Krzysztof Kieżgajło Zawisza

Krzysztof Zawisza
Data urodzenia	1578
Data śmierci	23 stycznia 1670
	Marszałek wielki litewski
Okres	od 1654; do 1669
Poprzednik	Aleksander Ludwik Radziwiłł
Następca	Aleksander Hilary Połubiński
	Marszałek Sejmu
Okres	od 11 lutego 1642; do 26 lutego 1642
Poprzednik	Bogusław Leszczyński
Następca	Jerzy Sebastian Lubomirski

Krzysztof Zawisza Kieżgajło herbu Łabędź (ur. w 1578 roku – zm. 23 stycznia 1670 roku) – kasztelan wileński od 1669, marszałek wielki litewski od 1654 roku, marszałek nadworny litewski od 1649 roku, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1639 roku, pisarz wielki litewski od 1637 roku, łowczy wielki litewski od 1629 roku, starosta miński i brasławski^[1], marszałek sejmu nadzwyczajnego w 1642^[2].

Życiorys

Syn podskarbiego wielkiego litewskiego Andrzeja Zawiszy i podstolanki mścisławskiej Zoffi z Wołłowiczów, wnuczki kasztelana nowogrodzkiego Hrehorego Wołłowicza. Miał dwie siostry: Barbarę (zmarłą młodo) i Zofię (zakonnicę) oraz brata Mikołaja, jezuitę, fundatora katedry filozoficznej w Wilnie, który zmarł młodo w Rzymie^[3].

Jego wnuk, Krzysztof Zawisza, jest autorem znanych pamiętników wydanych przez Juliana Bartoszewicza^[4].

Poseł powiatu słonimskiego na sejm 1631 roku^[5]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 16 lipca 1632 roku^[6]. Poseł na sejm konwokacyjny 1632 roku z powiatu mińskiego^[7]. Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa mińskiego w 1632 roku^[8], podpisał jego pacta conventa^[9]. Jako poseł na sejm koronacyjny 1633 roku wszedł w skład komisji do wojny z Moskwą i organizacji wojska^[10].

Poseł na sejmy ekstraordynaryjne 1635, 1637, 1642 i 1647 roku^[11]. Poseł na sejm koronacyjny 1633 roku, sejm zwyczajny 1635 roku, sejm zwyczajny 1637 roku, sejm 1638 roku, sejm 1640 roku, sejm 1641 roku, sejm 1643 roku, sejm 1645 roku^[12]. Był posłem na sejm 1646 roku^[13]. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1648 roku z powiatu brasławskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku^[14]. W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa wileńskiego^[15], podpisał jego pacta conventa^[16]. Poseł na sejm sejm koronacyjny 1649 roku, sejm 1649/1650 roku, poseł sejmiku mińskiego na sejm 1650 roku^[17]. Na sejmie koronacyjnym 1649 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[18]. Na sejmie 1650 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[19]. Na sejmie 1655 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[20].

Był uczestnikiem konfederacji tyszowieckiej w 1655 roku^[21]. Na sejmie 1658 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[22]. Był deputatem z Senatu na Trybunał Skarbowy Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1659 roku^[23] i 1661 roku^[24].

W 1661 roku otrzymał ze skarbu francuskiego 1200 liwrów^[25].

Na sejmie 1662 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[26]. Na sejmie 1667 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[27].

Za żonę pojął Katarzynę Konstancję Tyszkiewicz, córkę wojewody brzeskiego Jana Eustachego Tyszkiewicza i Zofii z ks. Wiśniowieckich. Miał dzieci:

Andrzeja Kazimierza, pisarza wielkiego litewskiego, ożenionego z Heleną Aleksandrą ks. Ogińską (córką Aleksandra i Katarzyny ks. Połubińskiej) – rodziców wojewody mińskiego Krzysztofa i Anny, żony kasztelana trockiego Marcina Michała Kryszpina-Kirszenszteina (syna podskarbiego wielkiego litewskiego Hieronima Kryszpina-Kirszenszteina i Anny z Młockich)
Jana Jerzego, rotmistrza królewskiego, starostę brasławskiego, ożenionego z Apolonią Kryszpin-Kirszensztein, córką podskarbiego wielkiego litewskiego Hieronima Kryszpina-Kiszenszteina i Anny z Młockich – rodziców Anny I v. za Czerniewskim IIv. za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim IIIv. za Krzysztofem Benedyktem Niemirowiczem-Szczyttem, kasztelanem smoleńskim
Annę Konstancję, żonę Feliksa Paca, podkomorzego wielkiego litewskiego
Teklę^[28]

