895–1929), amerykański ornitolog, podróżnik, kolekcjoner[9].
- helvolus: łac. helveolus lub helvolus „jasnożółty, żółtawy”, od helvus „jasnożółty”[19].
- minusculus: łac. minusculus „raczej mały”, zdrobnienie od minor „mniejszy”, forma wyższa od parvus „mały”[19].
- nigripes: łac. niger „czarny”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”[19].
- phaiocephalus: gr. φαιος phaios „ciemny, brązowy”[20]; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”[21].
- subarticus: łac. sub „pod, blisko”[22]; arcticus „północny, arktyczny”, od gr. αρκτικος arktikos „północny”, od αρκτος arktos „północ”[23].
- yukonensis: Jukon, Kanada[19].
Morfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 115–133 mm, długość ogona 11–18 mm; masa ciała 51–90 g (maksymalny ciężar w laboratorium wynosił 131,4 g); samice są o 1,6% mniejsze od samców[24][25].
Biologia
edytujZamieszkuje tundrę arktyczną i subarktyczne piętro alpejskie gór, powyżej linii drzew. Zwierzęta te żywią się wrzosami, wełnianką i zbożami (latem), lub mchami[12] (zimą). Dieta lemingów brunatnych zmienia się z porami roku, gdyż gryzonie te jedzą wyłącznie świeże rośliny[25].
Populacja
edytujJest uznawany za gatunek najmniejszej troski. Jego liczebność podlega wahaniom z okresem 3–4 lat, jej gęstość zmienia się od mniej niż 1 osobnika na hektar do 150–200 os./ha w szczycie[12]. Gryzonie te nie migrują masowo, jak występujący w Europie leming norweski[25].
Przypisy
edytuj- ↑ Lemmus trimucronatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J. Richardson: No. I. Account of the quadrupeds and birds. W: W.E. Parry: Appendix to Captain Parry’s journal of a second voyage for the discovery of a North West passage from the Atlantic to the Pacific performed in His Majesty’s ships Fury and Hecla, in the years 1821-22-23. London: John Murray, 1825, s. 309. (ang.).
- ↑ J. Richardson. Short characters of a few Quadrupeds procured on Capt. Franklin’s late Expedition. „The Zoological journal”. 3, s. 517, 1828. (ang.).
- ↑ F.W. True. Diagnoses of new North American mammals. „Proceedings of the United States National Museum”. 17 (999), s. 242, 1894. (ang.).
- ↑ Merriam 1900 ↓, s. 26.
- ↑ Merriam 1900 ↓, s. 27.
- ↑ J.A. Allen. Report on the mammals collected in northeastern Siberia by the Jesup North Pacific Expedition, with itinerary and field notes, by N.G. Buxton. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 19 (4), s. 153, 1903. (ang.).
- ↑ W.H. Osgood. A biological reconnaissance of the base of the Alaska Peninsula. „North American Fauna”. 24, s. 36, 1904. (ang.).
- ↑ a b H.S. Swarth. The lemming of Nunivak Island, Alaska. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 44, s. 101, 1931. (ang.).
- ↑ T.H. Manning & A.H. Macpherson. The Mammals of Banks Island. „Arctic Institute of North America, Technical Paper”. 2, s. 27, 1958. (ang.).
- ↑ J.W. Bee & E.R. Hall. Mammals of northern Alaska on the Arctic slope. „Miscellaneous Publications, Museum of Natural History, University of Kansas”. 8, s. 109, 1956. (ang.).
- ↑ a b c F. Cassola, Lemmus trimucronatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-19] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 236–237. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 344. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lemmus trimucronatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-19].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 367, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 241.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 140.
- ↑ a b c d e f The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 169.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 44.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 225.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 21.
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 294–295. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b c Nearctic Brown Lemming. [w:] North American Mammals [on-line]. Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie. [dostęp 2015-01-17].
Bibliografia
edytuj- C.H. Merriam. Papers from the Harriman Alaska Expedition. I. Descriptions of twenty-six new mammals from Alaska and British North America. „Proceedings of the Washington Academy of Sciences”. 2, s. 13–30, 1900. (ang.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).