Kotik nowozelandzki

Kotik nowozelandzki
	Arctocephalus forsteri
	(Lesson, 1828)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Parvordo	płetwonogie
Rodzina	uchatkowate
Rodzaj	kotik
Gatunek	kotik nowozelandzki
Synonimy
	Otaria Forsteri Lesson, 1828; Arctocephalus cinereus J.E. Gray, 1866;
	Otaria Forsteri Lesson, 1828; Arctocephalus cinereus J.E. Gray, 1866;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kotik nowozelandzki^[5] (Arctocephalus forsteri) – gatunek ssaka z rodziny uchatkowatych (Otariidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1828 roku francuski zoolog René Lesson nadając mu nazwę Otaria Forsteri^[2]. Holotyp pochodził z Dusky Sound, w Nowej Zelandii^[6].

Australijska populacja A. forsteri była wcześniej określana jako A. doriferus^[7]. W przeglądzie taksonomicznym z 2012 roku A. forsteri uznano za podgatunek A. australis^[8], ale opinia ta nie zyskała szerokiego zastosowania ani akceptacji i przeważa tradycyjny pogląd, że A forsteri jest odrębnym gatunkiem^[9]^[7]^[4]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[7].

Etymologia

Arctocephalus: gr. αρκτος arktos „niedźwiedź”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”^[10].
forsteri: Johann Georg Adam Forster (1754–1794), niemiecki artysta na pokładzie HMS Resolution podczas rejsu Jamesa Cooka w latach 1772–1775^[11].

Zasięg występowania

Kotik nowozelandzki występuje w Nowej Zelandii (Wyspa Północna i Południowa oraz wszystkie wyspy subantarktyczne), zachodniej i południowej Australii oraz Tasmanii^[7].

Morfologia

Długość ciała samic 150 cm, samców do 190 cm; masa ciała samic 30–50 kg, samców 120–160 kg (być może nawet do 200 kg)^[9]. Noworodki osiągają długość 40–55 cm i ciężar 3,3–5 kg^[9]. Duży, silny przedstawiciel uchatkowatych, o silnie zaznaczonym dymorfizmie płciowym: dorosłe samce są 1.3 razy dłuższe i około 3 razy cięższe od dorosłych samic^[9]. Ubarwienie wierzchu ciała szaro-brązowe, spód ciała nieco jaśniejszy. Zaostrzony pysk zaopatrzony jest we włosy czuciowe o długości do 50 mm. Ma silne, ostre uzębienie. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ PM ${\tfrac {6}{5}}$ = 36^[9].

Ekologia

Środowisko życia

Na lądzie wypoczywają na skalistych wybrzeżach. Miejsca te są zabezpieczone przez rafy i porośnięte gęstą roślinnością chroniącą zwierzęta przed upałem i sztormami.

Tryb życia

Kotiki nowozelandzkie dobrze pływają i nurkują; pod wodą polują na ryby i inne zwierzęta morskie. Sporadycznie osobniki zamieszkujące wyspy antarktyczne polują na pingwiny. Samce są terytorialne i bronią swojego terytorium przed innymi samcami. Samice, w liczbie kilkunastu, skupiają się wokół samca, tworząc haremy.

Rozród

Samiec kopuluje z kilkoma samicami. Samica po około 9 miesiącach rodzi 1 młode. Młodym opiekuje się wyłącznie samica. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 4-6 lat, natomiast samce w wieku 5-6 lat.

Wrogowie

W morzu groźne dla kotików są rekiny, np. żarłacz biały, oraz orki. W rejonach subantarktycznych poluje na nie niekiedy lampart morski.

Status zagrożenia i liczebność populacji

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[4]. Komercyjne polowania na kotiki nowozelandzkie rozpoczęły się w XVIII, a nasiliły w XIX wieku. Wytępiono setki tysięcy tych zwierząt i gatunek stanął na krawędzi zagłady. Uratował je mały zysk osiągany w handlu futrami. Obecnie populacja uchatek jest stabilna i szacuje się ją na 50-60 tys. osobników.

Przypisy

↑ Arctocephalus forsteri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b R.-P. Lesson: Phoque. Phoca. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 13. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 421. (fr.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 56. (ang.).
↑ ^a ^b ^c B.L. Chilvers & S.D.B.L.Ch.& S.D. Goldsworthy B.L. Chilvers & S.D.B.L.Ch.& S.D., Arctocephalus forsteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-10] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 152. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Arctocephalus forsteri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-10].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 438. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ A. Berta & M. Churchill. Pinniped taxonomy: review of currently recognized species and subspecies, and evidence used for their description. „Mammal Review”. 42 (3), s. 207–234, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-2907.2011.00193.x. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M. Webber: Family Otariidae (Eared Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 93. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 117, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

Linki zewnętrzne

(ang.) Opis kotika nowozelandzkiego

[itis-1] Arctocephalus forsteri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[les-2] R.-P. Lesson: Phoque. Phoca. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 13. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 421. (fr.).

[gray-3] J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 56. (ang.).

[iucn-4] B.L. Chilvers & S.D.B.L.Ch.& S.D. Goldsworthy B.L. Chilvers & S.D.B.L.Ch.& S.D., Arctocephalus forsteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-10] (ang.).

[miiz-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 152. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Arctocephalus forsteri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-10].

[icmw-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 438. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[ber&chu-8] A. Berta & M. Churchill. Pinniped taxonomy: review of currently recognized species and subspecies, and evidence used for their description. „Mammal Review”. 42 (3), s. 207–234, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-2907.2011.00193.x. (ang.).

[hmw-9] M. Webber: Family Otariidae (Eared Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 93. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[pal-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 117, 1904. (ang.).

[edm-11] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]