Przypisy

↑ Artur Walden, Marszałkowie świeccy Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1633-1648, w: Czasopismo Prawno-Historyczne, t. LXV, 2013, z. 1, s. 168.
↑ Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948, s. 25
↑ T.Żychliński, Złota Księga Szlachty Polskiej, Rocznik XII, Poznań 1890, s. 300
↑ Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, s. 10
↑ Jan Seredyka, Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989, s. 94.
↑ Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 352.
↑ Włodzimierz Kaczorowski, Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., Opole 1986, s. 369.
↑ Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 [b.n.s.].
↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s.20.
↑ Andrzej Korytko, Sejm koronacyjny Władysława IV Wazy wobec problemów na Ukrainiew: Echa Przeszłości t. XVI, Olsztyn 2015, s. 73.
↑ Przemysław Paradowski, W obliczu "nagłych potrzeb Rzeczypospolitej". Sejmy ekstraordynaryjne za panowania Władysława IV Wazy, Toruń 2005, s. 261.
↑ Jan Dzięgielewski, Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV, Warszawa 1992, s. 182.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 46.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 86.
↑ Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].
↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 21.
↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 398.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 146.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 158.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 225.
↑ Adam Kersten, Z badań nad konfederacją tyszowiecką, w: Rocznik Lubelski, t. I, 1958, s. 116.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 244.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 312.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 371.
↑ Kazimierz Waliszewski, Polsko-francuzkie stosunki w XVII wieku 1644-1667. Opowiadania i źródła historyczne ze zbiorów archiwalnych francuzkich publicznych i prywatnych..., Kraków 1889, s. 103.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 416.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 462.
↑ T.Żychliński, Złota Księga Szlachty Polskiej, Rocznik XII, Poznań 1890, s. 300-302, 321-322

Bibliografia

Jan Władysław Poczobut Odlanicki, Pamiętnik, Warszawa 1987
Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, Wojewody Mińskiego

[1] Artur Walden, Marszałkowie świeccy Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1633-1648, w: Czasopismo Prawno-Historyczne, t. LXV, 2013, z. 1, s. 168.

[2] Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948, s. 25

[3] T.Żychliński, Złota Księga Szlachty Polskiej, Rocznik XII, Poznań 1890, s. 300

[4] Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, s. 10

[5] Jan Seredyka, Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989, s. 94.

[6] Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 352.

[7] Włodzimierz Kaczorowski, Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., Opole 1986, s. 369.

[8] Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 [b.n.s.].

[9] Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s.20.

[10] Andrzej Korytko, Sejm koronacyjny Władysława IV Wazy wobec problemów na Ukrainiew: Echa Przeszłości t. XVI, Olsztyn 2015, s. 73.

[11] Przemysław Paradowski, W obliczu "nagłych potrzeb Rzeczypospolitej". Sejmy ekstraordynaryjne za panowania Władysława IV Wazy, Toruń 2005, s. 261.

[12] Jan Dzięgielewski, Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV, Warszawa 1992, s. 182.

[13] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 46.

[14] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 86.

[15] Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].

[16] Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 21.

[17] Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 398.

[18] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 146.

[19] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 158.

[20] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 225.

[21] Adam Kersten, Z badań nad konfederacją tyszowiecką, w: Rocznik Lubelski, t. I, 1958, s. 116.

[22] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 244.

[23] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 312.

[24] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 371.

[25] Kazimierz Waliszewski, Polsko-francuzkie stosunki w XVII wieku 1644-1667. Opowiadania i źródła historyczne ze zbiorów archiwalnych francuzkich publicznych i prywatnych..., Kraków 1889, s. 103.

[26] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 416.

[27] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 462.

[28] T.Żychliński, Złota Księga Szlachty Polskiej, Rocznik XII, Poznań 1890, s. 300-302, 321-322

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]