Krzysztof Rozdrażewski

Krzysztof Rozdrażewski herbu Doliwa (ur. 1547, zm. 1580) – dworzanin króla Henryka Walezego, potem Stefana Batorego, rotmistrz wojsk polskich.

Krzysztof Rozdrażewski

Doliwa
Data urodzenia	1547
Data śmierci	1580
Ojciec	Stanisław Rozdrażewski
Matka	Zuzanna Myszkowska

Syn Stanisława Rozdrażewskiego (kasztelana rogozińskiego, zm. 1564) i Zuzanny z Myszkowskich. W dzieciństwie przebywał wraz z braćmi – Janem (zm. 1585); Stanisławem (1540–1619), późniejszym jezuitą i pierwszym rektorem Kolegium Jezuitów w Pułtusku; Hieronimem (1546–1600), przyszłym biskupem kujawskim – we Francji, na dworze Henryka Walezego. Miał jeszcze brata Mikołaja, który zmarł w dzieciństwie i siostry Annę i Dorotę, a jego stryjecznym bratem był podkomorzy i kasztelan poznański Jan Rozdrażewski (zm. 1600).

Jesienią 1560 ojciec zabrał go z dworu francuskiego i oddał do jezuickiego kolegium w Wiedniu (był tam uczniem m.in. Francesca Sunyera). Po śmierci ojca Krzysztof przez parę lat był na utrzymaniu najstarszego brata Jana, hrabiego w Pomsdorfie (dziś Pomianów, powiat ząbkowicki); w 1567 z zamierzeniem wstąpienia do królewskiego wojska pojechał do Francji; tam, podczas francuskiej wojny religijnej, 11 listopada tego roku wziął udział w bitwie pod Saint-Denis pod dowództwem marszałka Francji Anne de Montmorency.

Za namową starszego brata Hieronima, z którym spotkał się w Rzymie w marcu 1568, wystąpił ze służby francuskiej i pojechał do Monachium, gdzie wstąpił na służbę na dwór księcia Albrechta V Bawarskiego. Z końcem 1569 pojechał jeszcze raz do Rzymu, stamtąd na wiosnę 1570, towarzysząc swemu bratu Hieronimowi, pojechał jeszcze raz do Francji, tym razem z oficjalnym poselstwem od papieża do króla Henryka Walezego.

Rok następny spędził głównie na Śląsku, w Pomianowie; po śmierci króla polskiego Zygmunta Augusta przyjechał w II połowie 1572 do Rzeczypospolitej, gdzie wraz z Olbrachtem Łaskim zabiegał o tron dla Ernesta Habsburga. Po elekcji Walezego pojechał wraz z Łaskim do Francji z oficjalnym poselstwem po króla elekta. Przez czas panowania Henryka Walezego był wiernym towarzyszem na jego dworze, czemu sprzyjały lata spędzone przez Krzysztofa w Paryżu. Po ucieczce króla z Polski pojechał w ślad za nim i przez czas jakiś mu towarzyszył; w 1575 przyjechał najpierw do Polski, a potem na Śląsk. Dopiero w czerwcu 1576 pod wpływem brata Hieronima zdecydował się przyjechać do Polski i zgłosić się na służbę u Stefana Batorego. Dworzaninem królewskim został wiosną 1577, spodziewając się otrzymać wkrótce od króla jedno ze starostw. Doczekał się go wkrótce, 5 marca 1579, otrzymawszy starostwo łęczyckie; dochód z tamtejszej tenuty szacowany na 3000 złp rocznie kosztował go tylko 600 złp rocznych opłat dzierżawnych.

W 1579 Krzysztof Rozdrażewski prowadził intensywny werbunek do zaciężnych wojsk królewskich na ziemiach brandenburskich, zachodniopomorskich i w Prusach Książęcych. Swój liczący 2236 żołnierzy pułk złożony z pięciu rot zaprezentował latem tego roku na przeglądach w Kownie, w Dziśnie i pod Połockiem. Miał też własną rotę jazdy liczącą 50 koni, która weszła w skład powierzonego mu również oddziału jazdy niemieckiej. We wrześniu, podczas pierwszej kampanii moskiewskiej Batorego, uczestniczył w zdobyciu zamku Sokół na Inflantach, ale wkrótce się rozchorował i wraz z królem wrócił do Warszawy, po czym kurował się kilka miesięcy w Łęczycy. Jesienią 1580 wrócił na front. 10 października jego oddziały przeprawiały się na tratwach pod Wielkimi Łukami, a sam Rozdrażewski pozostawał na szańcach; tam „ugodzony w prawe oko marnie zginął” kiedy wychyliwszy się „przypatrował się jako do szturmu iść mieli”.

Pochowany został w kościele św. Jana w Wilnie, gdzie jego brat Hieronim ufundował tablicę-epitafium.

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII/3 (1991), s. 377–379 (hasło: Krzysztof Rozdrażewski).
• S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna, t. XIII (1903), s. 119 (hasło Rozrażewscy).