Wikipedia

Krystyna Ungeheuer-Mietelska

Krystyna Ungeheuer-Mietelska (ur. 19 lipca 1932 we Lwowie, zm. 1 lutego 2024 w Krakowie[1]) – polska tancerka, choreograf i pedagog.

Krystyna Ungeheuer-Mietelska
Ilustracja
Krystyna Ungeheuer-Mietelska (w 1961 roku)
Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1932
Lwów

Data i miejsce śmierci

1 lutego 2024
Kraków

Zawód, zajęcie

polska tancerka, choreograf i pedagog

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie
Multimedia w Wikimedia Commons

Kariera artystyczna

edytuj

W wieku 6 lat miała pierwszy kontakt z tańcem na kursie prowadzonym przez tancerza Opery Lwowskiej, Tadeusza Burke, w szkole powszechnej we Lwowie. Rozpoczętą w 1938 r. naukę w zakresie szkoły podstawowej we Lwowie kontynuowała w latach 1943–1945 w Pleśnej (k. Tarnowa) dokąd przeprowadziła się wraz z rodzicami. Jesienią 1945 r. osiedliła się wraz z nimi na stałe w Krakowie, uczęszczając najpierw do X Państwowego Gimnazjum im. Królowej Wandy a następnie do XI Gimnazjum i Liceum im. Józefy Joteyko w Krakowie, które ukończyła egzaminem dojrzałości w 1951 r. Po maturze wstąpiła na Uniwersytet Jagielloński studiując matematykę (5 semestrów). W 1945 r. wstąpiła również do Szkoły Muzycznej im. Władysława Żeleńskiego ucząc się gry na fortepianie i tańca u Eleonory Karcz-Bocheńskiej, a następnie w 4-letnim Instytucie Choreograficznym prowadzonym przez Janinę Strzembosz (uczennicę Isadory Duncan), który ukończyła dyplomem w ciągu 2 lat. W programie tego Instytutu była nauka w pierwszym rzędzie tańca wyzwolonego, następnie klasycznego, rytmika oraz umuzykalnienie.

 
Krystyna Ungeheuer-Mietelska (Panna Wodna) oraz Józef Parużnik (Marynarz) w scenie baletowej w operetce Jerzego Lawina-Świętochowskiego Panna Wodna (Opera Krakowska, 13 grudnia 1963 r.)
 
Krystyna Ungeheuer-Mietelska (Donna Elvira} oraz Jacek Heczko (Don Juan) w scenie z baletu Don Juan Christopha Willibalda Glucka (Opera Krakowska, 20 grudnia 1965 r.)

Pierwszymi przedstawieniami, w których brała udział jako tancerka, był spektakl „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” w choreografii Janiny Strzembosz w Teatrze Młodego Widza w Krakowie (obecnie Teatr Bagatela). Pod koniec 1955 roku została zaangażowana na 2 sezony do Operetki Śląskiej w Gliwicach, a następnie od 1957 do Miejskiego Teatru Muzycznego w Krakowie (obecnie Opera Krakowska)[2]. W trakcie pracy w Operze Krakowskiej uzyskała dyplom eksternistyczny Państwowej Średniej Szkoły Baletowej w Warszawie (obecnie Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Romana Turczynowicza) w 1959 r., a w roku 1963 uzyskała tytuł solistki baletu[3]. W latach 1984–1988 pracowała tutaj również jako pedagog Studia Baletowego. Z dniem 1 stycznia 1989 r. przeszła na emeryturę, pracując nadal na umowie o dzieło do lipca 1997 r. W roku 2002 ukończyła dyplomem z oceną celującą Studium Apostolstwa Świeckich na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II (wówczas Papieskiej Akademii Teologicznej) w Krakowie.

Najważniejsze role baletowe

Układy choreograficzne

Zespół MW 2

W 1963 r. została członkiem awangardowego Zespołu MW 2 (czasem Ensemble MW 2)[4] założonego i prowadzonego przez Adama Kaczyńskiego, wykonującego muzykę współczesną, składającego się z 5 solistów-muzyków i 2 aktorów[5]. Wraz z MW 2 w 1973 została odznaczona Medalem Honorowym Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich za szczególne zasługi w propagowaniu polskiej muzyki współczesnej. Spośród wykonywanych tutaj na koncertach 15 kompozycji, dokonała 13 prawykonań światowych utworów zarówno wykonywanych solo, jak i z niektórymi członkami Zespołu MW 2 – 13 z nich we własnym układzie choreograficznym. Są to (w porządku chronologicznym)[6]:

  • Bogusław Schaeffer – TIS-MW 2 / solo z zespołem / choreografia własna / prawykonanie światowe
  • Bogusław Schaeffer – Symfonia elektroniczna (II część) / solo / chor. własna / prawyk. światowe
  • John Cage – A Flower / solo – ze śpiewaczką i pianistą / chor. własna / prawyk. światowe
  • John Cage – Theatre Piece / solo – z zesp. / chor. własna / prawyk. polskie
  • John Cage – Music for Tape / solo / chor. własna / inscenizacja Kazimierz Mikulski / prawyk. światowe
  • John Cage – Amores / solo – z pianistą, perkusją i 2 aktorami / chor. własna / inscen. Kazimierz Mikulski / prawyk. światowe
  • John Cage – The Wonderful Widow of Eighteen Springs / solo – ze śpiewaczką i pianistą / chor. własna / prawyk. światowe
  • Pierre Schaeffer – Symphonie pour un homme seul / solo – muz. z taśmy / chor. własna / prawyk. polskie
  • Włodzimierz Kotoński – Działania / solo – muz. z taśmy / chor. własna / prawyk. światowe
  • William Duckworth – Knight to King’s Bishop Four / solo – z perkusistą / chor. Witold Gruca / prawyk. światowe
  • Alvin Lucier – I’m sitting in a room / solo – muz. z taśmy / chor. Witold Gruca / prawyk. światowe
  • David Eddleman – Dance of Alone / solo – muz. z taśmy / chor. własna / prawyk. światowe
  • Josep Maria Mestres Quadreny – Suite Bufa / solo – z zesp. / chor. własna / prawyk światowe
  • Bogusław Schaeffer – Ballet (Symfonia elektroniczna – IV część) / solo / chor. własna / prawyk. światowe
  • Bogusław Schaeffer – Iranian Set / solo – z zesp. / chor. własna / prawyk. światowe

Kompozycje te wykonywała podczas ponad 100 koncertów Zespołu MW2 (prawie wszystkie w programie swojego recitalu baletowego w Krakowie w maju 1977 r.), w tym również w ramach festiwali krajowych i zagranicznych, m.in.: Warszawska Jesień (1966, 1970), Semaines Musicales Internationales de Paris (1966), Société Internationale de la Musique Contemporaine w Lozannie (1966), Musique de Notre Temps w Strasburgu (1966), Reconnaissance des Musiques Modernes w Brukseli (1966), Muzički Biennale w Zagrzebiu (1967, 1973), Musique du Temps w Lyonie (1968), Ny Musikk w Oslo (1968), Poznańska Wiosna Muzyczna (1972, 1973), Autunno Musicale di Como (1971), Semana de Nueva Música w Barcelonie (1973), Holland Festival (1973), Festival d'Avignon (1973)[7],International Carnival of Experimental Sound w Londynie (1974), Festival International de Baalbeck w Bejrucie (1974), Istanbul Festivali (1976), Festival of Arts Shiraz-Persepolis (1976)[8].

W ramach swojej działalności w tym Zespole dokonała również licznych rejestracji telewizyjnych i filmowych m.in. w Paryżu, Oslo, Tuluzie, Genewie, a także wielokrotnie w Krakowie i Katowicach.

Życie prywatne

edytuj

Jej ojcem był Leopold Ungeheuer - inżynier, harcmistrz (ur. 21.05.1903 w Rzeszowie – zm. 6.12.1941 we Lwowie) oraz Maria z d. Gołąb – nauczycielka (ur. 8.07.1905 w Balicach /wieś na Ukrainie, w rejonie mościskim obwodu lwowskiego/ – zm. 11.10.1992 w Krakowie), z którą zawarł związek małżeński dnia 16.07.1929 w Poznaniu.

Od 17.06.1962 była żoną pianisty Marka Mietelskiego. Jej młodsza siostra, dr Grażyna Ungeheuer-Aharon (ur. 11.08.1937 we Lwowie) jest etnografem i prawnikiem.

Krystyna Ungeheuer-Mietelska spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (Kwatera: XX, Rząd: wschodni, Nr grobu: 39).

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Kraków. Zmarła Krystyna Ungeheuer-Mietelska [online], e-teatr.pl, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-02-05] (pol.).
  2. ↑ Krystyna Ungeheuer-Mietelska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2020-11-09].
  3. ↑ Irena Turska: Almanach Baletu Polskiego 1945 – 1974, s. 182, wyd. PWM Kraków, 1983, ISBN 83-224-0220-1.
  4. ↑ Irena Turska: Almanach Baletu Polskiego 1945 – 1974, s. 50, wyd. PWM Kraków, 1983, ISBN 83-224-0220-1.
  5. ↑ EmPOLMIC: zespoły [online], polmic.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  6. ↑ Irena Turska: Almanach Baletu Polskiego 1945 – 1974, s. 77, wyd. PWM Kraków, 1983, ISBN 83-224-0220-1.
  7. ↑ Concert MW2 de Cracovie (ang.) festival-avignon.com [dostęp 2020-06-15].
  8. ↑ Katarzyna Marczak: Intencja MW 2. Świat muzycznej awangardy, s. 331, wyd. "inCanto", Kraków 2023, ISBN: 978-83-968156-2-0
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Krystyna_Ungeheuer-Mietelska&oldid=75293845”